Әдістемелік нұсқаулардың титулдық парағы

1. 
   Регрессиялық талдаудың қандай әдістері бар?
   
2. 
   Регрессиялық талдауға қандай функциялар қатысады?
   
3. 
   Тренд желілерінің мәні?
   
4. 
   Қандай тренд желілерінің мәні?
   

1. 
   MS Excel: электронные таблицы и базы данных в задачах / В.М.Нечаев – Изд. 2-е, испр. – М. : Интеллект–Центр, 2003. – 95 с.
   
2. 
   Excel: Сборник примеров и задач / С.М. Лавренов – М. : Финансы и статистика, 2004. – 335 с.
   
3. 
   Использование Excel и WBA в экономике и финансах / Андрей Гарнаев. – Спб : БХВ – Санкт–Петербург, 2000. – 331 с.
   
4. 
   Макарова Н.В., Трофимовец В.Л. Статистика в Excel: Учебное пособие. – М. : Финансы и статистика, 2002. – 365 с.
   

Қисынды функцияларымен жұмысты меңгеру мен тиісті дәрежеде бағдарлама жұмысын ұйымдастыру.

Қызметкерлерге мәліметтер базасының құрылымын жасау. Сағатпен ақы төлеудің еңбек ақымен есепсесудің технологиялық үрдісін өткеру. Кіріс және шығыс ақпараттың байланысынұйымдастыру.

Pentium-4 компьютері, Windows XP, Office XP бағдарламалық қамтамасыз ету

Мұғалімнің рұқсатынсыз ПЭЕМ-ді жағуға және сөндіруге болмайды. Өрт кезінде ПЭЕМ-ді электрондық желіні өшіру керек. ПЭВМ блогын желісі өшірілгенде алмастыру керек. Жұмыс кезінде ПЭЕМ-ді су қолымен разъем сымдарын ұстауға болмайды.

Қойылған міндетті орындау үшін қолданбалы Excel бағдарламасының пакет пайдалану пайдалану қажет. Файлдың бір парағына қызметкерлердің мәлімет базалары мен жеке табыс салығының кестесі орналастырылуға тиіс. Excel кітабының парағына «Зарплата» аты беріледі. Мәлімет базасының нұсқасы 1 кестеде келтірілген.

Осы парағына №1 суретте көрсетілген жеке табыс салығын есептеу кестесін орналастыру қажет.

Сұр түспен айрықшалаған ұяларға «Месяц», «Фамилия», «Имя», «Оклад» тәрізді аттар қою ұсынылады. Ұяларға берілген аттардың үзікті болмауын сскертеміз.

Орташа еңбек ақы мен орташа күндік еңдек ақыдан басқа өрістердің бәрі қолмен және қолданыстағы заңнама ескеріліп толтырылады. Орташа еңбек ақы ағымдағы айда тапқан табыстың орташа арифметикалық саласы ретінде СРЗНАЧ функтиясының көмегімен есептеледі, яғни формуласы мынадай: =СРЗНАЧ (F4:F15)

Орташа күндік еңбек ақы орташа еңдек ақыны жыл ішіндегі жұмыс күндерінің орташа санына бөлгендегі бөлікке тең.

«Квитанция» аталатын екінші жұмыс парағы №2 суретте көрсетілген еңбек ақы түбіртегін орналастыру керек.

2-суретте – еңбек ақы түбіртегі.

Ай «Зарплата» жұмыс парағына мәліметтер базасындағы «Месяц» ұясына сілтемені пайдаланып, автоматты түрде толтырылады.

B3 Ұясындағы кесімді ақы мына формула бойынша есептеледі: Оклад/КоличДней*КоличФактОтрабДней

Сыйақы кесімді ақының пайызында көрсетілетіндіктен сыйақы сыйақының мөлшерін кесімді ақыға көбейту арқылы есептеледі.

Ауру парағы бойынша есептеу мына формула арқылы шығарылады:

=ЕСЛИ(СредДневЗар*КоличБольничнДней<10*971;СредДневЗар*КоличБольничнДней; 10*971), где 971 – айлық есептік көрсеткіштің мөлшері.

Еңбек демалысын есептеу формуласы: =СреднийЗаработок/СрКолРабДнейВГоду*КоличОтпускныхДней.

B11 ұясында қорытынды есептеу =СУММ(B3:B10).

D3 ұясында зейнетақы жарнасын ұстау формуласы: =(ОбязатПенсионОтчисления+ДоброволПенсОтчисления)*Оклад.

Жеке табыс салығының формуласы:

-D4 ұясында

=ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E4;Зар.плата!R4;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E5;Зар.плата!R5;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E6;Зар.плата!R6;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E7;Зар.плата!R7;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E8;Зар.плата!R8;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E9;Зар.плата!R9;0))))));

=ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E10;Зар.плата!R10;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E11;Зар.плата!R11;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E12;Зар.плата!R12;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E13;Зар.плата!R13;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E14;Зар.плата!R14;ЕСЛИ(Месяц=Зар.плата!E15;Зар.плата!R15;0)))))).

ЖТС (ИПН) есептеудің екі формуласы дәлелдер мәні_если_истина мен мәні_если_ложь жеті есеге дейін мәндері ретінде бір-біріне ЕСЛИ функцияларының қосылуын шектеуден орағату үшін енгізіледі.

Орындау қағазы бойынша ұстап қалу D7 ұясында =ПроцентВыплатПоИсполЛисту*Оклад формуласы бойынша жүргізіледі.

Ұстап қалу қорытындысы формула бойынша есептеледі: =СУММ(D3:D10).

Берілетін қорытынды сома қорытынды есеп пен ұстап қалудың айырмасына тең.

Енді жеке табыс салығын есептеуге арналған кестеге оралайық.

«Номер» графасына айдың реттік саны қойылады.

Ағымдағы айдағы алынған табыс сомасы =ЕСЛИ(E4=Месяц; Начислено; Клетка равна сама себе) формуласы бойынша есептеледі. Бұдан соң бұл формула төмен басқа ұяларға көшіріледі.

Жыл басынан алынған табыстың сомасы қорытындылардың өсуімен есептеледі, яғни қаңтардағы табйстың сомасы G4 ұясында F4- ке; жыл басынан ақпандағы табыс сомасы ағымдағы айдың табыс сомасына (бұл жағдайда-ақпандағы) және жыл басынан алдыңғы айдағы табыс сомасына тең, яғни ақпан үшін формула мынадай: =G4+F5. Одан әрі осы формула төмен қарай көшіріледі.

Ағымдағы айдың айлық есептік көрсеткішінің (МРП) шегерілімі барлық айларда 971 теңгеге тең. H16 ұясында жыл ішіндегі МРП сомасын есептеп шығару қажет. Бұл ұяға «ГРП» атын беру керек.

Жыл басынан МРП шегерілім асырауындағылардың саны мен Қызметкерлердің өзіне 1 МРП міндетті шегерілімі ескеріле отырып, ағымдағы заңнама бойынша өскелең қорытындымен есептеледі. Бұл жағдайдағы формула:

I4 ұясында: =H4*(Иждивенцы+1);

I5 ұясында: = I4+H4*(Иждивенцы+1) және т.б.;

Қызметкердің табысынан шегерілім анықтауға зейнетақы қорына міндетті және ерікті жарналары да жатады. Ағымдағы айда зейнетақы қорына ұстап қалу айлық еңбек ақы мөлшерінің міндетті және ерікті зейнетақы жарналарының сомасына көбейтіндісіне тең. Жыл басынан зейнетақы қорына есептелімдер өскелең қорытындымен есептеледі (қаңтардағы ұсталым J4-ке, ақпандағы J5+K4-ке тең, т.с.с.).

Салық салынатын табыс сомасы жыл басынан МРП мен жыл басынан зейнетақы қорына жарналар алынып тасталған жыл басынан бері алынған табыстың сомасына тең.

Ай үшін қайта есеп айырысу коэффициенті сол айдың реттік санына бөлінген айлардың санына тең.

Жеке табыс салығы (ИПН) салынатын табыстың есептік сомасы жыл басынан жеке табыс салығы салынған табыс сомасының қайта есептеу коэффициентіне көбейтіндісіне тең.

Жеке табыс салынатын табыстың есеп айырысу сомасына жеке табыс салығының сомасы 2 кестеде келтірілген ағымдағы жылғы жеке табыс салығының мөлшерлемесі ескеріліп, есептеледі.
2 кесте- 2005 жылға арналған жеке табыс салығының мөлшерлемесі

Осылайша мөлшерлеме бойынша табыс салығы (жеке табыс салығы салынатын табыстың есеп айырысу сомасынан ұсталынатын жеке табыс салығының сомасы) жеке табыс салығының осы межесі ескеріліп, формула бойынша шығарылады:

=ЕСЛИ(N4<=ГРП*15;N4*0,05;ЕСЛИ(N4<=ГРП*40;ГРП*15*0,05+(N4-ГРП*15)*0,08; ЕСЛИ(N4<=ГРП*200;ГРП*15*0,05+ГРП*25*0,08+(N4-ГРП*40)*0,13; ЕСЛИ(N4<=600;ГРП*15*0,05+ГРП*25*0,08+ГРП*160*0,13+(N4-ГРП*200)*0,15;ГРП*15*0,05+ГРП*25*0,08+ГРП*160*0,13+ГРП*400*0,15+(N4-ГРП*600)*0,2)))). Одан соң бұл формула басқа ұяларға көшіріледі.

Есепті айдың жеке табыс салығының сомасы жеке табыс салығы сомасының қайта есептеу коэффициентіне бөлгендегі бөлігі ретінде есептеледі.

Алдыңғы кезеңде ұсталынған табыс салығының сомасы, мысалы ақпандағысы қаңтардағы жеке табыс салығының сомасына тең және т.б.

Ұсталуға тиіс жеке табыс салығаның сомасы есепті кезеңдегі жеке табыс салығының сомасы мен алдыңғы айларда ұсталынған жеке табыс табысының сомасының айырмасына тең.

Жеке табыс салығын есептеу жөніндегі дүкіл кестені толтыру үшін жылдың әр айы бойынша бастапқы мәліметтерді мәліметтер базасына енгізу керек.
Бақылау сұрақтары:

1. 
   Еңбекке жарамсыздық қағазы бойынша есептеу алгоритмін атаңыз?
   
2. 
   Еңбек демалысы ақысын есептеу алгоритмін атаңыз?
   
3. 
   Массивтермен жұмыс бағдарламада қайда пайдалынады?
   
4. 
   Еңбек ақы жөніндегі квиток қандай мәліметтердің негізінде жасақталады?
   
5. 
   Асырауындағылар үшін жеңілдіктер қайда ескеріледі?
   

1. 
   MS Excel: электронные таблицы и базы данных в задачах / В.М.Нечаев – Изд. 2-е, испр. – М. : Интеллект–Центр, 2003. – 95 с.
   
2. 
   Excel: Сборник примеров и задач / С.М. Лавренов – М. : Финансы и статистика, 2004. – 335 с.
   
3. 
   Использование Excel и WBA в экономике и финансах / Андрей Гарнаев. – Спб : БХВ – Санкт–Петербург, 2000. – 331 с.
   
4. 
   Макарова Н.В., Трофимовец В.Л. Статистика в Excel: Учебное пособие. – М. : Финансы и статистика, 2002. – 365 с.
   

Міндеттерді орындау студенттердің логикалық функцияларымен жұмысты меңгеруіне көмектеседі. Бағдарлама жұмысы тиісінше ұйымдастырылсын. Одан әрі №1 журнал-ордердің және №1 журнал-ордер ведомосттерінің негізінде есеп бойынша айналым сальдо ведомосын жасақтауға, есеп бойынша баланс шығаруға болады, т.б.

1 тапсырма. Кассалық және есеп айырысу операциялары есебінің бастапқы мәліметтерін ресімдеу.

2 тапсырма. Кассалық және есеп айырысу операцияларының аналитикалық есебі құжаттарын ресімдеу.

3 тапсырма. Кассалық және есеп айырысу операцияларын ресімдеу.

Pentium-4 компьютері, Windows XP, Office XP бағдарламалық қамтамасыз ету

Мұғалімнің рұқсатынсыз ПЭЕМ-ді жағуға және сөндіруге болмайды. Өрт кезінде ПЭЕМ-ді электрондық желіні өшіру керек. ПЭВМ блогын желісі өшірілгенде алмастыру керек. Жұмыс кезінде ПЭЕМ-ді су қолымен разъем сымдарын ұстауға болмайды.

Қойылған міндеттерді орындау үшін қолданбалы Excel бағдарламасының макетін пайдалану керек. Файылдың бір парағына кіріс және шығыс кассалық ордері мен банкпен көшірме орналастыру керек. Excel кітабының парағына «Исходные данные» аты берілсін. ПКО мен РКО формасы 1 сурет түрінде болады.

1 сурет - «Кіріс кассалық ордері» құжаттың макеті

2 суретте банкпен көшірменің формасы көрсетілген. Айырықшаланған ұяларға «НомерВыписки» мен «ДатаВыптски» тәрізді аттар беріледі. Сол сияқты «счет»-ке, «сумма прихода»-ға және «сумма расхода»-ға жататын форманың жұмыс саласы ұяларының диапазондарын ат қойылу керек. Қойылған аттардың «СчетВыписки», «ПриходВыписки» сияқты болуы мүмкін.

«Выписка из банка» формасы «ДатаВыписки» E ұясында тіркелген дата бойынша толтырылады, бірақ тиісті ұяларда көрсетілген белгілі бір кезеңнің ақпаратын береді.

Бұл құжаттың жолдарының саны шектеусіз және сол кезеңде өткізілген операциялардың санына сәйкеседі.

2 сурет – «Выписка из банка» құжатының формасы

Кассалық операция жүргізілетін күнге бөлінетін клеткаға да ат берілуге тиіс. «Дата» клеткасының форматы берілсін.

Касса кітадының датасы осы клеткада жазылған формула бойынша автаматты түрде толтытылады. ПКО мен РКО-дан күндерді ауыстыру фармасы мынадай:

=ЕСЛИ(ДатаПКО<>0;ДатаПКО;ЕСЛИ(ДатаРКО<>0;ДатаРКО;""))

Шығыс кассалық ордер және кіріс кассалық ордер бойынша өткізілетін операцияларды сұрыптау үшін кассалық кітаптың жұмыс саласын қақ бөлу ұсынылады.

Кассалық кітап күн сайын жүргізілуге тиіс, сондықтан кассалық кітапты толтыруды автоматтандыре кезінде күн аяғында нәтижелерді түсіру механизмі көзделуі керек. Бұдан басқа алдыңғы күннің аяғындағы соманың қалдығы тіркеліп, күннің басында қалдықтар клеткасына қолмен еңгізілуі қажет.

Құжат номері графасына мына түрдегі формула енгізіледі:

=ЕСЛИ(датакассовойкниги="";0;(ЕСЛИ(И(датакассовойкниги=датапко;клетка=0);номерпко; клетка равна сама себе)))

Қойылған формула кассалық кітап датасы мен ПКО датасы сәйкескен жағдайда бос клеткаға ГЖО номерін жазуға мүмкіндік береді. Бұл формуланың алгоритмі сондай-ақ күні бойы құжаттың номерін сақтауға мүмкіндік береді.Формулада клетканың өзіне өзі қарауын ұйымдастыру қажет. Бағдарлама циклді сілтемені тіркемес үшін былай істеу керек:

Сервис→Параметры→закладка Вычисления→Итерации включить и установить минимум 3 обращения.

3 сурет - Кассалық кітаптың формасы.

=ЕСЛИ(Датакассы="";0;ЕСЛИ(ПредыдущаяКлетка=0;0;ЕСЛИ(И(Датакассы=ДатаПКО;Клетка=0;ПредыдущаяКлетка<>НомерПКО);НомерПКО; клетка равна сама себе)))

Бұл формуланы ПКО бойынша құжат номерінің қалған торкөздеріне көшіруге болады.

РКО үшін құжат номері автоматтандырылады.

Байқасаңыз кассалық кітаптың барлық формулары былай басталған: =ЕСЛИ(Датакассы="";0)

Бұл шарт алдағы күндері кассалық операциялардың есебін бастау үшін ағымдағы күннің нәтижелерін нольдендіруге мүмкіндік береді.

Кассалық кітапты толтыру тек қана ПКО мен РКО негізінде жүргізіледі.

Кассалық күннің аяқталуы ПКо мен РКО-да операциялардың аяқталу датасын шығарып тастау жолымен жүргізіледі.

Кассалық кітаптың басқа ұяларын толтыру алгоритмі ПКО немесе РКО номерлері кассалық кітаптың E графасына жазылған құжаттың номерімен сәйкескен жағдайда жүргізіледі. Мысалы, счет графасындағы формула мынадай:

=ЕСЛИ (Датакассы=""; ""; ЕСЛИ(КлеткаНомераДокумента - НомерПКО; СчетПКО; Клетка равна сама себе))

Кассалық кітаптың әр ұясын автоматтандыру қажет. Сол сияқты кіріс пен шығыс бойынша күндік қорытындыны есептеу қажет. Касса бойынша қалдық шығарылады.

Кассалық кітап пен банкпен көшірменің негізінде ақша қаржысының есебі үшін бөлінген шоттар бойынша №1 Журнал-ордер мен №1 журнал-ордердің Ведомостілері толтырылады. №1 журнал-ордердің ведомосі сол макет бойынша соған ұқсас орындалады.

Журнал-ордер мен ведомость ай ішінде толтырылады. Журнал-ордер мен ведомостьте даталар күнтізбеге сәйкес қойылады. Журнал-ордер мен ведомості әр айда жеке парақта жүргізу ұсынылады. Журнал-ордер бір парақта, ал Ведомость басқа парақта.

Журнал мен ведомотьқа даталар Excelдегі тізімдерді пайдаланып, қолмен қойылады.

№1 журнал-ордер мен №1 журналдың ведомосының 333, 441, 681, 687, 727 және 922 шоттары кассалық кітап бойынша топтырылады, ал 451, 441, 671, 631, 652, және 653 сияқты қалған шоттар банкпен көшірме бойынша толтырылады.

Банк көшірмесінің сомаларын шоттар бойынша таратып жазу Выписка мен Журналдың немесе Ведомостің датасы сәйкес келгенде жүргізіледі. Мысалы, 451 шот бойынша №1 Журнал-ордер толтыру формуласы мынадай:

=ЕСЛИ(ДатаЖурнал<>Датавыписки;КлеткаРавнаСамаСебе;СУММЕСЛИ(СчетаВыписки;Ж451;РасходВыписки))

СУММЕСЛИ функциясы шоттар тобының арасынан қажетті шотты іздеуге және сол шотқа сәйкес соманы қосуға мүмкіндік береді.

Осы функцияны орындау үшін шоттар графасындағы ұялар диапазондары мен кассалық кітап сомасына СчетРКО жәнеСуммыРКО, СчетаПКО және СуммыПКО тәрізді аттар қою қажет.

№1 журнал ордердің шоттар ұяларына ЖЗЗЗ, ал ведомоста ВЗЗЗ сияқты белгі сғылған аттар қойылады.

Мұндай формулалар журнал-ордер мен ведомстің барлық торкөздерінде болуға тиіс.

441 шотын толтыру кассалық кітаптан және банк көшірмесінен орындалады.

=ЕСЛИ(И(ДатаЖурнала<>Датакассы;ДатаЖурнала<>Датавыписки);КлеткаРавнаСамаСебе;СУММ(ЕСЛИ(ДатаЖурнала-Датакассы;СУММЕСЛИ(СчетаРКС Жв 441; СуммыРКО); 0);ЕСЛИ(ДатаЖурнала-Датавыписки;СУММЕСЛИ(Счет ыписки;Ж441 ;Суммырасходные);0)))

Бұл формуланы осы шот бойынша құжаттың барлық даталарына көшіру керек.

1. Синтетикалық және аналитикалық есептің өзара байланысын анықтаңыз.

2. Айналмалы-сальдолық ведомсті жасақтау тәртібін анықтаңыз.

3. Бухгалтерлік баланс қандай бөлімдерден тұрады?

4. Синтетикалық есеп формасын анықтаңыз.

5. Аналитикалық есеп формасын анықтаңыз.

1. 
   MS Excel: электронные таблицы и базы данных в задачах / В.М.Нечаев – Изд. 2-е, испр. – М. : Интеллект–Центр, 2003. – 95 с.
   
2. 
   Excel: Сборник примеров и задач / С.М. Лавренов – М. : Финансы и статистика, 2004. – 335 с.
   
3. 
   Использование Excel и WBA в экономике и финансах / Андрей Гарнаев. – Спб : БХВ – Санкт–Петербург, 2000. – 331 с.
   
4. 
   Макарова Н.В., Трофимовец В.Л. Статистика в Excel: Учебное пособие. – М. : Финансы и статистика, 2002. – 365 с