Үй тапсырмасы: &21 ХV-ХVІІІ ғасырлардағы

• 1.Хан өкіметтің басқару жүйесі.
• 2.Ұлыстық құрам.
• 3.Әлеуметтік құрамы.
• 4.Жеті Жарғы.
• 5.Билер кеңесі.
• 6.Меншік мәселесі.
• 7.Салықтар мен міндеткерліктің түрлері.

Ханның

• Ханның

Әлеуметтік құрамы:

Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы.

• Қазақ халқының әлеуметтік құрылымы.
• Феодалдар Қарапайым халық
• Сұлтандар Билер Қараша
• Қожалар Бай шонжарлар Қара кісі
• Батырлар Шаруа
• Ақсақалдар Бұқара
• Құл-құтан
• Құлдар, күндер-бас бостандығы жоқ адамдар

Зекет мал басынан ханға төленетін салық

• Зекет мал басынан ханға төленетін салық
• Салық түрлері Хараж –жер салығы
• Тағар – Әскер үшін алынатын салық
• Халықтың Хан мен сұлтанға сыбаға,соғым беру
• атқаратын Ақсүйектерді қонақ етіп күту
• міндеткерлігі Салық жинаушыларды т.б. Көлікпен
• қамтамасыз ету

Үй тапсырмасын қайталау:

• 1.Ұлыстық басқару қалай жүргізілді.
• 2.Қазақ хандығының әлеуметтік құрылымы қандай болған:
• 3.Ақсүйек,қарасүйек дегенді қалай түсінесің.
• 4.”Жеті Жарғының”қандай құқықтық нормалары болды.
• 5.Салықтың қандай түрлері болады.
• 6.Меншіктің қандай түрлері бар?Халық қандай міндеткерліктер атқарды.

• Орта ғасырларда қазақ жерінде рухани мәдениеттің дамуы

Сабақтың мақсаты:

• VІ-ХІІ ғасырлардағы қазақ жеріндегі рухани мәдениеттің дамуын, оның бағыттарын көрсету.Ғылым мен әдебиеттің дамуына өз үлесін қосқан ғалымдар,әдебиет өкілдері туралы мәліметтер бере отырып білімдерін тереңдету.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақ

• Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
• Сабақтың әдісі: Картамен,термин сөздермен жұмыс,оқулықпен жұмыс кестемен жұмыс.
• Пәнаралық байланыс: әдебиет, география
• Сабақтың көрнекілігі: ҚР. Картасы,тарихи ескерткіштердің суреттері, сызбалар, тірек сызбалар

САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:

• САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:
• І. ҰЙЫМДАСТЫРУ КЕЗЕҢІ.
• Оқушылардың және сыныптың сабаққа дайындығын тексеру.
• ІІ.ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН ТЕКСЕРУ:
• XV-XVІІІ ғасырлардағы қазақ хандығының қоғамдық құрылысы

Жаңа сабақ жоспары:

• 1.Орта ғасырлардың ерте және орта кезіндегі мәдениеттің даму бағыттары.
• 2.Ежелгі жазба ескерткіштері.
• 3.Ғылым мен әдебиеттің дамуы
• 4.Сайрам мен Түркістан қалаларынан шыққан даналар.
• 5.Сыр бойының даналары.

Ғылым мен әдебиеттің дамуы

Сайрам мен Түркістан қалаларынан шыққан даналар.

Сыр бойының даналары

• Орта ғасырларда Сыр бойынан түркі тілдес оғыз,қыпшақ,қаңлы тайпаларының отырықшылануынан Асанас,Жаңакент,Баршынкент,Жент,Аркөк,Құлан,Үзгент,Қыпшақ,Сығанақ т.б қалаларда ғылым мен білімнің дамығандығы белгілі.
• Жент қаласынан Ғиас ад-Дин Женди атты ақын шыққан
• Баршынкент қаласында белгілі әдебиетші,ақын ойшыл ғалым Хусам ад-Дин әл-Баршынлығы өмір сүрген осы ғалымның атын естіген Жамал Қарши /1230-1315ж.ж/ 1273-1274 жылдары Сырдария бойына сапар шеккен.
• Сығанақ қаласының көрнекті ақыны Шайқы бабамен де Жамал Қарши таныс болған.Алғаш бұл ғұлама әл-Хорезми,соңынан Сығанақи атанған,ал түркілер Шайқы баба деп атаса керек.Ол 1187 жылы Хорезм өлкесінде туған.
• Хорезімдік ойшыл Наджм ад-Дин сұрауы бойынша,Жент қаласында біраз жылдар бойы тұрып қайтқан.Ғалым тіл,әдебиет бірнеше еңбек жазған.
• Баласағұн қаласында Әбу Абд әл-Баласағұни,
• Тараз қаласында Махмұд бин Әли ат-Тарази,Таһир Мұхаммад ат-Тарази,Шамс Тарази сияқты ғалымдар еңбек етіп,өмір сүрген.

1.Қарахан мемлекетінің негізін-қалаушы кім?

• 1.Қарахан мемлекетінің негізін-қалаушы кім?
• 2.Мешіт,кесене сияқты ғимараттар өрнектермен оймышталып салынса қалай аталады?
• 3.Діни наным-сенімдерге байланысты қандай өнер дамыды?
• 4.Түркі дәуірі кезінде тастан адам бейнесін жасап қою салтын тарихта қалай атаған?
• 5.Білге қағанның інісін мәңгі есте қалдыру үшін қалдырған ескерткіші қалай аталады?
• 6.Алғаш ел аузында ауызша айтылып,кейін шамамен ІХ ғасырда жазылған тарихи шығарма?
• 7.ХІІІ ғасырда жазу үлгісіне түскен көркем әрі тарихи шығарма?
• 8.Қыпшақ сөздігінің негізі қалай аталады?
• 9.Алғашқы ғалымдардың бірі философ,математик

Сабақты бекіту сұрақтары:

10.Әл-Фарабидің толық аты.

• 10.Әл-Фарабидің толық аты.
• 11.Қожа Ахмет Йасауидің еңбегінің аты.
• 12.”Ақиқат сиы”қай ғалымдікі.
• 13.Түркістан қаласынан шыққан неше ғалым белгілі.
• 14.Жент қаласынан шыққан ақын.
• 15.Хусам ад Дин әл Баршынлығы өмір сүрген қала.
• 16.1187 жылы Хорезм өлкесінде туған ғалым
• 17.Әбу Абд әл-Баласағұни қай қалада өмір сүрген.
• 18.Махмұд бин Әли ат-Тарази,Таһир Мұхаммед ат-Тарази,Шамс Тарази сияқты ғалымдар қай қалада тұрған.

Қараханидтер әулетінің негізін қалаушы Қараханның қалыңдығы

Қазақстандағы — 10 — 11 ғасырлардан сақталған сәулет өнері ескерткіші. Тараз қаласынан 18 км қашықтықта орналасқан. 1897 жылы В.А. Каллаур, 1938 жылы А.Н. Бернштам, 1953 жылы Т.Қ. Бәсенов зерттеген.

Кесене атаулары

Ескерткіштер атауы

Батырдың елін қорғау жолындағы шайқастары да,елдер арасындағы қарым-қатынастар да,халықтың діни наным-сенімдері де толық қамтылған жазуы .

Тұлғаны таны

Шам,Египет,Александрия қалаларындағы атақты ғалым ұстаздардан білім алған. Шығыстың атақты ғалымдары-Пифагор,Архимед,Аристотель,Евклид,Птоломей сияқты философтарының еңбектерін оқып,оларға талдау жасаған

Арыстан баб кесенесі

Аңыз бойынша, о дүниеге кетер алдында Мұхаммед пайғамбар Арыстан бабқа аманат тасбиғын берді, ал ол 11 жастағы балаға ұсынды.

Тиісті орынға сөйлем жаз

• Кітаптың 1300 жылдығы ………жылы ……… тарапынан халықаралық деңгейде атап өтілді.
• «Оғызнаманың» екі нұсқасы бар: бірі – көне ұйғыр әрпімен ……..ғасырларда көшірілген, …….Ұлттық кітапханасында сақтаулы. Оның көлемі небәрі …бет, әр беті ….жолдан ғана тұрады.
• «Кодекс Куманикус» Венециядағы ………шіркеуінің кітапханасында сақтаулы. Осы уақытқа дейін «Кодекс Куманикустің» қыпшақ тіліндегі бөлімі …..аударылып, …….басылып шықты.

Жаңа сабақты қайталау:

• 1.”Қорқыт ата”,”Оғызнама”,”Кодекс Куманикус” ескерткіштері туралы не білесіңдер.
• 2.Әл-Фарабидің ғылым мен білімге,әсіресе математика ғылымына қосқан қандай жаңалықтары болды.
• 3.Жүсіп Баласағұни,Қожа Ахмет Йасауи,Махмуд Қашқари еңбектерін атаңдар.
• 4.Ахмет Иүгінеки жастарға қандай өсиет айтты.
• 5.Сайрам мен Түркістан қалаларынан шыққан қандай даналар белгілі.
• 6.Сырдарияның бойындағы қалалардан кімдер шыққан.
• 7.Баршынкент,Сығанақ қалаларынан қандай ғалымдар шыққан.

Үйге тапсырма:

• & 22 оқып келу.
• Ғылым мен әдебиеттің дамуы туралы реферат жазу.

жүктеу 22,4 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: