Топырақты терең (негізгі) ӛңдеу жолдары мен қҧралдары

78 
 
қҧрылымды 
және 
жыртылатын 
тӛменгі 
кӛкжиектің 
шаңсыз 
тҥйіршіктерімен  жабылады.  Жырту  20  см  және  одан  да  тереңге 
жҥргізіледі (ПЛН-4-35, ПТК-9-35, ж.б. соқалар). 
Қазақстанның 
солтҥстік 
жағдайында 
жыртуды 
кӛкӛніс 
дақылдарын,  картопты,  жҥгеріні  сҥрлемге  ӛсіргенде, кӛңді  сіңіру,  ауыр 
топырақтардағы  кӛпжылдық  шӛптердің  қыртысын  ӛңдеу  ҥшін,  ӛнімі 
тӛмен  табиғи  малазығындық  жерлерді  тҥбегейлі  жақсартқанда 
қолданады. 
Терең қопсыту (аудармай ӛңдеу). 
Жазықтілгіштермен кҥзде ӛңдеу 
топырақ бетінде паяның сақталуын, топырақтың жел эрозиясынан берік 
қорғалуын, тамыр жайылатын қабаттың жақсы ылғалдануын, жыртумен 
салыстырғанда  жоғары  және  тҧрақты  ӛнімді  қамтамасыздандырады. 
Ӛңдеу  терең  (20  см  артық)  және  саяз  (20  см-ге  дейін)  болуы  мҥмкін. 
Кҥзгі  ӛңдеудің  негізгі  мақсаты:  қар  суының  толығырақ  сіңіруіне 
мҥмкіндік  жасау,    арамшӛп  тҧқымдарын  сіңіру,  топырақты  оттегімен 
қанықтыру,  топырақтың оңтайлы тығыздығын қҧрау, молайту. 
Жазықтілгіш – тереңқопсытқыштармен терең қопсытқанда ӛңделу 
қабаты  қыршылады,  қопсытылады,  бірақ  аударылмайды.  Топырақ 
бетінде 80 % дейін пая сақталады. Терең қопсытудың негізгі қҧралдары 
–  ПГ-3-100,  ПГ-3-5.  Сапалы  қопсыту  топырақтың  ЕТСС  55-65  % 
болғанда болады.  
Саңылауландыру. 
Топырақты терең ӛңдеу тәсілі беткейлерде, кҥзгі 
дақылдар,  кӛпжылдық  шӛптер  егістіктерінде,  жайылымдар  мен 
шабындықтарда қолданылады. Саңылаулар беткейлерге кӛлденең, 35-40 
см  тереңдікке  жҥргізіледі.  Саңылаулар  беткейлерден  аққан  суға 
тосқауыл  болып,  ағысын  баяулатады  және  топырақтың  шайылуын 
азайтады,  ӛсімдіктің  сумен  қамтамасыздандырылуын  жақсартады  және 
ӛнімділігін арттырады. Негізгі қҧралдар – ЩН-10, ПЩ-5, т.т.  
Фрезерлеу. 
Фрезерлеу  топырақты  терең  ӛңдеу  жолы  ретінде  тым 
шымдалған  шалғындық,  бҧтақтар  ӛскен,  минералды  және  шымтезекті 
топырақтарда  қолданылады.  Ӛңдеу  қҧралы  –  фрезалар.  Фрезерлеу 
барысында  топырақтың  пәрменді  майдалануы  және  араласуы  жҥреді. 
Ӛңдеу тереңдігі 25-40 см дейін. 

жүктеу 1,36 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: