(4.3)
мұндағы,
А
пэвм
компьютерде жұмыс істеген кезде амортизациялық
аударымдар;
А
ппо
–
оны пайдалану кезінде программалық жасақтамадағы
амортизациялық аударымдар.
Осылайша, даму кезеңіне арналған амортизациялық аударымдар:
А
п
= 12328,77 + 2071,23 = 14400
тг.
Ағымдағы және профилактикалық техникалық қызмет көрсету бойынша
шығындар компьютердің құнын 5% құрайды, ол (4.4) формула бойынша
есептеледі:
З
п
=
С
б
∙П
р
∙
Т
365
(4.4)
мұндағы,
С
б
ЭЕМ-нің баланстық құны, тг./дана;
П
р
техникалық қызмет көрсету пайызы, %;
Т
жұмыстарды орындаудың соңғы мерзімі.
З
р
=
300000∙0,05∙60
365
= 2465,75
тг.
62
Осылайша алынған деректер тұрақты шығындар болып табылады және
олар 4.1-кестеде келтірілген. Тіркелген шығындардағы үлкен үлес, компьютер
мен программалық қамтамасыз ету үшін амортизациялық аударымдармен
өтеледі.
4.1-кесте – Тұрақты шығындар
Тұрақты шығындар түрі
Ақшалай бағалау, тг.
Үлес салмағы, %
Амортизациялық аударымдар
14400
85,4
Ағымдағы жөндеу
2465,75
14,6
Барлығы:
16865,75
100
Өзгермелі шығындар:
материалдарды сатып алу құны;
тұтынылатын электр энергиясына арналған шығындар;
программаны әзірлеушілер үшін төлемақы құны;
салықтар бойынша шегерімдер.
«Материалдарды сатып алу» бабы бойынша, программалық өнімдерді
жасау барысында тікелей тұтынылатын материалдардың, сатып алынатын
өнімдердің, дайын өнімдердің және басқа да материалдық құнның құнын
қамтиды.
Материалдық шығындардың өзіндік құны көлік шығындарын
(материалдардың құнынан 5%) қамтиды. «Материалдар» бабы бойнша есептеу
4.2-кестеде келтірілген.
4.2-кесте – Материалдар мен сатып алынатын өнімдер
Атауы
Саны
Бірлік бағасы,тг.
Бағасы, тг.
Принтерге қажетті қағаз, бума
1
700
700
Картриджге арналған тонерді
толтыру, дана.
1
1000
1000
Флеш-карта (1 Гб), дана
1
2500
2500
Барлығы:
4200
Көлік шығындарын ескере отырып, материалдар мен сатып алынатын
өнімдердің құны мынаған тең:
З
м
= 4200 ∙ 1,05 = 4410
тг.
«Тұтынылатын электр энергиясына жұмсалатын шығындар» бабына
программаны әзірлеу барысында компьютер тұтынған электр энергиясының
құнын білдіреді.
Жылына тұтынылатын электр энергиясының құны мынадай (4.5)
формуласы бойынша анықталады:
63
З
эл
= Р
эвм
∙ 𝑡
эвм
∙ С
эл
(4.5)
мұндағы,
Р
эвм
ЭЕМ-нің толық қуаты, кВт;
𝑡
эвм
компьютер уақыты, сағат;
С
эл
электр қуатының 1 кВт / сағ құны, тг.
ЭЕМ-нің техникалық төлқұжатына сәйкес,
Р
эвм
= 0,4
кВт.
Электр қуатының 1 кВт/сағ құны,
С
эл
= 18,32
тг.
Жұмыс күні сегіз сағатқа тең, сондықтан программаны құру кезіндегі
компьютерді пайдалану кезеңінде электр энергиясының құны:
З
эл
= 0,4 ∙ 60 ∙ 8 ∙ 18,32 = 3517,44
тг.
«Программаны әзірлеушілерге төлеуге арналған шығындар» бабына
мыналар жатады:
–
программа әзірлеушілерінің негізгі жалақысы;
–
жалақы қорының бөлігі болып табылатын әзірлеушілердің қосымша
жалақысы.
Негізгі жалақыны есептеу жұмыстың орындалу үлесі мен
орындаушының айлық жалақысының құнынан жүзеге асырылады. Бір айдағы
жұмыс күндерінің орташа саны 21 күнді құрайды.
Программаны әзірлеу кезінде негізгі жалақыны есептегенде, біз
көшбасшы жобаның дамуына тек жалпы уақыттың 14% -ын иемденетін
талаптарды талдау кезінде және жүйелі талдау кезеңінде ғана қатысатындығын
ескереміз (4.3-кесте).
Қосымша жалақы аудандық коэффициентті 30% құрайды, солтүстік
коэффициенті - 30%. Программалық жасақтама өнімін әзірлеу кезінде еңбекақы
төлеу кестесінің кестесі 4.4-кестеде көрсетілген.
4.3-кесте Бір жұмыс күніндегі жұмыскерлердің жалақысын есептеу
Лауазымы
Жалақы, тг. 1 жұмыс күнінің
құны, тг.
Күндер Сомасы, тг.
Басшысы
100000
4761,9
9
42857,1
Программист
70000
3333,3
60
199998
Барлығы:
242855,1
4.4-кесте – Программаның жобалану кезеңінде жалақы қорын есептеу
Жалақы түрі
Басшысы, тг.
Программист,
тг.
Сомасы,
тг.
Үлес
салмағы,
%
Негізгі жалақы
42857,1
199998
242855,1
62,5
Қосымша төлем
25714,26
119998,8
145713,06
37,5
Барлығы:
68571,36
319996,8
388568,16
100
64
Салықтық аударымдарға бірыңғай әлеуметтік салық (БӘС) жарналары
кіреді, бұл 11% құрайды. Осы баптың шығындары ғылыми-техникалық
өнімдерді жасаумен тікелей айналысатын қызметкерлерге арналған еңбек
шығындарының белгіленген нормасымен анықталады, 4.5-кестеде келтірілген
және (4.6) формуласы бойынша есептеледі:
З
есн
= З
фзп
∙ Н
есн
(4.6)
мұндағы,
З
есн
БӘС шығындары, тг.;
З
фзп
жалақы фонды, тг.;
Н
есн
салықтық аударымдар, %.
4.5-кесте – БӘС үшін шегерімдер
Орындаушы
Жалақы төлеу қоры,
тг.
БӘС-тің жалпы сомасы,
тг.
Басшысы
68571,36
7542,85
Программист
319996,8
35199,65
Барлығы:
388568,16
42742,5
Айнымалы шығындардың тізімі және олардың мазмұны 4.6-кестеде
келтірілген.
4.6-кесте – Айнымалы шығындар
Айнымалы шығындар түрі
Мәні, тг.
Үлес
салмағы, %
Материалдарды сатып алу шығындары
4410
1
Тұтынылатын электр энергиясына арналған
шығындар
3517,44
0,8
Әзірлеушілерге ақы төлеу шығыстары
388568,16
88,46
Салықтар бойынша шегерімдер
42742,5
9,73
Барлығы:
439238,1
100
Жалпы шығындарды есептейміз. «Жиынтық шығындар» тармағы
программалық жасақтама өнімін жасау кезінде туындаған барлық шығындарды
қамтиды.
Дамудың жалпы өзіндік құны, тұрақты және айнымалы шығындардың
жиынтығы бойынша анықталады және (4.7) формуласы бойынша есептеледі:
З
пк
= З
тұр
+ З
айн
(4.7)
мұндағы,
З
пк
программалық қамтамасыз ету құны;
З
тұр
тұрақты шығындар;
З
айн
айнымалы шығындар.
65
Жалпы шығыстардың құрылымы 5.7-кестеде көрсетілген, бұл
программалық жасақтама өнімі жасағанда айнымалы шығындар ең маңызды
болып табылады.
4.7-кесте Толық шығындардың құрылымы
Шығын түрлері
Мәні, тг.
Үлес салмағы, %
Тұрақты
16865,75
3,7
Айнымалы
439238,1
96,3
Барлығы
456103,85
100
Осылайша, жасалынған программалық жасақтама құны
85
,
456103
З
пп
тг.
Сонымен 3DMAX программасында жобаны жобалау құны 540500 тенге
болады. Экономикалық бөлімін қорытындылай келе, алынған нәтижелер
бойынша, программаның тиімділік деңгейін орташа деп бағалауға, ал
жұмсалған шығындары программа қызметі мен талаптарына сай деуге болады.
Программаны анализдеуден алынған мәліметтері, тұрақты және көлемді
географиялық ауданды алып отырғандығы көрініп отыр. Көбіне программаға
интерьер, Қазақстандық суретшілер, қалалар мен көше жарнамалары жайлы
ақпаратпен қызыққан интернет пайдаланушылары кіреді.
Достарыңызбен бөлісу: |