Сурет 59. Басқарушы батырмалар

2. 
   Егер сіз құрған перзентация көптеген слайдтардан тұрса, онда батырмаларды орнату қолайлы. Мұнда, мысалы, өңделетін (настраиваемая), үйге (домой), анықтама (справка), алыдға (вперед), артқа (назад) т.б. батырмалар орналасқан. Осы батырмаларды керек слайдқа орнатып, оған қандай да бір әрекетті бекітуге болады.
   
3. 
   Мысал ретінде, бірінші слайдқа соңына (в конец) батырмасын таңдап, орнатыңыз. Келесі терезе ашылады (Сурет 60).
   

4. 
   Осы терезеден батырманың әрекетін орнатыңыз. Мысалы, Гиперсілтеме арқылы көшу жеріне белгі қойып, Соңғы слайд таңдаймыз. Ок батырмасын шертіңіз. Енді презентацияны көрсету кезінде тышқанмен шертсеңіз көрсету бірден соңғы слайдқа көшеді.
   

Жоғарыдағы әдістемелік нұсқауларға сүйене отырып орындаңыз.

[1-9,12]/[1,2,3,4]

1. 
   Презентация дегеніміз не?
   
2. 
   MS Power Point шаблондарды қайдан таңдауға болады.
   
3. 
   Есептер облысында не орналасқан?
   
4. 
   Слайдтардың таңдап көрсету
   
5. 
   Басқару батырмаларына макростар орнату
   

Компьютер, интернет желісі

Хаттама дегеніміз желіде ақпараттың дұрыс жіберілу шарты.

FTP – INTERNET желісіндегі ең кең таралған, файлдарды жіберу хаттамасы.Бас кезінде бұл командалық жолмен орындалатын терминалдық программа болса, қазір интерфейсі қолайлы, мүмкіндіктері өте көп хаттама.

USENET – ақпараттық серверлер желісі. Usenet-те 200.000 конференциялар бар (қандай да бір тақырыпқа хабарламалар келіп түсетін каталог). Серверлар бір-бірімен үнемі хат алмасып тұрады. ІР хаттама – желіаралық хаттама. Интернетке қосылудың ең кең тараған түрі ІР қосылу.

1. 
   Компьютердің ІР адресін анықтаңыз.
   
2. 
   Келесі тапсырманы қадам бойынша орындаңыз
   

1. 
   Егер сіздің компьютеріңізде Microsoft Windows ХР ОЖ орнатылған болса, онда Пуск - Сеанс MS-DOS командасын орындаңыз.
   
2. 
   Командалық жолға келесі команданы теріңіз.
   

3. 
   Enter пернесін басыңыз.
   

1. 
   Сәйкес Web-сайтты қарап, өз еркіңізбен бір программалық жабдықты көшіріп алыңыз.
   
2. 
   FAR Manager программасының көмегімен FTP-архивке кіріңіз.Файлды өз компьютеріңізге сақтаңыз.
   
3. 
   Қолданушы өз беттерін тіркейтін сайттардың біріне кіріп тіркеліңіз. Логикалық атын және паролін сақтаңыз.
   
4. 
   FAR Manager программасының көмегімен сізге берілген бумаға кіріңіз. Сол бумаға кез келген файлды көшіріңіз.
   

[1-9,12]/[1,2,3,4]

1. 
   Хаттама дегеніміз не?
   
2. 
   FTP-сервис деген не?
   
3. 
   FTP-сервис қандай жағдайларда қолданылады?
   
4. 
   FTP-архивтер дегеніміз не?
   
5. 
   ІР деген не?
   

Компьютер, интернет желісі

Желілер мынандай топтарға бөлінеді:

• 
  Жергілікті желілер (локальные сети)
  
• 
  Кең ауқымды желілер (глобальные сети)
  
• 
  Интернет
  

1. 
   Электронды почта.
   
2. 
   Файлдарды жіберу, алу
   
3. 
   Хабарламаларды оқу
   
4. 
   Ақпара тіздеу
   
5. 
   Жойылған басқару (программаларды орнату, сұраныс жасау)
   
6. 
   ЧАТ-пен әңгімелесу
   
7. 
   Интернет арқылы ойындар ойнау
   

1. 
   www.yandex.ru сайтының іздеу жүйесін қолданып, «Информатика» пәніне қатысты кітаптар, рефераттар табыңыз.
   
2. 
   Табылған материалдың біреуін компьютерге көшіріңіз.
   
3. 
   www.rambler.ru іздеу жүйесін қолданып, Турбо Паскаль тілі бойынша теориялық материалдар іздеңіз. Оның ішінде «Массивтер» тақырыбына қатысты материалдарды компьютеріңізге сақтаңыз.
   
4. 
   Өз жұлдызнамаңызды тауып оқыңыз.
   
5. 
   Өзіңізді қызықтыратын тақырып бойынша іздеу жүргізіңіз (әншілер, суреттер, жаңалықтар т.б.).
   
6. 
   Microsoft Internet Explorer программасының көмегімен бірнеше сайттарды ашыңыз. (Өзіңіз таңдаңыз). Сайтта берілген бір суретті Microsoft Word-қа көшіріңіз. Осы суретті жеке файл ретінде сақтаңыз. Ашық тұрған сайттарды толығымен өз компьютеріңізге сақтаңыз.
   

7. 
   «Математикалық логика» пәні бойынша «Тьюринг машинасы» тақырыбынан есептер тауып сақтау
   
8. 
   MS Excel электронды кестесі бойынша электронды оқулық тауып, компьютерге сақтау
   
9. 
   MS Access мәліметтер қоры бойынша электронды оқулық тауып, компьютерге сақтау
   
10. 
    Қазақстандық кез келген әшні топтың жеке сайтына кіріп, сол топ жайлы ақпарат жинақтау.
    

11. 
    Бұрынғы Ресей президенті Б.Н.Ельциннің туған күні және туған жері
    
12. 
    Математик Н.И.Лобачевскийдің туған жері және туған күні
    
13. 
    Алла Пугачева қай жылы қай мектепті бітірді
    
14. 
    Роза Рымбаеваның туған жері
    
15. 
    Honda фирмасының негізін қалаушылар және құрылған жылы
    
16. 
    «Beetles» тобының алғашқы концерттік гастрольдері қай жерде өтті
    
17. 
    Филипп Киркоровтың туған жері
    
18. 
    «Жасқанат» фестивалінің алғаш өткен жылы
    

1. 
   URL адрес ресурстың қай жерде орналасқанын және оны қалай табуға болатынын көрсетеді.
   
2. 
   Келесі бөлімдерге қос нүктемен бөлініп жазылады:
   

3. 
   Іздеу сервері дегеніміз Интернетте ақпаратты ізеуге мүмкіндік беретін, қолданушының сұрақтарына жауап беретін мамандандырылған сервер.
   
4. 
   Іздеуді тақырып бойынша немесе кілттік сөз арқылы жүргізуге болады.
   
5. 
   Мысалы іздеу өрісіне «Россия+футбол+чемпионат» осы кілттік сөздер арқылы, ресейдің футбол клубтары жайлы, өткен чемпионат жайлы ақпараттарды табуға болады.
   

[1-9,12]/[1,2,3,4]

1. 
   Желі дегеніміз не?
   
2. 
   Интернет желісі қандай желіге жатады?
   
3. 
   WWW қалай түсінесіз?
   
4. 
   Internet Explorer-ден басқа қандай браузерлер білесіз?
   
5. 
   Интернет желісінің қызметтерін атаңыз.
   

Компьютер, интернет желісі

Электронды пошта - ауқымды компьютерлік желіде хат алмасу жүйесі.

Электронды хат – текстік файл немесе хат тексті. Электронды пошта жәшігі – қатты дискідегі пошталық сервердің бөлімі, онда тек пошта жәшігінің иесіне қатысты хаттар келіп түседі. Электронды адрес почта жәшігінің орналасқан орнын көрсетеді. Ол екі бөлімнен тұрады және бір-бірінен @ символымен ажыратылады:

Тапсырма:

Төменде көрсетілген электронды адрестерге қатысты келесі сұрақтарға жауап беріңіз:

1. 
   Олардың қайсысы қандай адреске жатады:
   
   • 
     Коммерциялық ұйым адресі
     
   • 
     Білім орталарының адрестері
     
   • 
     Желілік қызмет көрсету орталықтары
     
2. 
   Осы адрестердің географиялық орналасуын анықтаңыз:
   

• 
  Қазақстандық
  
• 
  Ресейлік
  
• 
  Шет елдердікі
  

3. 
   Жеке адамдарға тиісті адрестерді анықтаңыз
   

• 
  kuznezov@mei.msk.su
  
• 
  Michael@uka.online.edu
  
• 
  victor@free.net
  
• 
  ksd@glas.apc.org
  
• 
  sgpi@.edu.kz
  
• 
  kaf_inf@sgpi.kz
  
• 
  europa_plus@.kz
  
• 
  ainur241@.mail.ru
  
• 
  103670.1256@CompuServe.com
  
• 
  Karlheneinz_duerr@uni-tuebingen.de
  

Берілген теориялық түсініктемеге қарап, Зертханалық жұмыс №9 берілген әдістемелік нұсқауларға сүйене отырып, тапсырмаларды орындаңыз.

Ең соңғы оң жақ бөлік жұрнақ деп аталады және ол мемлекет кодын білдіреді. Мысалы: ru – Ресей, kz – Қазақстан, fi – Финляндия, ni – Никарагуа, mx – Мексика, za – Оңтүстік Африка, de – Германия т.б.

• 
  edu – білім орталықтары (университеттер, институттар, т.б. )
  
• 
  com – коммерциялық ұйымдар
  
• 
  gov – үкімет органдары
  
• 
  net - телекоммуникациялық қызмет көрсететін огандар
  
• 
  mil - әскери ұйымдар
  
• 
  org - ұйымдар
  

[1-9,12]/[1,2,3,4]

1. 
   Электрондық пошта дегеніміз не?
   
2. 
   Компьютерге электронды поштаны орнату қалай орындалады?
   
3. 
   Қолданушы агенті деген не?
   
4. 
   Тасымалдау агенті деген не?
   
5. 
   Жеткізу агенті деген не?
   

1. 
   Уақытша (А:) дискісіне Архив папкасын құрып, оған мәтіннен, суреттен және орындалатын программалардан тұратын файлдардың көшірмесін алып орналастырыңыз
   
2. 
   RAR архиваторын қолданып, таратылған(распределенный), өз ашылатын (самораспаковывающийся) және қарапайым архивтер құрыңыз
   
3. 
   Құрылған архивтің біреуінің мазмұнын көріңіз. Архивке орналасқан файлдарды архивтен шығарыңыз. Архивтеу нәтижелерін кестеге енгізіңіз
   
4. 
   Өздігінен ашылатын архивті дискеттке орналастырыңыз және оны шығарыңыз. Уақытша папканы және құрылған архивті, архивтен шыққан файлдарды жойыңыз
   

4. 
   RAR архиваторы
   
5. 
   Өздігінен ашылатын архивті құру
   
6. 
   Қарапайым архивті құру жолы
   

1. 
   (С:) дискісіне Архив уақытша папкасын құрыңыз.
   
2. 
   Кез келген файлдарды осы бумаға көшіріңіз.
   
3. 
   Уақытша папкаға орындалатын кез келген файлды көшіріп әкеліңіз (мысалы: far.exe, vc.com, rar.exe және т.б.). Іздеу үшін Пуск|Найти|Файлы и папки командасын қолданыңыз.
   

1. 
   RAR архиваторын жүктеңіз.
   
2. 
   С: дискісін таңдаңыз (ALT+D).
   
3. 
   Уақытша папкаға өтіңіз.
   
4. 
   Мәтіні бар, суреті бар, орындалатын файлдарды ерекшелеңіз.
   
5. 
   Ерекшеленген файлдардың таратылған архивін құрыңыз (F5).
   
6. 
   Көрсетілген файлдардың өздігінен ашылатын архивін құрыңыз (ALT-F5).
   
7. 
   Көрсетілген файлдарды қарапайым архивке көшіріңіз (F6). Сұхбат терезесінде архивтің жаңа атын көрсетіңіз.
   

1. 
   Құрылған архивтің біреуінің мазмұнын көріңіз (керек архивті ерекшелеп, ENTER пернесін басыңыз).
   
2. 
   Суреті бар файлды архивтен шығарыңыз (F4).
   
3. 
   Архив мазмұнын көру режимінен шығыңыз (RETURN ерекшелеп, ENTER басыңыз). Суреті бар файлдың жоқтығына көз жеткізіңіз.
   
4. 
   Осыған ұқсас орындалатын және мәтіндік файлдарды да архивтен шығарыңыз.
   
5. 
   RAR архивінен шығыңыз (ESC).
   
6. 
   Архивтеу нәтижесін кестеге енгізіңізРезультаты архивации занесите в таблицы: