Е.А.Бөкетов атындағы Қарағанды университеті
Математика және ақпараттық технологиялар факультеті
Эссе
Тақырыбы: «Менің түсінігімде әділеттілік»
Орындаған: Орынбасар Жеңісхан; Құрақ Айжан
Тобы:МиФ-21-3
Қабылдаған: Шаяхметова Маржан Накипбековна
Қарағанды 2022-2023
ЖОСПАР:
Кіріспе бөлім
Негізгі бөлім
Әділдік деген не?
Менің түсінігімдегі әділеттілік
Қорытынды
Әділеттілік дегеніміз не? Жауап беру оңай сұрақ сияқты көрінеді, бірақ біз бүгін өмір сүріп жатқан әлем туралы не деуге болады? Біздің қоғамдағы көптеген адамдардың әділеттілік деген не екендігі туралы өзіндік түсіндірмесі бар. Көптеген адамдар әділеттілік туралы ойлағанда, олар мінез-құлық, қарым-қатынас, әділ ойын және тең құқықты білдіреді. Көптеген адамдардың пікірінше, әділеттілік-бұл зұлым адам жасаған әрекеті үшін, әдетте, түрме немесе өлім жазасы сияқты қандай да бір жазамен төлейді.
Әділеттілікті анықтау қиын сөз болғандықтан, әркімнің оған және оны қалай қолдану керектігі туралы өз көзқарасы бар. Көптеген адамдар әділеттілік - бұл заңға, теңдікке, этикаға, ұтымдылыққа, дінге және адалдыққа негізделген моральдық дұрыстық ұғымдары деп санайды. Біріншіден, біз әділеттілік кез-келген мәдениеттен өзгеше екенін түсінуіміз керек.
Баланы әділеттілікке, жанашырлыққа, кеңпейілдікке, жалпы адам бойына сіңіре алатын жақсы қасиеттерге үйрету өте маңызды. Ұрпақты дұрыс тәрбиелей отырып қана біз кейінгі ұрпаққа сенімді бола аламыз. Айтылған қасиеттердің ішінде өте маңызды қасиет ол - әділеттілік. Әділеттілік- бар тірі жан талап ететін қасиет деп білемін. Әділеттілік бар жерде ғана жақсы қарым-қатынас болады.
Әділетті болу үшін адал болы шарт. Адалдық - адам мінезіндегі ең сапалы қасиет; жеке тұлганың, сана-сезіміне, ар-ұжданына қайшы келмейтін, халықтың мақсат-мүддесін көздитін, тарихи шындықпен, прогреспен ұштасып жататын іс-әрекеттер. Әрбір қоғамның адалдық жайында өзіндік пайым-түсінігі бар.
Қарапайым халық әрқашан да адалдық қасиеттерін кіршіксіз таза ұстауға ұмтылады . "Алдау қоспай, адал еңбегін сатқан, қолы өнерлі - қазақтың әулиесі сол", дейді Абай. Адалдық адамның жеке басы мен моральдық
тұлғасын сипаттайды. Ол туа пайда болмайды. Қоғамның дамуына сәйкес әрбір адамның өнегелі тәрбиесіне , оқып білім алуы мен адал еңбектену процесінде қалыптасады.
Адалдық жеке тұлғалар мен адамдардың абырой-атағын арттыратын ізгі қасиет. Әрине, мен осы эссені жазуды бастамас бұрын сөздіктегі "әділеттілікті" қарап шықтым және әр анықтамада "Әділ"деген жалпы сөзден басқа қызықты ештеңе таппадым. Бұл әділеттіліктің әділ болуға қатысы бар екенін білдіреді. Егер заң мен құқықтық жүйенің міндеттерінің бірі әділеттілік пен "адалдық" сезімін сақтау және насихаттау болса, онда олар мұндай керемет жұмысты орындамауы мүмкін деп ойладым.
Мен біздің құқықтық жүйемізге шынымен сенемін және әділеттілікке сенемін. Мен әділеттілікке біз ұмтылатын идеал ретінде сенемін және бұл мен үшін нені білдіреді. Егер сіз мұқият қарасаңыз, құқықтық жүйе әділеттілік емес, керісінше-үкім. Сіз кінәлі деп танылған кезде бірнеше жолмен жазалануыңыз мүмкін, бірақ олардың "әділ" жаза екенін кім біледі, бәрі пікірге байланысты. Қыздары Фарах ханды аяусыз өлтірді деп айыпталған ата-аналарға 25 жыл өмір бойына бас бостандығынан айыру жеткілікті жаза бола ма? Оның өмірі қысқа болды, бірақ оны өлтірген адам денесінің бөліктерін де мүгедек етті. Оның өмір сүру мүмкіндіктері шексіз болды, ол 95 жасқа дейін өмір сүре алады. Сонымен, оны өлтірушілер үшін 25 жыл жеткілікті ме? Олар мерзімінің соңында бостандыққа шыға алады, мүмкін сол кезде оларды және не істегендерін аз адамдар есіне алады. Неліктен сот төрелігі соншалықты маңызды? Өйткені құқықтық жүйе әрқашан дұрыс бола бермесе де, оған ұмтылатын, оған қол жеткізуге болатын нәрсе ретінде осы жоғары әділеттілік идеалы қажет, кез келген сипаттағы қылмыстың әрбір құрбаны үшін үміт. Әділеттілікті іздеу-бұл шындықты іздеуге ұқсас жалықтыратын және ұзақ іздеу, өйткені олар бір-бірімен тығыз байланысты және біреуінсіз екіншісі болмайды.
Іс жүзінде қандай да бір оқиғада, бір жерде немесе басқа жерде не болғанын түсінбестен, сот төрелігі ізделмейді және оны қажет ететіндерге көрсету мүмкін емес. Біз бәріміз бір уақытта немесе басқа формада өзімізді ренжіткендей сезіндік, сондықтан әділеттілікті іздеуде бәріміздің ортақ қызығушылығымыз бар деп ойлаймын.
Достарыңызбен бөлісу: |
