Ф. 4-71 Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі Павлодар мемлекеттік педагогикалық институты Қазақстан және шетелдер тарихы кафедрасы 5В011400 – «Тарих» мамандығы студенттеріне арналған «Қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдар»

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

5В011400 – «Тарих» мамандығы студенттеріне арналған

«Қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдар» пәні бойынша
ОҚЫТУ БАҒДАРЛАМАСЫ

Павлодар

Ф. 4-72

БЕКІТЕМІН

__________ Қ.Текжанов

Құрастырушы: ____________ аға оқытушы Садыкова А.М.

Қазақстан және шет елдер тарихы кафедрасы
«Қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдар»

пәні бойынша

Бағдарлама ____20__ж. бекітілген оқу-жұмыс бағдарламасы негізінде жасалды.

Кафедра меңгерушісі______________А.Е. Кәрімова

Филология және тарих факультетінің ОӘК мақұлдады.

___ __________20__№____хаттама

ОӘК төрағасы __________
1 Оқытушы туралы мәлімет

Садықова Айгүл Маратқызы – «Қазақстан және шетелдер тарихы» кафедрасының аға оқытушысы.

Пән 5 семестр бойы 15 аптаға сай оқытылады. Пәннің жалпы көрсеткіші 135 сағат, оның 45 сағаты аудиториялық сабаққа және 90 сағаты студенттің өздік жұмысына арналған аудиториялық сағаттың сабақ түрлері күнтізбелік жоспарда көрсетілген.

«Қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдар» курсы тарих мамандығы бойынша кәсіби мамандар даярлау бағдарламасының қажетті құрамдас бөлігі болып табылады.

Пәнді оқыту төмендегі пәндерден алған біліміне негізделеді: дүниежүзі тарихы, дінтану, ұлттық діндер тарихы, Қазақстанның қазіргі заман тарихы.

• 
  дәстүрлі емес діни ағымдардың табиғаты, олардың дүниені танудың басқа формалары мен тиісті әлеуметтік институттары құрылымындағы рөлі мен орыны туралы біртұтас түсінік қалыптастыру дәстүрлі емес діни ағымдардың қоғамға ықпалы мен кері ықпал ету ерекшелігін көрсету;
  
• 
  рационалдық танымға қатысты балама болып табылатын жүйе өкілдеріне толеранттық пен діни төзімділіктің дүниетанымдық негізін қалыптастыру;
  
• 
  қазіргі қоғамда дәстүрлі емес діни ағымдардың алдағы уақытта таралу мүмкіндігін анықтау;
  
• 
  аталған діни құбылысты оқып білуде студенттерде жауапкершілік сезімі мен икемділікті тәрбиелеу;
  
• 
  аталған салаға қатысты діни, философиялық, діни-мистикалық, оккульттық әдебиетпен жұмыс істеу икемділігі мен дағды қалыптастыру.
  

• 
  дәстүрлі емес діни ағымдар туралы негізгі зерттеулерді; ;
  
• 
  дәстүрлі емес діни ағымдардың пайда болу алғышарттарын және олардың құрылымдық ұйымдасуын;
  
• 
  қазіргі дінтану ғылымындағы тенденцияларды;
  
• 
  дәстүрлі емес діни ағымдардың тұрпаттамасы мен жіктелуін;
  
• 
  дәстүрлі емес діни ағымдардың шығу тегін, қалыптасу кезеңдерін, әлеуметтік-психологиялық ерекшеліктерін, пайда болу себептерін анықтау;
  
• 
  тарихи-теориялық талдау және дінтанулық зерделеу.
  

• 
  дәстүрлі емес діни ағымдардың қалыптасу кезеңдерін ажыратып, талдай алу;
  
• 
  дәстүрлі емес діни ағым ілімдері мен деректерді дінтанулық тұрғыдан талдай алу;
  
• 
  дәстүрлі емес діни ағым доктриналары мен діни ғұрыптарды зерттеудің әдістемесі мен методологиясын анықтау.
  

«Қазіргі дәстүрлі емес ағымдар» пәнін оқып меңгеру келесі пәндерді оқуда алған білімдеріне негізделеді: философия, дінтану, ұлттық діндер тарихы, Қазақстанның жаңа және қазіргі заман тарихы.

«Қазіргі дәстүрлі емес ағымдар» курсын толық игеріп шығу әрі қарай әлем діндерінің тарихы пәнін меңгеруге мүмкіндік жасайды.

Құзыреттер:

Білімділік – тарихи мұра мен мәдени дәстүрге құрметпен қарап, сақтауға ниетті болу, мәдени және әлеуметтік ерекшеліктерге төзімділікпен қарау; ғылыми әдебиетті сұрыптап, талдай алу; әдебиттерді іздеу мен библиографиялық шолу жасау барысында компьютерлік техника мен ақпараттық технологияларды қолданып, жаһандық компьютерлік жүйелерді пайдалана білу; қазіргі ақпараттық қоғамның дамуы жағдайында ақпараттың мәні мен рөлін ұғынып, болуы мүмкін қауіптілік деңгейін ескере білу, ақпараттық қауіпсіздікті сақтаудың негізгі талаптарын орындау; ойлау мәдениеті, жазбаша және ауызша сөйлеу барысында ойды дұрыс жеткізе білу.

Кәсіби – дінтану саласында түрлі пайымдар мен кәсіби дәлелдерді логикалық тұрғыдан талдау; дінтану және дінтанулық пәндер бойынша ғылыми ақпаратты өздігінен іздеп тауып, өңдеу; дінтану тақырыптары бойынша ғылыми баяндамалардың тезистерін, ғылыми конференциялар мен дөңгелек үстелдерге арналған баяндамаларды өздігінен дайындау; жалпы білім беру мекемелерінде тарихи, қоғамдық және дінтанулық пәндерді оқыту үдерісінде дін тарихына қатысты, оның ішінде, қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдар бойынша алған білімдерді пайдалану; дінтанулық ақпаратты сын тұрғысынан талдап, жеткізу; қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдар бойынша алған білімдерді ескере отырып қоғамдағы діни ахуал жағдайына объективті баға беру.

3. Пәннің тақырыптық жоспары

(күндізгі бөлім, 2012 түсу жылы)

1. Сананы бұрмалауға мәселесіне қатысты альтернативтік ұстанымдар (Ю. Полищук – Ю. Савенко).

1. Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

2. Богданов В.А., Лисовский В.Т. Новые религиозные движения: отклонение или норма? // Вестник С.Петербургского университета,1995. Серия 6. Выпуск 4. декабрь.-с.65.

3. Гудинг Д. Все ли религии ведут к Богу? // Поиск, 1991, 13-19 декабря.

4.Киселев Г.С. Современный мир и «новое» религиозное сознание // Вопросы философии, 2000, №6

5.Полищук Ю.И. Влияние деструктивных религиозных сект на психическое здоровье и личность человека // Журнал практического психолога, 1997, №1.

1.Рулев С.П. Неорелигия и будущее человечества // Философские исследования, 1995 (или), №2.

2.Богданов В.А., Лисовский В.Т. Новые религиозные движения: отклонение или норма? // Вестник С.Петербургского университета,1995. Серия 6. Выпуск 4. декабрь.-с.65.

3.Гудинг Д. Все ли религии ведут к Богу? // Поиск, 1991, 13-19 декабря.

4.Доктур Т. Новые религиозные движения в посткоммунистической Европе // Диа-Логос: Религия и общество. – М,1997. – с.340-347.

3-тақырып. Қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдарға қарсы жалпы әлемдік қозғалыс. Қазіргі дәстүрлі емес діни ағымдарға қарсы халықаралық ұйымдардың құрылуы.

1. FECRIS (Секталарды Зерттеу және Ақпарат беру Орталықтарының Еуропа Федерациясы).

2. ADFI (Отбасыны қорғау ассоциациясы).

3. Сұхбат орталығы (Дания).

4. А.Л. Дворкиннің Ириней Лионский атындағы секталарға қарсы орталықтың рөлі.

5. Э. Баркер зерттеулері.

Әдебиет:

1. Гудинг Д. Все ли религии ведут к Богу? // Поиск, 1991, 13-19 декабря.

2.Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

3.Киселев Г.С. Современный мир и «новое» религиозное сознание // Вопросы философии, 2000, №6.

1. Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

2. Доктур Т. Новые религиозные движения в посткоммунистической Европе // Диа-Логос: Религия и общество. – М,1997. – с.340-347.

3. Рулев С.П. Неорелигия и будущее человечества // Философские исследования, 1995 (или), №2.

4. Богданов В.А., Лисовский В.Т. Новые религиозные движения: отклонение или норма? // Вестник С.Петербургского университета,1995. Серия 6. Выпуск 4. декабрь.-с.65.

5.Гудинг Д. Все ли религии ведут к Богу? // Поиск, 1991, 13-19 декабря.

1. Рулев С.П. Неорелигия и будущее человечества // Философские исследования, 1995 (или), №2.

2.Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

3. В.А., Лисовский В.Т. Новые религиозные движения: отклонение или норма? // Вестник С.Петербургского университета,1995. Серия 6. Выпуск 4. декабрь.-с.65.

1. Қозғалыс тарихы.

1.Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

2. Доктур Т. Новые религиозные движения в посткоммунистической Европе // Диа-Логос: Религия и общество. – М,1997. – с.340-347.

3. Кривельская Н.В. Секты: угроза и поиск защиты. – М, Благовест, 1999

1.«Иса Мәсіх шіркеуі» (Бостон қозғалысы).

1. Кураев А. Из жизни сект: Во что веруем? // Огонек, 1994, №19-20.

Митрохин Л. Веру нащупываем от противного // Новое время, 1996, №2.

2. Фаликов Б., Успенский М. Сектопатология: (об отношении к новым религиям // Новое время, 1997, №14. – с.32-34.

3.Леван А. Киладзе. Скоростная дорога в ад. – М, Альтерра,1999.

8-тақырып. Бахаи қозғалысы

1. Ирандағы бабидтік қозғалыс.

2. «Китаб-и-Иган» - діни оқытушылық мәтін.

3. Діни ғұрып.

4. Әкімшілік жүйе.

5. Жалпылық әділет үйі  (Хайфа).

Әдебиет:

1. Леван А. Киладзе. Скоростная дорога в ад. – М, Альтерра,1999.

2.Кураев А. Из жизни сект: Во что веруем? // Огонек, 1994, №19-20.

Митрохин Л. Веру нащупываем от противного // Новое время, 1996, №2.

3. Фаликов Б., Успенский М. Сектопатология: (об отношении к новым религиям // Новое время, 1997, №14. – с.32-34.

9-тақырып. Бхагаван Шри Раджниш (Ошо) культі

1. Орегонадағы Раджнишпурам коммунасы (АҚШ).

1. Фаликов Б., Успенский М. Сектопатология: (об отношении к новым религиям // Новое время, 1997, №14. – с.32-34.

2. Леван А. Киладзе. Скоростная дорога в ад. – М, Альтерра,1999.

3.Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

1.Жетписов С.К. О религиозной ситуации и некоторых проблемах взаимоотношений государства и религиозных организаций в Республики Казахстан. /Религия и право: Информационный бюллетень Комитета по делам религий Министерства юстиции Республики Казахстан, 1(9)/2009 - Астана: Комитет по делам религий МЮ РК, 2009. - 148 с. 6

2.Даниленко Л. М. Роль религиоведческой экспертизы в профилактике распространения идей религиозного экстремизма./Религия и право: Информационный бюллетень Комитета по делам религий Министерства юстиции Республики Казахстан, 2(10)/2009 - Астана: Комитет по делам религий МЮ РК, 2009. - 148 с. 5.

3.Дворкин А. Л.   Сектоведение. Тоталитарные секты. Опыт систематического исследования. 3-е изд., перераб. и доп. - Н. Новгород Невского , 2003.

1. Тарихы.

1. Кривельская Н.В. Секты: угроза и поиск защиты. – М, Благовест, 1999

2.Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

3. Булгаков С. Секты нового времени // История. Приложение к газете «Первое сентября», 1993, №13-14.

1. Рулев С.П. Неорелигия и будущее человечества // Философские исследования, 1995 (или), №2.

2.Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

3. В.А., Лисовский В.Т. Новые религиозные движения: отклонение или норма? // Вестник С.Петербургского университета,1995. Серия 6. Выпуск 4. декабрь.-с.65.

1. Пұтқа табынушылықтың жаңа ағымдары және саясат.

1. Саввин А.В. Современный сатанизм: идейные истоки, доктрина, практика. – М, 1999.

2. Филатов С., Щипков А. Языческий вызов христианству // Дружба народов, 1996, №3.

3. Винокуров А. Язычество во Христе. Эссе // Новое время, 1996, №21. – с.38-39.

4. Антоненко С. Нежить (размышление о современном язычестве) // Москва, 1996, №9.

5.Алексеевский А. Шабаш сатанистов: сатанисты травят традиционные религиозные организации России // Миссионерское обозрение, 1998. - №8.

6.Золотов О. Пещера дьявола (о секте сатанистов) // Труд, 1998. – 16 декабря.

7.Сандулов Ю.А. Тайный мир сатанистов: история и современность. – СПб, Лань, 1997

8.Сатанинские и демонические культы // Миссионерское обозрение, 1997. - №2.

0. 
   Студенттерге ұсынылған өздігінен оқуға арналған тақырыптар
   

1. Мун Бірлестігі шіркеуіндегі «фандрайзинг» миссионерлік тәжірибесі.

2. Неошамандық: К.Кастанеданың «Дон Хуан ілімі» мысалында.

3.Джонстаун жаңғырығы: ХХ ғасырдағы дәстүрлі емес діни ағымдардың криминалдық көрінісі.

4. Д.Андреевтың «Розе мира» еңбегіндегі әлем діндерінің синтезі: мәдениеттанулық аспект.

5. «Кришна санасы» халықаралық қоғамының ерте қалыптасуы кезеңіндегі «хиппи» қозғалысы.

6. Екінші дүние жүзі соғысы жылдарындағы «Ехоба куәгерлерінің» іс-әрекеті.

7. «Рамакришна миссиясы» - ориентализмнің бастауы.

8. Р.Хаббардтың «теңіз ұйымы» - саентологияның авангардтық бөлімі.

9. Р.Бах жән П.Куэльо шығармашылығындағы «New Ege» идеологиясы.

10. Ш.Ла Вейдің «Қара мессасы» : қазіргі мәдениетте демонистік элементтері.

11. Постмодерн өнерінің қазіргі дәстүрлі емес діни қозғалыстарда көрініс табуы (Мартимандир, Гетеанум и др.).

12. Қазіргі неориентализм бастаулары.

13. «Ауровиль» коммунасы (Пандишери, Индия) қазіргі ашрам түрі ретінде.

14. Шотландиядағы Финдхорн қауымы – «аман қалу алқабы».

15. Батыс пен Шығыстың тоғысуы: 1893 ж. қыркүйектегі Чикаго (АҚШ) қаласындағы Әлемдік дін парламент.і

16. Клюний монастырлары – католик шркеуіндегі жаңа тенденциялар.

17. Тарихи және діни дереккөздерді қолдан жасау ("Велесов кітабы" мысалында).

18. Дәстүрлі емес діни ағымдарға қарсы конфессионалдық авторлардың оқу құралдары.

19. Джидду Кришнамурти – мессия теософия мессиясы.

20. П.Иванов еңбегі – дін ілімінің мәтіні ретінд.

21. «Алла Аят» (фархатшылар). Қазақстандағы іс-әрекеті.

1.Елімізде тыйым салынған және дәстүрлі емес діни ағымдар.-Шымкент, 2015. 

2. Әбсаттар қажы Дербісәлі. Ислам және заман. Алматы, 2003. - 560 б.

3. Діндер үнқатысуы және адамзат тағдыры. ҚР Президенті Н.Ә.Назарбаевтың Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің III съезінде сөйлеген сөзі//Егемен Қазақстан. 2 шілде 2009 ж.

4. Галицкая И.А. Новые религиозные культы и школа: пособие для руководителей руководства образования и учителей. – М, Сентябрь, 2001.

5.Киселев Г.С. Современный мир и «новое» религиозное сознание // Вопросы философии, 2000, №6

6.«Нетрадиционные религии» в посткоммунистической России // Вопросы философии,1996, №12.

7.Дворников В.В. Краткий обзор современной зарубежной историографии по проблеме новых религиозных движений / В. В. Дворников // Межвузовские научно-методические чтения памяти К.Ф. Калайдовича: Сборник материалов. – Вып. 4. – Елец: ЕГПИ, 2001. – .С.108-112. 

8.Костюкович П.И. Религиоведение: Учебное пособие для студ. вузов / П.И. Костюкович. – Минск: Новое знание, 2001.

9.История религии: учебник : в 2 т. / под общ. ред. И. Н. Яблокова. - 3-е изд., испр. и доп. - М. : Высш. шк., 2007 .

10.Дворкин А. Л.   Сектоведение. Тоталитарные секты. Опыт систематического исследования. 3-е изд., перераб. и доп. - Н. Новгород Невского , 2003.

Қосымша:

1.«Дiни қызмет және дiни бiрлестiктер туралы» Қазақстан Республикасының

2.«Қазақстан Республикасында дiни экстремизм мен терроризмге қарсы iс-қимыл жөнiндегi 2013 - 2017 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарлама туралы» ҚР Президентiнiң 2013 жылғы 24 қыркүйектегi № 648 Жарлығы

3.Жетписов С.К. О религиозной ситуации и некоторых проблемах взаимоотношений государства и религиозных организаций в Республики Казахстан. /Религия и право: Информационный бюллетень Комитета по делам религий Министерства юстиции Республики Казахстан, 1(9)/2009 - Астана: Комитет по делам религий МЮ РК, 2009. - 148 с. 6.

4.Закон Республики Казахстан от 15 января 1992 года 1128-XII О свободе вероисповедания и религиозных объединениях (с изменениями, внесенными Указами Президента РК от 05.10.95 г. 2488; от 05.10.95 г. 2489

5.Даниленко Л. М. Роль религиоведческой экспертизы в профилактике распространения идей религиозного экстремизма./Религия и право: Информационный бюллетень Комитета по делам религий Министерства юстиции Республики Казахстан, 2(10)/2009 - Астана: Комитет по делам религий МЮ РК, 2009. - 148 с. 5.

6.Главацкая Е. Когда умолкнут все бубны…(от шаманства а православию) // Родина, 2000, №5. – с.81-84.

7.ҚР Мәдениет және спорт министрлігі Дін істері комитетінің ресми сайты: http://din.gov.kz/

8.Әлемдік және дәстүрлі діндер съезі: http://www.religions-congress.org/

9.Ақпараттық портал: http://e-islam.ru/

10.Ақпараттық портал: http://www.religare.ru

СӨЖ мерзімі сабақ кестесіне сәйкес өзгеріп отыруы мүмкін. Егер Сіз барлық сабақтарға кешікпей қатысып отырсаңыз, барлық сабақтарға дайындалып жүрсеңіз, барлық тапсырмаларды мерзімінде және сапалы орындасаңыз, онда бақылау шараларының күнтізбелік жоспарында көрсетілген ең жоғарғы ұпайда жинайсыз. Бақылау шараларының жоспарын, сабақтағы тәртіпті бұзушылық және сабаққа кешігушілік жазаланатын болады. Оқу үрдісіне қатысу дегеніміз - сабақтарға қатысу, топтық жұмысқа және талқылауларға дайын, белсенді болу.

Сіздің тәжірибешілік сабақтарға дайындығыңыз сауалдар қою арқылы, үй тапсырмаларын тексеру, топтың жұмысқа қатысуыңызбен тексеріледі. Сабақтарға ескертусіз және кешігусіз қатыссаңыз Сіз 2 ұпай аласыз. Егер Сіз сабаққа дайындалмасаңыз, онда тек қатысқандығыңыз үшін ғана бағаланасыз.Сабақ өткеннен кейінгі дайындық бағаланбайды.

СӨЖ мерзімінен кеш орындалуы (сабаққа дайындықтан басқасы) ұпайдағы төмендеуіне әкеп соғады:

-1 аптада кешігу - 1/3;

-аптадан артық кешігу - 2 есе.

Тәртіп бұзушылық үшін және сабақтың әр түріне кешугі, қатысқандығы үшін ұпай 2-ден, 0,5-ке дейін төмендеуі мүмкін.

Сабақтан шығарылып жібергені үшін қатысқаны үшін қойылатын ұпай және сабаққа дайындығы үшін қойылатын ұпай «0»-ге тең болады.

Әр семестрде пәндердің бөлімдеріне сәйкес өткен тақырыптар бойынша тест түрінде екі аралық бақылау қарастырылған. Егер Сіз бақылау сабағын себеппен босатқан болсаңыз, жеке тапсырма бойынша және оқытушының кеңесімен тапсыру мүмкіндігі ұсынылады. Семестр ішінде екі рет ағымдағы үлгерімнің қорытынды ұпайы анықталады. 50-ден төмен ұпай қанағаттанарлықсызға сәйкес.

Егер сіз аралық бақылауға қатыспасаңыз, онда сіздің рейтингіңіз анықталмайды, яғни ол «0»-ге тең болады.

Қорытынды емтихан тест түрінде өткізілетін болады. Емтиханды немесе жазбаша жұмыстарды орындауда көшіруге тыйым салынады. Пәндер бойынша қорытынды баға келесі формула бойынша анықталады:
Р1+Р2

Қ= ------------ *0,3+Е*0,4

2

100 балдық шкала бойынша, 1-2 жинаған рейтинг қорытындысы және емтихан анықталады.

Р1, Р2,Е - бұл әрине балл.

0,3; 0,3 және 0,4 - сәйкестендіріліп таразыланған бөлігі, институттың Ғылыми кеңесінің бекітімі бойынша.