Физика курсынан

жүктеу 11,48 Mb.

бет	581/666
Дата	15.01.2020
өлшемі	11,48 Mb.
	#26746
түрі	Практикум

1 ... 577 578 579 580 581 582 583 584 ... 666

(5.7.2) теңдеуден жұтылу коэффициентін табамыз

(5.7.4)

Жұтылу коэффициенті бірлік қабаттан өткен кездегі сәуле ағыны қарқындылығының салыстырмалы азаюын көрсетеді. Жұтылу коэффициентінің толқын ұзындығына байланыстылығы жұтылу спектрі деп аталады.

Мөлдір денелердің жұтылу жолағы спектрдің инфрақызыл және ультра күлгін аймақтарында жатады. Ал боялған денелердің (бояулар ерітіндісі) спектрлік жолағы көрінетін аймаққа жатады. Мысалы, шыны «қызыл» болу үшін, ол қызыл және қызғылт сары сәулелерді нашар, ал көк, жасыл және күлгін сәулелерді жақсы жұтылуы қажет. Егер қызыл шыныны көк жарықпен жарықтандырсақ, ол қара түсті болып көрінеді, себебі көк түстерді қызыл шыны жақсы жұтады.

Заттағы жарықтың жұтылуы оның электрөткізгіштігіне байланысты. Металдар жарықты жақсы жұтады, оны ондағы еркін электрондардың барлығымен түсіндіруге болады, осы электрондардың тербеліс амплитудалары түскен толқындарының әсерінен артады. Электрондардың алған энергиялары екінші ретті толқындар шығаруға және жылуға айналады.

Диэлектриктер жарықты нашар жұтады. Диэлектриктердегі барлық электрондар байланысқан күйде болады, олардың меншікті тербеліс жиілігі бар, сондықтан түскен жарық толқындары олардың тербелісін өзгеріске түсіре алмайды. Бірақ та, түскен жарықтың жиілігі электрондардың меншікті тербеліс жиілігіне жуықтаса, онда еріксіз тербеліс амплитудасы күрт артады да, жұтылу коэффициенті де артады. Сонымен, диэлектриктегі жарықтың жұтылуы селективті сипаттамаға ие, жұтылу коэффициентінің түскен жарық толқыны ұзындығына байланыстылығы бірнеше максимумдары бар қисықты береді, ол заттағы жарықтың жұтылу жолағына сәйкес келеді (5.7.2-сурет).

5.7.2-сурет

Шағылған толқын түскен электромагниттік толқындардың атомдардағы электрондарды тербеліске түсіруі нәтижесінде пайда болады. Осының салдарынан атомдардың өздері түскен жарық жиілігіндей электромагниттік толқындар шығара бастайды.
5.7.2 ҚОНДЫРҒЫНЫҢ ҚҰРЫЛЫСЫ

5.7.3-сурет ЛМФ-72 фотометрінің блок-схемасы

1- жарық көзі, 2 – светофильтр, 3 – ені реттелетін саңылау, 4 – жарық шоғының жолын жабуға арналған тетік, 5 – қақпағы бар камера, онда зерттелетін жұтқыш заттар орналастырылады, 6 – фотокабылдағыш, 7 – үдеткіш, 8 – стрелкасы бар өлшеуіш құрал -микроамперметр.

1 – жарық көзінен шыққан жарық шоғы 2 - светофильтр арқылы өткенде монохромат жарық шоғына айналады. Ары қарай жұтатын зат арқылы өткен жарық шоғының біразы жұтылады. Жұтқыштар арқылы өткен жарық шоғының қарқындылығы 6 фотокабылдағышта тіркеледі, ондағы фототок микроамперметр арқылы өлшеніп алынады.

ЛМФ-72 құралында мынадай светофильтрлер болады:

№ 1

жүктеу 11,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 577 578 579 580 581 582 583 584 ... 666