21
шөгуді береді,мұндай ұлпалардан жасалған бұйымдардың жоғары батылдығы,
төмен формаға төзімділігі бар. Мақта талшықтарының тағы бір маңызды
минус-бояудың нашар төзімділігі.
Синтетикалық талшықтарда жоғарыда аталған барлық кемшіліктері жоқ,
яғни осы талшықтардан жасалған маталардың тамаша механикалық
сипаттамалары бар (жоғары беріктігі мен формаға төзімділігі, шіруге
төзімділігі, ұстамдылығы, бояудың беріктігі мен беріктігі), бірақ бұл ретте өте
нашар гигиеналық көрсеткіштері мен жоғары электрленуі.
Арнайы киімге арналған материалдардың әр түрлі әрлеу түрлері болуы
мүмкін.
Арнайы киімді дайындау үшін пайдаланылатын материалдардың
физикалық-химиялық әсерлеріне бояудың тұрақтылығы 2-кестенің талаптарына
сәйкес болуы тиіс.
Арнайы киімді дайындау үшін пайдаланылатын материалдарды бояудың
тұрақтылығы көрсетілген (2-кесте).
2 Кесте - арнайы киімді дайындау үшін пайдаланылатын
материалдарды бояудың тұрақтылығы
Физикалық-химиялық
әсерлердің атауы
Бояудың тұрақтылығы, балл, кем емес
бастапқы бояуды
өзгерту
ақ материалды
бояу
Жарық
5
-
Жуу
4
4
Тазартылған су
4
3
"Тер"
4
3
Органикалық
еріткіштер
4
-
Үйкеліс(құрғақ)
-
-
Маталарды ылғалды өңдеуден кейінгі өлшемдердің өзгеру шамасы минус
3,5% - дан; - ±2,0% - дан аспауы тиіс.
Маталардың қорғаныс қасиеттері 5 жуудан немесе 5 химиялық
тазартудан кейін сақталуы тиіс. Жуу немесе химиялық тазарту әсерінен кейін
қорғау қасиеттері көрсеткішінің төмендеуі 20% - дан, көрсеткішті баллдық
бағалау жағдайында-тұтас шамаға дейін аспауы тиіс.
3.2.5 Арнайы киім материалдарының физика-механикалық
қасиеттері
Жалпы өндірістік ластанулардан және механикалық әсерлерден арнайы
киімді дайындау үшін пайдалану ерекшеліктеріне байланысты Тоқыма
материалдарының мынадай түрлері қолданылады: 100% ПЭ-дан жасалған
22
маталарды қоспағанда, табиғи және химиялық талшықтардан (жіптерден)
жасалған маталар; 2-кестенің талаптарына сәйкес келетін химиялық
талшықтары (жіптерден) бар табиғи қоспалардан жасалған маталар.
Жалпы өндірістік ластанулар мен механикалық әсерлерден арнайы киім
материалдарына қойылатын талаптары көрсетілген (3-кесте).
3 Кесте - жалпы өндірістік ластанулар мен механикалық әсерлерден
арнайы киім материалдарына қойылатын талаптар
Көрсеткіштің атауы Арнайы киімнің кіші тобы үшін көрсеткіш мәні
СҚ
С
Өд
Ми
Мо
Үстіңгі тығыздығы,
г / м, артық емес
180
350
350
350
350
Ауа өткізгіштігі*, дм
•м * с, кем емес
40
20
20
20
20
Гигроскопиялығы,%,
кем емес
5
5
5
5
5
Май сіңіру
(бастапқы түрде),
балл, кем емес
-
5
5
5
5
5 жуудан немесе
химиялық
тазалаудан кейін май
сіңіру, балл, кем
емес исток, балл, не
менее
4
4
4
4
Су жұқпалау
(бастапқы түрде),
у.е., кем емес
-
90
90
90
90
Бес жуудан немесе
химиялық
тазалаудан кейін су
итермелеу, у.е., кем
емес
-
80
80
80
80
3-кестеде келтірілген "май сіңіру", "су сіңіру" көрсеткіштері арнайы
қорғаныс әрленген маталарға қолданылады.
Арнайы
киімдер
үшін
жеңілдетілген
маталардың
физикалық-
механикалық қасиеттерінің көрсеткіштері мынадай талаптарға сәйкес болуы
тиіс:
үстіңгі тығыздығы-кемінде 100 г/м
үзілу жүктемесі-400 Н кем емес, 250 Н кем емес;
үйкелуге төзімділік-1300 циклден кем емес.
23
Зо кіші тобының жеңілдетілген арнайы киімін дайындау үшін
трикотаж жаймалар қолданылады:
үстіңгі тығыздығы-150 г/м;
гигроскопиялық-кемінде 10%.
Механизмдердің қозғалмалы бөліктерін (Мд кіші тобын) басып алу
мүмкіндігін қорғау үшін киім дайындау үшін пайдаланылатын маталар
"шешінуге қарсылық" көрсеткішінің шамасы 20 Н аспауы тиіс.
Арнайы киімнің қорғаныс қасиеттерін жергілікті күшейту үшін әртүрлі
материалдарды, соның ішінде табиғи теріні пайдаланады.
Күшейткіш жапсырмалар материалдары: маталар, қаптамасы бар
материалдар, резеңкеленген материалдар, жасанды былғарылар 4-кестеде
көрсетілген талаптарға сәйкес болуы тиіс.
Қорғау жапсырмалары үшін пайдаланылатын материалдарға қойылатын
талаптары көрсетілген (4-кесте).
4 Кесте - қорғау жапсырмалары үшін пайдаланылатын материалдарға
қойылатын талаптар
Көрсеткіштің
атауы
Арнайы киімнің кіші тобына арналған мәндер
Өд
Ми
Мо
Уатылуға
төзімділік, цикл,
кем емес:
500
- химиялық
талшықтардың
иірімжіптерінен,
химиялық
жіптерден
жасалған
маталар
3000
Қажалғыштығы
* мкг /
-
9
-
Қабаттар
арасындағы
байланыстың
беріктігі*, Н/
см, кем емес
-
3
5
Тесуге
төзімділігі*, Н
-
-
22
Кесу кедергісі*,
Н / мм, кем емес
-
-
6
Жыртылуға
төзімділігі, Н
20-дан артық
емес
20-дан кем емес 20-дан кем емес
