I теоретические основы логопедии

жүктеу 5,47 Mb.

Pdf просмотр

бет	100/230
Дата	01.11.2023
өлшемі	5,47 Mb.
	#44090
түрі	Оқулық

1 ... 96 97 98 99 100 101 102 103 ... 230

Логопедия

Тұтықпаның неврозға ұқсас түрі

Тұтықпаның бұл түрі 3-4 жаста біртіндеп пайда болады.
Анамнезінде жүкті кезінде токсикоз, туу кезінде асфиксия болғаны
көрсетіледі. Физикалық дамуында аздаған кешеуілдік байқалады. Ондай
балалардың зейіні тұрақсыз өздері ашуланшақ, тынышсыз келеді.
Қалыпты балалармен салыстырғанда ондай балалардың сөйлеу тілінің
дамуында ерекшеліктер кездеседі. Олардың алғашқы сөздері тек 3-4 жаста
пайда болады.Қарапайым фразалық сөйлеуі үш жасқа таман қалыптаса
бастайды. Сөйлеудің кешеуілдеп дамуымен қатар көптеген дыбыстарды
дұрыс айтпайды, сөз қоры баяу дамиды, сөйлеудің грамматикалық
құрылымын толық меңгермейді. Тұтықпаның басталуы фразалық сөйлеудің
қалыптасу кезеңіне сәйкес келеді. Тырысу физикалық және психикалық
шаршағанда, бала ауырған кезде күшейеді, бірақ сыртқы факторлардың
әсеріне тәуелді болмайды.
Тұтықпаның неврозға ұқсас түрінде моторикада әр түрлі деңгейде
ауытқулар болады. арткуляциялық аппараттың координациясы мен
қозғалысының жеткіліксіздігі, аяқ, қолдардың статикалық және динамикалық
координациясының бұзылуы.
Тұтықпаның бұл түрінде бұлшықеттердің тонусы тұрақсыз, зорланып
қимылдайды. Бала қимылдың кезектілігін сақтауда, бір қимылдан екінші
қимылға өтуде қиналады. Берілген жылдамдық пен ырғақтылықты есте
сақтамайды. Бұл топтағы балалар қимылдағы жіберген қателерін өз бетімен
түзете алмайды, сөзбен берілген нұсқаулар жеткіліксіз, оқыту процесінде
міндетті түрде көрнекілік қолдану қажет.
Клиникалық тексерулер ондай балаларда бас миының көмескі түрде
органикалық зақымдалуын мидың моторлық жүйесінің зақымдалуының
қалдық белгілерінің бар екенін көрсетеді.
Артикуляциялық аппараттың қимылы біршама шектелген (астыңғы
жақтың, тілдің, еріннің) артикуляцияның қалпын тез таба алмайды.
Неврозға ұқсас тұтықпасы бар балаларға әртүрлі деңгейде сөйлеудің
жалпы дамымауы байқалады (фонетикалық фонематикалық жетілмеуі,
жалпы сөйлеу тілінің дамымауы). Тұтықпаның созылмалы түрінде тоно
клоникалық тырысулар жиі кезднседі, сөйлегенде әртүрлі қосымша
қимылдарды қолданады (басын шайқау, аяғын соққылау, қолдың
саусақтарын жыбырлату т.б).
Неврозға ұқсас тұтықпада сөйлеу кідірістері барлық жағдайда кездеседі
(өзімен өзі болғанда, ұжымда т.б). Тұтығушы өзінің сөйлеуіне зейін қойып,
қадағалағанда кідірістер азаяды.

212
14-16 жаста балалар өз ақаулығына байланысты іштен қайғыра бастайды,
бірақ невротикалық түрдегідей эмоционалды терең болмайды. Түзету жұмыс
барысында, енжар, белсенділік танытпайды.
Сонымен тұтықпаның неврозға ұқсас түріне тән:
- Тырысып кідірулер 3-4 жаста байқалады;
- Тырысу фразалық сөйлеудің даму мерзімімен сәйкес келеді.
- тырысу фразалық сөйлеудің даму мерзімімен сәйкес келеді;
Тұтықпа біртіндеп басталады;
Зейінін белсендірсе сөйлеу процесі жеңілдейді.

жүктеу 5,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 96 97 98 99 100 101 102 103 ... 230