Әлеуметтік қызмет көрсетуінің этикалық негіздері пәні

НАРХОЗ университеті 

 

Ғылыми-педагогикалық  магистратура 

6М0090500 - Әлеуметтік жұмыс 

мамандығы 

«

Мемлекеттік басқару» кафедрасы 

отырысында 

 

 

 

                 

Бекітілді

 

 

 

Хаттама № ___  

________

қараша 2016 ж  

 

 

 

 

 

 

Кафедра меңгерушісі  э.ғ.к., 

доцент 

 

 

___________Рысқұлова М.М.

 

 

   

 

 

 

Әлеуметтік қызмет көрсетуінің этикалық негіздері пәні 

3-

кредит 

  

1-

БЛОКТЫҢ СҰРАҚТАРЫ 

№1 тақырып: Әлеуметтік жұмыс теориясындағы әлеуметтік этика 

ұғымы  

1 

Әлеуметтік жұмыстың теориясы мен тәжірибесінде қолданылатын 

негізгі этикалық ұғымдарды жүйелеп көрсетіңіз. 

2 

Әлеуметтік қызметкерлерді дайындайтын мектептердің қалыптасуы мен 

дамуы қашан және қай мемлекетте жүзеге асты? 

№2 тақырып: Қоғамның рухани—адамгершілікқұндылықтары 

және әлеуметтік жұмыстың гуманистік сипаты.  

3 

 

Әлеуметтік жұмыстың мамандық ретіндегі болашағы және қоғамдық 

даму мәселелері туралы сіздің ойыңыз. 

4 

 

Қоғамның рухани дәстүрлерінің өзекті дамуының ғылыми жолдарын 

сипаттаңыз. 

№3 тақырып:  Әлеуметтік қызмет көрсету тәжірибесіндегі этика түсінігі

 

5 

Абайдың көрсетуінше «Толық мәндегі адам» қандай болу керек? 

6 

Абай  этикасындағы  Ар,  намыс,  Ұятты  оқып,  өз  тұжырымыңызды 

жасаңыз. 

№4 тақырып:  Әлеуметтік жұмыстың кәсіби құндылықтары 

7 

Әлеуметтік жұмыс  мамандық ретінде. Әлеуметтік іс-әрекет мәселесіне 

сипаттама беріңіздер 

8 

Кәсіби және қоғамдық құндылықтары, және олардың арақатынасының 

анықтамасын беріңіз 

№5  тақырып:    Әлеуметтік  жұмыстың  моральдық  нормалары  мен 

құндылықтары.   

9 

Әлеуметтік норманың ұғымына талдау жасаңыз.  

10 

Моральдық нормалармен талаптардың көрсеткіші ретіндегі моральдық 

принциптерді көрсетіңіз. 

№6  тақырып:  Әлеуметтік  жұмыстағы  қарым-қатынастардың 

ерекшеліктері.   

11 

Әлеуеттік қызметкердің клиенткпен, жұмыс процесіндегі өзінің 

әріптестері мен кәсіби қарым-қатынастарының түрлерін беріңіз 

12 

Клиентпен қарым-қатынас типтері, олардың сипаттаңыз 

№7 тақырып:   Қазақстанда әлеуметтік қызметкердің кәсіптік-этикалық 

заңнамалық құжаттары  

13 

Әлеуметтік қызметкер өз қызметінің саласында қандай негізгі заңдарды 

(8 заң) басшылыққа алуы тиіс? 

14   

ҚР Президентінің соңғы үш жылдағы халыққа арнаған Жолдауларында 

әлеуметтік салаға байланысты қандай тапсырмалар берді? 

№8 тақырып:  Әлеуметтік қызметкердің адамгершілік моральдік 

қасиеттері 

15 

«Этикет»  деген  ұғымды  қалай  түсінесіздер?  Өз  сөздеріңізбен  мысал 

келтіріп, ойыңызды дәлелдеңіз. 

16 

.«Парасатты,  өнегелі,  әдемі»  деген  қағидаларға  сәйкес  өмірді  қалай 

құруға болады? 

№9 тақырып:  Мінез-құлық этикасының стандарттары             

17 

Әлеуметтік  қызметкердің бойында  қандай жеке бастың    қасиеттері  мен 

кәсіптік-этикалық стандарттар болуы тиіс? 

18 

Әлеуметтік қызметкердің халықаралық этикасының стандарттары қандай 

бөлімдерден тұрады? 

№10  тақырып:      Дүниежүзілік  әлеуметтік  қызметкерлердің 

кәсіптік-этикасының стандарттары 

19 

Әлеуметтік қызметкердің халықаралық этикалық стандарттары 5 

топқа бөлінеді, қандай? 

20 

Мінез-құлық этикасының стандарттарына не жатады? 

№11 тақырып:  Әдептіліктің жеке адам өмірінде алатын орны 

21  «

Әдепілік қағидалары – мінез-құлық нормасы болып табылады. Ал, 

мінез-құлық – адам бойына сүтпен кіріп, сүйекпен шығатын қасиет. Олай  

болса, адамды әдептілікке жастайынан баулу керек»  деген ойды әрі 

қарай жалғастырыңыз. 

22 

Инабаттылық  дегеніміз – анықтамасын беріңіз 

№12 тақырып: Әдептіліктің қоғам өміріндегі маңызы

 

23 

«Мал баласын бауырында өсіреді, ағаш жапырағын ығына қарай төгеді, 

адам баласы болса, қоғамның шылауында өседі» - кімнің сөзі? 

24 

Әдептілік  қоғамдық  жағдайды  біркелкілікке  түсіріп,  халықтың  өзіндік 

таным-түсінік  (ерекешлігін,  өмір  сүру  тәсілі  мен  стилін 

қалыптастырады....., - ойды  жалғастырыңыз. 

№13 

тақырып: 

Әлеуметтік 

қызметкердің 

 

шиеленіст  

жағдайлардағы кәсіптік-этикасының ерекшеліктері   

 

25 

Шиеленістің туындауы мен өршуіне әсер ететін факторларға түсініктеме 

беріңіз 

26  «

Тұлғалық акцентуация» дегеніміз кім? 

№14 тақырып: Әлеуметтік қызметкердің тұлғалық және кәсіптік 

сапалары мен  қасиеттері 

27 

Әлеуметтік  жұмыстың  кәсіби-этикалық  нормалары  мен  қағидалары 

неден тұрады Кесте түрінде көрсетіңіз.  

28 

Әртүрлі  әлеуметтік  орта  мен  ұйымдардағы  тұлғаның  қоғамдық 

кемелденуі мен тәрбие жұмыстарын жүргізу әдістемелерін атаңыздар. 

№15 тақырып: Әлеуметтік қызметкердің кәсіптік-этикасын 

жетілдірудегі шет ел тәжірибесі 

29 

АҚШ-тағы Әлеуметтік жұмыстың кәсіби және этикалық құндылықтарын 

атап көрсетіңіз. 

30 

Ресей  Федерациясы  әлеуметтік  қызметкерлерінің  этикалық-әдептік 

қарым-қатынас талаптары қатарында 5 қағидадан тұрады. Қандай? 

2-

БЛОКТЫҢ СҰРАҚТАРЫ 

№1 тақырып: Әлеуметтік жұмыс теориясындағы әлеуметтік этика 

ұғымы  

1 

Әлеуметтік жұмыстың  кәсіби этикасы дегеніміз не, оның қандай 

ерекшелігі бар? 

2 

әлеуметтік жұмыс этикасының зерттеу объектісіне не жатады? 

№2 тақырып: Қоғамның рухани—адамгершілікқұндылықтары 

және әлеуметтік жұмыстың гуманистік сипаты.  

3 

Әлеуметтік жұмыста кәсіби этикалық қызмет процесінде қалыптасатын 

басты этикалық қарым-қатынастарға сипаттама беріңіз 

4 

Қазақ даналарының тұжырымдауынша, ақыл-парасаттылық мынадай 10 

нәрседен тұрады – ол 

№3 тақырып:  Әлеуметтік қызмет көрсету тәжірибесіндегі этика түсінігі

 

5 

Әлеуметтік қызмет дегеніміз не? 

6 

Әлеуметтік қызметкерді дайындаудағы негізгі міндеттеріне не жатады? 

№4 тақырып:  Әлеуметтік жұмыстың кәсіби құндылықтары 

7 

Әл-Фарабидің айтуынша:  «Қайырымды қаланың бірінші басшысы, 

қайырымды халықтың басшысы және жер жүзін мекендейтін елдің 

басшысы» -  

8 

Шетелдегі әлеуметтік қызметкер этикасына осындай талаптар 

№5  тақырып:    Әлеуметтік  жұмыстың  моральдық  нормалары  мен 

құндылықтары.   

9 

Әлеуметтік жұмыстың ерекше құндылықтары дегеніміз не? 

10 

«Әлеуметтік қызметкердің этикалық принциптері туралы» 

декларациясында  қандай  принциптер көрсетілген? 

№6  тақырып:  Әлеуметтік  жұмыстағы  қарым-қатынастардың 

ерекшеліктері.   

11 

Әлеуметтік қызметкерге жарамсыз бірнеше қасиеттерді атап көрсетіңіз. 

12 

Әлеуметтік қызметкердің жалпы кәсіби даярлығының көрсеткіші немен 

өлшенеді? 

№7 тақырып:   Қазақстанда әлеуметтік қызметкердің кәсіптік-этикалық 

заңнамалық құжаттары  

13 

Әлеуметтік  жұмыс  мамандарының  міндетті  қасиеттері  мен  біліктілігіне 

келесілер мыналар жатады: .... 

14 

Әлеуметтік қызметкер тұлғасына  қатысты қағидаттар 

№8 тақырып:  Әлеуметтік қызметкердің адамгершілік моральдік 

қасиеттері 

15 

Әлеуметтік  қызметкердің  құндылықтар  жүйесі  кәсіби  іс-әрекеттің 

нәтижелілігінің негізгі факторы ретінде не жатады?.  

16 

Кәсіби  –  этикалық  нормаларды  және  принциптерді  сақтау  үшін  жеке-

дара дайындыққа не жатады? 

№9 тақырып:  Мінез-құлық этикасының стандарттары             

17 

Әлеуметтік  қызметкердің  тұлғалық  ұстанымының  көрсеткіштерін 

беріңіз. 

18 

Әлеуметтік жұмыс бойынша маманның лауазымдық міндеттеріне не 

жатады? 

№10  тақырып:    Дүниежүзілік  әлеуметтік  қызметкерлердің 

кәсіптік-этикасының стандарттары 

19 

Дүниежүзілік әлеуметтік қызметкерлердің кәсіптік-этикасының 

стандарттары неден тұрады? 

20 

Әлеуметтік қызмет көрсету бұл –  

№11 тақырып:  Әдептіліктің жеке адам өмірінде алатын орны 

21 

Адамның жеке басы дегеніміз – оның кісілігі. Ал, кісілік дегеніміз – 

адамның абыройы, беделі, дәрежесі- деген ойды жалғастырыңыз 

22 

Адамның жеке басының әдептілігі дег еніміз – кісінің өзін қоғамдағы 

қабылданған барлық ұқыптылық ережелеріне, қандай да бір жағдайдағы 

жалпылама қағидаларға және мінез-құлық тәртібіне сай ұстаумен қатар, 

эстетикалық әрі этикалық жауапкершілікті сезініп, оны қанағаттандыра 

алуы –деген тұжырымға көзқарасыңызды білдіріңіз 

№12 тақырып: Әдептіліктің қоғам өміріндегі маңызы

 

23 

Халқымыздың  қоғамдық  моралында  адамдар  арасындағы  шынайы 

адамшылық қатынастар: тең құқықтық пен жолдастық, өзара сыйластық 

және жақын адамдарға қамқорлық жасау қатынастары көзделеді. Мінез-

құлық ережелерінің негізіне не қандай талаптарды қоюға болады? 

24 

Әдептіліктің өркениеттілікке әсері қандай? 

№13 

тақырып: 

Әлеуметтік 

қызметкердің 

 

шиеленіст  

жағдайлардағы кәсіптік-этикасының ерекшеліктері   

 

25 

Әлеуметтік қызметкер мен клиенттің арасындағы мәселені шешу 

барысындағы этикалық кодекстерінің өлшемдеріне қандай факторлар 

әсер етеді?  

26 

Әлеуметтік  қызметте  адамның  ішкі  жан-дүниесінің  жағдайын: 

эмоционалдық  тетік  жағдайын  және  барлық  психикалық  үрдістерді 

қабылдау мен көңіл-күйді аңғара алу – когнитивтік тетік механизмдерін 

меңгеру дегеніміз нені білдіреді? 

№14 тақырып: Әлеуметтік қызметкердің тұлғалық және кәсіптік 

сапалары мен  қасиеттері 

27 

Әлеуметтік қызметкердің интеллектуалдық, жалпы мәдени, адамгершілік 

потенциалдарын бейнелеңіз  

28 

Әлеуметтік  қызметкерлердің  жеке  қабілеттерінің  үш  тобы,  олардың 

сипаты және кәсіби іс-әрекеттің нәтижелі болуы үшін не қажет?. 

№15 тақырып: Әлеуметтік қызметкердің кәсіптік-этикасын 

жетілдірудегі шет ел тәжірибесі 

29 

Германиядағы ә леуметтік қызметте жұмыстағы ең басты мәселе  - бұл 

30 

Шет елдердегі әлеуметтік жұмыстың түрлерін талдаңыздар. 

3-

БЛОКТЫҢ СҰРАҚТАРЫ 

№1 тақырып: Әлеуметтік жұмыс теориясындағы әлеуметтік этика 

ұғымы  

1 

Әлеуметтік  жұмыстың  кәсіптік  этикасының  ғылыми  арналары  туралы 

түсінік беріңіз. 

2 

Қанағатшылық» әдептілік ұғымына өз анықтамаңызды беріңіз. 

№2 тақырып: Қоғамның рухани—адамгершілікқұндылықтары 

және әлеуметтік жұмыстың гуманистік сипаты.  

3 

Біліктілік  анықтамасы  әлеуметтік  қызметкердің  әр  түрлі  лауазымдық 

міндеттерін құрайды. Олар: 

4 

Әлеуметтік қызметкер халықпен, отбасымен жұмыс жүргізетіндіктен, ол 

әлеуметтік  жұмыстың  ғылми  тұжырымдамасын  жасау,  әлеуметтік 

технология, әлеуметтік жұмысты дұрыс ұйымдастыра білу керек. Оның 

міндеті: 

№3 тақырып:  Әлеуметтік қызмет көрсету тәжірибесіндегі этика түсінігі

 

5 

Маман  клиенттерге  әлеуметтік  қызметкөрсеткенде  қандай  стандартпен 

жұмыс жүргізуі керек? 

6 

Агенттер және ұйымдармен өзара қарым-қатынасына сипаттама беріңіз. 

№4 тақырып:  Әлеуметтік жұмыстың кәсіби құндылықтары 

7 

Әріптестерімен өзара қарым-қатынас неден тұрады? 

8 

Мамандыққа қарым-қатынас неден тұрады? 

№5  тақырып:    Әлеуметтік  жұмыстың  моральдық  нормалары  мен 

құндылықтары.   

9 

«Этикалық  қызмет  көрсету»  деген  ұғымды  қалай  түсінесіз?  Өз  

ойыңызды дәлелдеңіз. 

10 

Сіз  үшін  ең  жақын  әріптесіңіздің  бойында  әлеуметтік  қызметкердің 

бойында  болуға  тиіс  сапалы  қасиеттердің  қайсысы  бар?  Нақтылыаңыз, 

дәлелдеңіз. 

№6  тақырып:  Әлеуметтік  жұмыстағы  қарым-қатынастардың 

ерекшеліктері.   

11 

әлеуметтік қызметкердің жеке басының кәсіптік қасиеттерін, одан талап 

етілетін, немесе қызметкер орындауға міндетті кәсіптік-этикалық 

стандарттарды үш топқа бөлуге болады. Олар: 

12 

Халықаралық  әлеуметтік  жағдай  ұйымында  әлеуметтік  қызметкерге 

белгілі бір талаптар қойылады. Олар - 

№7 тақырып:   Қазақстанда әлеуметтік қызметкердің кәсіптік-этикалық 

заңнамалық құжаттары  

13 

Ар-намыс кодексінде  әлеуметтік  қызметші нені білуі керек? 

14 

Айша  Болат  деген  жігіттен  неке  тұрмай  –ақ    жүкті  болып  қалды. 

Айшаның жүкті екенін білгеннен кейін Болат оған үйленуден бас тартып, 

тіпті кездесуге де келмейтін болды. Үйі жоқ, жұмысқа жаңа тұрған Айша 

не істерін білмей әлеуметтік қызметкерге кеңес алуға келді. Әлеуметтік 

қызметкер қандай көмек түрлерін ұсына алады? 

№8 тақырып:  Әлеуметтік қызметкердің адамгершілік моральдік 

қасиеттері 

15 

Әлеуметтік  қызметкер  адамның  қасиеттері,  оның  жеке  тұлға  адам 

ретіндегі  адмгершілік  және  рухани  сапалармен  анықталады.  Олар 

мыналар: 

16 

Әлеуметтік  қызметкер  қарапайымдылығы  өз  клиентін  әріптестерін 

кемсітпей, өзіне тең қарым-қатынасында көрінеді. Ойды жалғастырыңыз. 

№9 тақырып:  Мінез-құлық этикасының стандарттары             

17 

Мінез-құлық этиканың стандарттарына не жатады? 

18 

Клиенттермен қарым-қатынас стандарттары туралы айтыңыз. 

№10  тақырып:    Дүниежүзілік  әлеуметтік  қызметкерлердің 

кәсіптік-этикасының стандарттары 

19 

Қай елдің болмасын әлеуметтік қызметкеріне қандай  жеке басының 

қасиеттері  мен кәсіптік-этикалық стандарттар тән болуы тиіс? 

20 

Дүние  жүзі  әлеуметтік  қызметкерлерінің  кәсіби-этикасының  стандарты 

қай елде, қай жылы қабылданды? 

№11 тақырып:  Әдептіліктің жеке адам өмірінде алатын орны 

21 

Лұқпан хакімнен «Әдептілікті кімнен үйрендің?» деп сұраған көрінеді. 

Оның жауабы -  

22 

Адамның жеке басының әдептілігі дегеніміз не? 

№12 тақырып: Әдептіліктің қоғам өміріндегі маңызы

 

23 

«Әдептілік  адам  бойында  турашылдық  мінезді,  ізеттілік  талаптардың 

бұзылуына қарсы күресетін күш-қайратты қалыптастырумен қатар оның 

рухани  болмысында  ұялау  сезімін,  адамдарға  қайырымдылық, 

мейірбандылық, шапағат көрсету, қанағатшылдық, өзін басқаның орнына 

қоя білу мәрттігін, адамдарды жақсы көріп қана қоймай, оларға қызмет 

көрсету  тілегін,  қайырлы  іс  істеу,  жамандыққа  қарсы  ұмтылу  қасиетін, 

құлшынысын,  кішіпейілділігін,  кешірімділік,  пәктік  сезімін,  өзінің  ғана 

емес,  басқалардың  да  тілектерін  құрметтеу  ізеттілігін,  ұқыптылық, 

тазалық тәртібін шыңдады» - ойды жалғастырыңыз. 

24 

Қоғамдағы әдепсіз қылыққа не жатады, онымен қалай күресуге болады? 

№13 

тақырып: 

Әлеуметтік 

қызметкердің 

 

шиеленіст  

жағдайлардағы кәсіптік-этикасының ерекшеліктері   

25 

Бір топта оқитын Марат пен Айнұр бір-бірін бір көргеннен ғашық болып, 

арты  үйлену  тойына  ұласты.  Екі  жақтың  ата-анасы  балаларының  бұл 

шешіміне  қарсы  болмай  ұлан  асыр  той  жасап,    жас  отауға  барынша 

материалдық  жағынан  көмектесті.    Көп  ұзамай  Марат  пен  Айнұр 

болмашы нәрсе үшін ұрсып, оған ата-аналарын араластырып, оның арты 

үлкен шиеленіске ажырасуға әкелді. 

Сұрақ:  Жаңа  құрылған  отбасының  тұрақтылығын  сақтау  үшін 

әлеуметтік қызметкер қандай кеңес беруі тиіс? 

26 

Орыс ғалымы Л.С.Лехачев этикет принциптерін   және этикалық 

құндылықтарды төртке бөліп қарастырады:  

№14 тақырып: Әлеуметтік қызметкердің тұлғалық және кәсіптік 

сапалары мен  қасиеттері 

27 

Қазақстандағы  әлеуметтік  қызметкердің    кәсіптік-этикасының 

ерекшеліктерін сипаттаңыз 

28 

Әлеуметтік  қызметкерлерді  кәсіптік  дайындау  түрлері  мен  әдістерін 

көрсетіңіз 

№15 тақырып: Әлеуметтік қызметкердің кәсіптік-этикасын 

жетілдірудегі шет ел тәжірибесі 

29   

Әлеуметтік  қызметкердің  телефонмен    сөйлесу  этикеті  қандай  болуы 

керек?  

30 

«Әлеуметтік  қызметкер  этикасы;  принциптері  мен  стандарттары»  атты 

құжат қашан қабылданды, оның мазмұны қандай? 

Емтихан сұрақтарын дайындаған 

PhD докторы                                                                         К.А. Абенова