Экономика және қҰҚЫҚ

 
208 
C) Інжіл. 
D) Ведалар. 
E) Авеста. 
 
229. Болмыс: 
A)  санадан  тыс  және  обьекті  түрде  ӛмір  сүретін,  дамитын  бізді 
қоршаған ортаны бейнелейтін категория 
B) қоршаған орта 
C) адам тіршілігінің жемісі 
D) бүкіл әлемдік тіршілік 
E) алғашқы казіргі, болашақ ӛмірдің жиынтығы  
 
230. Егерде Л.Н.Гумилевтің теориясының мазмұнын қысқаша 
қарастырсақ, онда «этнос»-дегеніміз ……… 
A) тарихтың факторын белгілеу 
B) психологиялық категория 
C) авторлық елес 
D) ландшафтағы халық 
E) жаңа қалыптасқан термин 
 
231. Неокантшылдық бағыттың бірі 
A) Даосизм 
B) Буддизм 
C) Локаята 
D) Легистер мектебі 
E) Баден мектебі 
232.  Заттың  процестің  сыртқы,  байқалатын  сипаттарын 
бейнелейтін категория: 
A) мазмұн 
B) құбылыс 
C) мүмкіндік 
D) мән 
E) кездейсоқтық 
 
233.  Механикалық,  метафизикалық  материализімнің  негізін 
салушы. 
A) Бэкон 
B) Декарт 

 
209 
C) Маркс 
D) Спиноза 
E) Энгельс 
 
234.  Үй-жайсыз  және  жайласқан  дәуірлер  жӛніндегі 
теориялардың авторы ... 
A) О. Шпенглер 
B) М.Бубер 
C) А. Бандура 
D) Б.Паскаль 
E) Дж. Келли  
 
235.  Бейнелену  ӛзінің  даму  жолында  бірнеше  сатыдан  ӛтіп, 
тӛмендегілердің қай түріне жетеді? 
A) Тиіп сезу 
B) Сезіну 
C) Тітіркену 
D) Сана 
E) Таным 
 
236. Қоғамдық сананың қай формасы дүниені кӛркем образдар 
түріне бейнелейді? 
A) Діни 
B) Эстетикалық 
C) Ӛнегелік, моральдық 
D) Идеологиялық 
E) Саяси 
 
237. Ғылымды дінге бағындыруға әрекет жасайтын кӛзқарас. 
Ғылым, білім орнына діни сенімді уағыздайды. 
A) Фрейдизм. 
B) Фидеизм. 
C) Пантеизм. 
D) Неотомизм. 
E) Шовинизм. 
 

 
210 
238. Адамның ӛмір сүруін мәңгілік және абсолютті ақыл-ойға 
тәуелді деп дәлелдейтін философия: 
A) болмыс философиясы 
B) еркіндік философиясы 
C) ӛмір философиясы 
D) рух философиясы 
E) табиғат философиясы 
 
239. “Миф” деген сӛздің кӛне грек тілінен аудармасы қандай? 
A) математикалық есеп 
B) роман 
C) шығарма 
D) үндемеу 
E) аңыз 
 
240.  Ӛнер  мен  ғылым  адамдарының  арақатынасындағы 
жалған мен екі жүзділік Ж.Ж.Руссо бойынша жатсынудың қай 
түріне тән? 
A) Жалпымәдениеттік. 
B) Моральдық. 
C) Әлеуметтік-экономикалық. 
D) Психологиялық. 
E) Саяси. 
 
241.  Материалдық  жүйелердің  тіршілік  етуінің  ұзақтығын, 
жағдайлардың жүйелігін сипаттайтын материяның атрибуты: 
A) кеңістік 
B) уақыт 
C) бейнелеу 
D) қозғалыс 
E) тыныштық 
 
242. Қай дәуірде құдай ең жоғарғы құндылық болды? 
A) ХХ ғасырда 
B) Қайта ӛрлеуде 
C) Антикада 
D) Орта ғасырда 
E) Жаңа дәуірде 

 
211 
 
243.  Қоғам  –  табиғат  арасындағы  динамикалық  тепе  – 
теңдіктің  бұзылуымен  сипатталатын  қазіргі  замандағы 
ғаламдық мәселенің біреуі: 
A) демографиялық 
B) экологиялық 
C) энергетикалық 
D) соғыс пен бейбітшілік 
E) шикізат ресурстарымен қамтамасыз ету 
 
244.  Техниканың  қоғам  тіршілігінің  барлық  саласына  енуін 
сипаттайтын ұғым: 
A) қалаларды дамыту 
B) автоматтау 
C) машиналандыру 
D) стандарттау, кешендеу 
E) техникаландыру 
 
245.  Структурализм  философиясы  үшін  тән  болып  келетін 
әлеуметтік гуманитарлық танымның әдісін кӛрсетіп беріңіз? 
A) диалектикалық әдіс 
B) статистикалық 
C) структуралық-функционалдық 
D) гипотетикалық-дедуктивтік 
E) экстраполяциялау әдіс 
 
246. Базис пен қондырманың арақатынасы: 
A)  Базис-  бұл  технологиялық  процеске  себепші  болып  тұрған 
ӛндірістік, технологиялық комплекстердің жүйесі 
B) Базис пен қондырманың арасында тепе-теңдік қатынастары бар 
C)  Әлеуметтік-экономикалық  базис  объективтік  қоғамдық 
қатынастардың  жүйесі  ретінде  қондырманың  мәніне  және 
құрылымына себепші болып тұрады 
D) Қондырма іс-әрекеттің саяси, құқықтық және басқа түрлерінің 
жүйесі  ретінде  әлеуметтік-экономикалық  базистің  сипатына 
себепші болып тұрады 
E) Базис ешқашан да ӛзгермейді, ал қондырма жиі ӛзгеріп тұрады 
 

 
212 
247.  Р.  Декарт,  Г.  Лейбниц,  Б.  Спиноза,  Б.  Паскаль  қандай 
ағымға кіреді? 
A) Эмпиризм 
B) Рационализм 
C) Позитивизм 
D) Сенсуализм 
E) Постпозитивизм 
 
249.  Пико  делла  Мирандола  философиясындағы  адамның 
басты ерекшелігі 
A) ақылдылығы, парасаттылығы 
B) ӛз тағдырын айқындаудағы еркіндігі 
C) шығармашылық еңбектенуге қабілеттілігі 
D) мырзалар жолымен жүруге бейімділігі 
E) адамгершілік қабілеттілігі 
 
250.  И.Канттың  «категориялық  императив»  ұғымына  сәйкес 
әрбір адамның мінез-құлқы мынадай болу керек: 
A) Ӛз істеріне жауапты болу керек. 
B) Қоғам заңдарын бұзбау керек. 
C) Заң түрінде ӛзін-ӛзі қадағалау керек. 
D) Ӛзін-ӛзі қадағалау керек. 
E) Орнатылған тәртіпті бұзбау керек.  
 
251. Мәдениет қандай ғылыми талдаудың пәні? 
A) Тарихи 
B) Саясаттанулық 
C) Философиялық 
D) Психологиялық 
E) Әлеуметтанулық 
 
252. Аристотельдің пікірінше, философия: 
A) Құндылықтар ұсынуға қабілетті. 
B) Тәжірибенің теориялық негізі. 
C) Ақыл-ойдың шебері. 
D) Барлық ғылымдардың негізі. 
E) Түсініксіз болмыс туралы ғылым. 
 

 
213 
253. Дүниеге кӛзқарастың анықтамасы: 
A) дүниенi танып-бiлудi бiлдiретiн кӛзқарастардың жиынтығы 
B) адамгершiлiк принциптерiнiң жүйесi 
C) қоғам туралы бiлiмдердiң жиынтығы 
D) дүниеге дiни кӛзқарас 
E) адамның дүниеде алатын орнына деген кӛзқарастардың жүйесi 
 
254.  Будда  философиясымен  қазақ  оқырманын  алғаш 
таныстырған: 
A) С.Торайғыров. 
B) Ж.Аймауытов. 
C) М.Әуезов. 
D) М.Дулатов. 
E) М.Тынышпаев. 
 
255. Ежелгі ирандық дуалистік дін. 
A) Ислам 
B) Зороастризм 
C) Синто 
D) Буддизм 
E) Джайнизм 
 
256.  Қайта  ӛрлеу  дәуірінің  эстетикасы  ӛнердің  қандай 
түрлерінде ерекше дамыды? 
A) Скульптура мен кескіндемеде. 
B) Музыка мен кӛркем әдебиетте. 
C) Театр мен музыкада. 
D) Кӛркем әдебиет пен кескіндемеде. 
E) Кескіндеме мен архитектурада. 
 
257.  Хайдеггер  бойынша  дүниені  жақсы  тану  үшін  не  істеу 
керек? 
A) адамдардан еш нәрсе сұрамау 
B) құдайдан сұрау 
C) философтардан кеңес алу 
D) ғалымдардан кеңес алу 
E) болмысты талдау 
 

 
214 
258. Ақиқат дегеніміз не? 
A) объектке сәйкес келетін анық ақпарат 
B) субъективтік шындық 
C) дұрыс емес, затқа сәйкес келмейтін білім 
D) сезім мүшелері арқылы затты бейнелеу 
E) рухани дүние 
 
259. 
Таптардың, 
ұлттардың, 
мемлекеттің 
түбегейлі 
мақсаттарын  қолдап,  уағыздап  отыратын  қоғамдық  ой 
формасы: 
A) Саяси сана 
B) Эстетикалық сана 
C) Моральдық сана 
D) Құқықтық сана 
E) Діни сана 
 
260.  Дүниені  түсіндіру  жағынан  марксистік  философия  қай 
бағытқа жатады: 
A) Диалектикалық-материалистік монизмге 
B) Субстанцияны дуалистік тұрғыдан түсіндіруге 
C) Философиялық діни монизмге 
D) Объективтік-идеалистік монизмге 
E) Дүниені плюролистік тұрғыдан түсіндіруге 
 
261. “Еңлік-Кебек”, “Қалқаман-Мамыр” поэмаларын жазған: 
A) М.Жұмабаев 
B) Ш.Құдайбердиев 
C) А.Құнанбаев 
D) М.Әуезов 
E) Ы.Алтынсарин 
 
262.  Экзистенциализм  ағымының  ӛкілі  болып  саналатын  дат 
философы: 
A) Шелер 
B) Кьеркегор 
C) Поппер 
D) Гартман 
E) Кассиер 

 
215 
 
263.  Кӛркемдік  қоғамдық  сананың  қай  формасының  пәні 
болып табылады? 
A) діни: 
B) эстетикалық. 
C) ғылыми; 
D) адамгершіліктік; 
E) құқықтық; 
 
264. Веда тарауындағы философиялық бӛлім. 
A) Упанишад 
B) Локаята 
C) Моизм 
D) Дхарма 
E) Нирвана 
 
265. Августиннің пікірінше: 
A) Адам дүниеге жоба түрінде келеді. 
B)  Адам  қоғам  дамуының  заңдылықтарына  бағына  отырып  ӛмір 
сүреді. 
C) Адам ӛз ӛмірін реттеуге қабілетті. 
D) Адам мәңгілік ӛмір сүреді. 
E) Адамның ӛмірін Құдай ӛзінің ерік-жігерімен алдын ала анықтап 
қояды. 
 
266.  Қай  Қайта  ӛрлеу  философы  мен  ғалымы  «Ғаламның 
шексіздігі және басқа әлемдер туралы» еңбегінің авторы болып 
табылады? 
A) Г.Галилей. 
B) Дж.Бруно. 
C) Э.Роттердамский. 
D) Л.Валла. 
E) М.Фичино. 
 
267. 
Қай  Ағартушылық  заман  философы  «Адамзат 
философиясының  тарихына  арналған  идеялар»  еңбегінің 
авторы болып табылады? 
A) Ж. де Ламетри. 

 
216 
B) Ш.Монтескье. 
C) Ж.Ж.Руссо. 
D) Ф.Вольтер. 
E) И.Гердер. 
 
 
268. Гегель философиясының негізгі тепе – теңдігі: 
A) болмыс пен ойлаудың 
B) материя мен сананың 
C) адам мен құдайдың 
D) табиғат пен қоғамның 
E) табиғат пен адамның 
 
269. Кеңістіктің құрылымы неден қалыптасады? 
A) Құдайдың ниетінен 
B) Объектілердің және олардың қалыптарының бірінің қасына бірі 
жайғасып тұруының тәртібінен 
C) Ешнәрседен 
D) Заттарға толғаннан 
E) Адамның ойынан 
 
270.  Қазақ  халқының  манифесі  –  «Оян,  Қазақ!»  ӛлеңінің 
авторы кім? 
A) Ж. Айтматов 
B) Қ. Мырзағалиев 
C) М. Мақатаев 
D) М. Дулатов 
E) М. Жұмабаев 
 
271.  Әрбір  ғылыми  білімнің  болжамдық  сипатын  белгілейтін 
қандай принципті К.Поппер алға қойды? 
A) даму принципі 
B) тарих принципі 
C) адамгершілік принципі 
D) фаллибилизм принципі 
E) борыш атқару принципі 
 

 
217 
272. Философия шығармашылық ойлау мәні? 
A) Жаңалық жасау қабілеттілігі 
B)  Тапсырылған  алгоритм  бағдарламасының  шегінен  шығу 
қабілеттілік 
C) Қиялға, қиялдауға қабілеттілік 
D) Сауалдарға жауап беріп, жаңа сауалдарды қою қабілеттілігі 
E) Қисын ережелеріне келмейтін ойлау 
 
273. Ренессанс дәуірінде не қайта жаңарды? 
А) Антикалық мәдениет, антикалық философия 
В) Ежелгі қытай философиясы 
С) Ежелгі үнді философиясы 
D) Діни дәстүрлер 
Е) Білмеймін 
 
274. 
Эфестік 
Гераклит, 
элейлік 
Зенон... 
Олардың 
философиялық кӛзқарастарын не жақындастырады? 
А) стихиялық диалектика 
В) стихиялық ғалымдықтары 
С) стихиялар 
D) стихиялық идеализм 
Е) стихиялық индивидуализм 
 
275.  Философияға  дейінгі  дүниеге  кӛзқарастың  қандай  түрі 
болды: 
А) софистикалық және метафизикалық 
В) мифологиялық және діни 
С) диалектика және метафизика 
D) мифтік және диалектика 
Е) діни және метафизикалық 
 
276. Досократиктер – бұл... 
А) антик натурфилософтары 
В) философия этикасы 
С) философияның соңғы кезеңі 
D) философияның бас кезеңі 
Е) философияның шыңы 
 

 
218 
277. Ӛзара әрекет дегеніміз... 
А) жан мен дененің ӛзара қатынасы 
В) психофизиологиялық параллелизм 
С) заттар мен процестердің жалпы байланысы 
D) адамдар арасындағы тығыз қатынас 
Е) ӛзара байланыс 
 
278.  Фр.Бэконның  ғылымға  кіріспе  дәстүрін  жалғастыра 
отырып жазған кітабы... 
А) «Жаңа Атлантида» 
В) «Жаңа Органон» 
С) «Жаңа ғылыми әдіс» 
D) «Ғылымның жаңа идолы» 
Е) «Ғылымға деген жаңа кӛзқарас» 
 
279. Батыс Еуропа тарих  философиясы шын мәнісінде кімнен 
басталады... 
А) Гоббстан 
В) Вольтерден 
С) Дидродан 
D) Руссодан 
Е) Ламетриден 
 
280.  XX  ғасырда  философияның  кӛрнекті  ӛкілдері  жаңа 
контекстіде  танымның  ғылыми  әдістерінің  мәселесін  қалай 
қарастырды? 
А) неотомизм 
В) неопозитивизм 
С) ницшеандық 
D) экзистенциализм 
Е)мен білмеймін 
 
281.  Қандай  ұғымда  табиғат  пен  қоғамның  ӛзара  әрекет 
процесі  бейнеленеді,  ғылым  мен  адам  ақылының  рӛлі  атап 
кӛрсетіліеді? 
А)техносфера 
В) биосфера 
С) социосфера 

 
219 
D) геосфера 
Е) ноосфера 
 
282.  Онтологияның  негізгі  мәселелерін  Хайдеггер  қай  кітапта 
қарастырады? 
А) «Табиғат болмысы және рух болмысы» 
В) «Болмыс және уақыт» 
С) «Болмыс» 
D) «Бар болу мен болу» 
Е) «Болмыс ӛмір сүру ретінде» 
 
283.  Мына  ойшылдардың  қайсысы  танымның  мәні  мен 
маңызын түсіну үшін үңгір туралы мифті мысалға келтіреді? 
А) Платон 
В) Кант 
С) Шопенгауэр 
D) Маркс 
Е) Ницше 
 
284. Білімнің қандай  формасы негіздеуді және тексеруді талап 
етеді? 
А) гипотеза 
В) аксиома 
С) факт 
D) теория 
Е) мәселе 
 
285. Ғылыми танымның деңгейлері, ӛздерінің мәні бойынша- 
А) логика және ақиқат 
В) білім және сауатсыздық 
С) философтардың ойдан шығарғаны 
D) эмпирия және теория 
Е) математика және гармония 
 
286.  Білім  мен  оның  функцияларының  ӛмірге  пайдалысын 
насихаттап қарастыратын философия 
А) прагматзим 
В) марксизм 

 
220 
С) неоатомизм 
D) неоэмпиризм 
Е) персонализм 
 
287.  Аристотель  таным  мәселесін  зерттей  отырып,  мына 
кітаптардың қайсысын жазбаған? 
А) «Логика» 
В) «Топика» 
С) «Метафизика» 
D) «Кіші логика» 
Е) «Алғашқы аналитика» 
 
288. Білімнің ғылыми емес формасын кӛрсетіңіз 
А) мистика 
В) теория 
С) гипотеза 
D) идея 
Е) проблема 
 
 
289. 
Интуицияны 
танымның 
ӛзіндік 
кӛзі 
ретінде 
қарастыратын ілім 
А) иррационализм 
В) зерде 
С) ақыл-ой 
D) идея 
Е) гипотеза 
 
290. «Ӛзіңді -ӛзің таны» деген философиялық кӛзқарас... 
А) Гераклиттікі 
В) Демокриттікі 
С) Сократтікі 
D) Платондікі 
Е) Аристотельдікі 
 
292.  Әлемнің  кӛптік  шексіздігін  1610  жылы  10  наурызда 
«ашқан»... 
А) Коперник 

 
221 
В) Кеплер 
С) Дж.Бруно 
D) Галилей 
Е) Ньютон 
 
293. 
Л. 
Фейербахтың 
адамға 
деген 
философиялық 
кӛзқарасының аты... 
А) антропоцнтризм 
В) философиялық антропология 
С) антропологиялық материализм 
D) антропософия 
Е) дүниені антропоморфизациялау 
 
 
294. Қай философиялық ілім дүние бірлігін бір субстанциялық 
бастаудан түсіндіреді: 
А) дуализм 
В) сан 
С) плюрализм 
D) монизм 
Е) идеализм 
 
295. Болмыс түсінігі мен проблемасын алгаш рет философияға 
енгізген кім? 
А) Гераклит 
В) Парменид 
С) Кратил 
D) Платон 
Е) Аристотель 
 
296.  Әлем  тек  материя  мен  қозғалыстан  тұрады  деп 
тұжырымдаушы философтар ағымы 
А) материализм 
В) идеализм 
С) дуализм 
D) плюрализм 
Е) скептицизм 
 

 
222 
297.  Декарт  қандай  субстанцияларды  бӛліп  кӛрсетеді?  А)  жан 
мен тән 
В) құдай мен періштелер 
С) адамның парасаты мен сананы 
D) материяны 
Е) ойлайтын 
 
298. Гносеологияның негізгі категориясын кӛрсетіңіз? 
А) материя 
В) субсанция 
С) ақиқат 
D) ӛлшем 
Е) норма 
299. Қай ойшыл ақиқатты шындық білімге сәйкес деп түсінді? 
А) Гегель 
В) Августин 
С) Ф.Аквинский 
D) В.Соловьев 
Е) Будда 
 
300. Рациональдық танымға келесі формалар жатады: 
А) сезіну, қабылдау, елестету 
В) ұғым, пікір, ой-тұжырым 
С) сезім, эмоция, парасат 
D) «мен» «ол» «жоғары – мен» 
Е) фантазия, ойлау, болжам 
 

 
223 
МАЗМҰНЫ 
 
АЛҒЫ СӚЗ .................................................................................................. 3 
Тақырып № 1. Философия, оның пәні және қоғамдағы орны ................ 6 
Тақырып № 2. Ежелгі Шығыс философиясы ......................................... 17 
Тақырып № 3. Антика заманының философиясы. ................................. 28 
Тақырып № 4. Орта ғасырлық философия. ............................................ 42 
Тақырып 5 . Қайта Ӛрлеу және Жаңа заман философиясы .................. 51 
Тақырып № 6. Неміс классикалық философиясы .................................. 67 
Тақырып № 7. Х1Х- ғ. соңы және ХХ- ғасыр Батыс философиясы. .... 79 
Тақырып № 8. Философияның онтологиялық мәселелері .................... 90 
Тақырып № 9. Диалектика теориясының мәселелері .......................... 102 
Тақырып № 10. Философияның гносеологиялық мәселелері ............. 112 
Тақырып 11. Антропологиялық философия ......................................... 118 
Тақырып 12. Философиядағы шығармашылық мәселесі .................... 128 
Тақырып № 13. Әлеуметтік философия................................................ 136 
Тақырып № 14. Мәдениет философиясы .............................................. 150 
Қорытынды білімді тексеруге арналған тесттер .................................. 162 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
224 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Қ.Ү.Cыбанбаев  
 
ФИЛОСОФИЯ 
 Оқу құралы 
 
 
 
Компьютерная верстка Фоминской Е.Г. 
 
Подписано в печать 9.09.2012. Формат 60х84 1/16. Бумага офсетная № 1. 
Печать офсетная. Уч.-изд.л. 14. Тираж 500 экз. Заказ № 98. Цена договорная. 
 
Издательство Академии экономики и права 
050060, г.Алматы, ул.К.Егизбаева, д.13 
Академия экономики и права 
Отпечатано в типографии Академии экономики и права.