Жапбаров Амангелді Оқушылардың тыныс белгілерді дұрыс қою икемділігі мен дағдыларын

Жақсылық күткен жандарға жамандық жасама

жүктеу 0,8 Mb. Pdf просмотр бет 75/145 Дата 26.02.2022 өлшемі 0,8 Mb. #37639

Жақсылық күткен жандарға жамандық жасама.  Мақал  1.1. Сөйлемде бір ғана тыныс белгі бар. Ол - нүкте.  1.2. Айтылу сазы  мен мазмұнына қарай  - бұйрықты  сөйлем. Себебі, біреуге бұйыру мағынасында айтылған сөйлем. Бұйрықты сөйлем дегеніміз – біреуге бұйыру, тілек-өтініш ету мақсатында айтылған сөйлем.  Бұйрықты сөйлемде интонация біркелкі бола бермейді: бірде хабарлы сөйлем   интонациясымен   айтылса,   бірде   лепті   сөйлем   интонациясымен айтылады   да,   соған   сәйкес   сөйлем   соңында   нүкте   (.)   я   леп   белгісі   (!) қойылады.   Бұйрықты   сөйлемнің   баяндауышы   етістіктің   бұйрық   рай тұлғасына   тілек-өтініш   мәнді   -шы,   -ші   жұрнағының   үстелуі   арқылы жасалады.  Баршаңызды жақсы тілек, үкілі үміттерге толы Жаңа жыл мерекесімен кұттықгаймын! Еліміздің өркендеуі мен іргесінің берік болуына сүбелі үлесін қосып   жүрген   абзал   азаматтардың   әрбір   басқан   қадамына   сәттілік   пен еңбектеріне   жеміс   тілеймін!   Тауық   жылында   табыс   мол   болсын! Н.О.Омашев.  Бұл сөйлемдер айтылу сазы мен мазмұнына қарай - лепті сөйлемдер. Лепті   сөйлем   дегеніміз   -  айтушының   көңіл   күйін  (қуану,  ренжу,  зеку,  аяу, өкіну т.б.) білдіретін сөйлем. Лепті сөйлем ерекше әуенмен айтылып, дауыс ырғағын сөйлем соңында леп белгісі (!) қойылады.  Лепті сөйлемдер мынадай жолдармен жасалады:  а)   Жай   сөйлемнің   түрлеріне   қарай   -   жайылма.   Себебі   тұрлаулы мүшелермен қатар тұрлаусыз мүшелер де бар. Жайылма сөйлем дегеніміз  - тұрлаулы мүшелермен қатар тұрлаусыз мүшелері де бар сөйлем.  ә) Толымды. Себебі, ойға қатысты сөйлем мүшелері толық. Толымды сөйлем дегеніміз - сөйлемде ойға қатысты айтылуға тиісті мүшелері түгел жай сөйлем.  б) Жақты. Себебі бастауыш бар және айқын. Жақты сөйлем дегеніміз – бастауышы бар, кейде айтылмай тұрса да, бастауышын баяндауышы арқылы табуға болатын жай сөйлемнің түрі.  жүктеу 0,8 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз