И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

§- Л ' д Г = Я 7 '
ексндігін байқаймыз, осыдап
z = * k T
(99.11)
болады, мұнда 
к
арқылы Б о л ь ц м а н
R
деп аталатын ~
шамасы белгілснген.
А
наған тец:
к
=
Я
8,31-103
6,02-10^
1,38- 10~2і
д ж
г р а О
т ұ р а қ т ы с ы 
Оныц мәні мы-
.38-lo­ ll.
э р г
г р а д
Сөйтіп, біз аса мацызды қорытыидыга ксліп тірслдік: 
абсолют температура дегеніміз жске молекулапыц қоз- 
ғалысыныц орташа энергиясына пропорцпопал шама. 
Бұл қорытынды тек газдар үшін гана емсс, кез кслгеп 
күйдегі зат үшін де орындалады.
(99.11) 
өрнегінің тағы бір тамаша әсері, ортаніа энер­
гия е тек температурага ғана тәуелді, ал молекуланың 
массасына тәуелсіз.
Идеал газ күйінің теңдеуіпдегі /?-ді 
N 
а
к
арқылы ал- 
мастырып және 
N А- / V ш
екепіп ескеріп, өте мацызды 
формуланы аламыз:
р = пкТ
(99.12)
Егер де бірнсше газдардыц қосиасып алсақ, опда 
массалары әр түрлі газдардыц молекулаларыпыц орта­
ша жылдамдыгы әр түрлі болады, бірақ молекулалар- 
дыц орташа энергиясы бірдей болады. Бүл жагдайдагы 
қысым мынаган тец болады:
p — nkT
=
(ri\ -\- 
іі
2
--
г
...)кТ
(99.13)
мұндағы 
п
і, /2
2
жоне т. с. с. бірлік көлемдегі молекула- 
лардың бірінші, екінші жоне т. с. с. сорттарыныц сапын 
білдіреді. (99.13) өрнекті
p = r i \ k T n 2kT
-j- ...
түрінде жазуга болады. Бірақ, 
П\кТ
— ыдыста молскула- 
лардың тек бірінші сорты гана болгап жагдайдагы 
р\
кысымы, ал ыдыста тек скіпші сорттық модекулалары 
болған жагдайда 
п 2к Т
— сол газдыц 
р.2
кысымы, жо­
не т. с. с. Қоспаға кіретін молекулалардыц қайсыбір 
сортының дәл сол коспадагыдай мөлшерде ыдыста жал- 
гыз өздері қалган кездегі кысымы, газ қоспасынын. со.і

компонентішң 
п а р ц и а л 
қ ы с ы м ы деп аталады. 
Парциал кысымды пайдаланып, 
(99.13)-ке 
сүйеніп,
р — Р\Л-Рі
+ ••• =
J-Pi
(99.14)
деп жаза аламыз.
Сөйтіп, біз 
идеал газ қоспасының қысымы, соя дог­
наны қүрайтын газдардың парциал қысымдсірмның қо-
сындысына тең
дсп айтылатын Д а л ь т о н з a it ы п a 
келдік.

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: