ПӘН БОЙЫНША ДӘРІСТЕРДІҢ КОНСПЕКТІСІ

5. ПӘН БОЙЫНША ДӘРІСТЕРДІҢ КОНСПЕКТІСІ

1. 
   Қаржы нарығы түсінігі, ролі.
   
2. 
   Қаржы нарығындағы кәсіби қатысушылар.
   
3. 
   Қаржы нарығының құрылымы.
   
4. 
   Қор биржасының ролі, қызметінің ұйымдасытырылуы
   
5. 
   Қаржы нарығындағы андеррайтингқызметінің ерекшеліктеріне сипаттама беру
   
6. 
   Әлемдік және Қазақстандағы қор биржасының қалыптасу тарихы жөнінде жазбаша тапсырма орындау
   

Қазақстан Республикасының қатаң түрде орталықтандырылған жоспарлы экономикадан қағидалы жаңа, мемлекет тарапынан реттелініп отыратын нарықтық экономикаға көшуі елімізде оған қызмет көрсететін барлық институттармен бірге қаржы рыногының құрылуын талап етті. Қазақстанда қаржы рыногы бұрын-соңды болған емес.

Ресурстар

рыногы

Қордаланған инвестициялық ресурстардың рыногы

Өнім және қызмет көрсету рыногы

Еңбек рыногы

Материалдық нысанда

Ақшалай нысанда (кредит рыногы)

Қаржы рыногы

Жер

рыногы

Экономикалық әдебиеттерде және шаруашылық практикада қаржы рыногы ұғымы ақша, валюта, кредит, капитал рыноктарын қоса отырып кеңінен түсіндіріледі. Бұл қаржыны жалпы ақша мен құн категорияларына бара-бар категория ретінде қарастыратын практикамен, негізінен жүниежүзілік практикамен байланысты, өйткені экономикалық ресурстардың кез-келген түрі меншіктің титулдары болып табылатын ақшамен немесе тиісті бағалы қағаздармен, басқа құжаттармен ортақтастырылуы мүмкін.

Қ
Ақша нарығы

Несие нарығы

Қор нарығы

Туынды бағалы қағаздар рыногы

Бағалы қағаздар рыногы
аржы рыногының құрылымы

Ақша мен кредит рыноктары , әдеттегідей, айналым активтерінің қозғалысына қызмет етеді.

Қаржы рыногында сатып алу- сатудың обьектілері айрықшалықты тауарлар – ақша және бағалы қағаздар болып табылады.

Қаржы рыногында бағалы қағаздардың қозғалысымен ортақтастырылатын экономикалық қатынастар болып табылатын бағалы қағаздар рыногы маңызды орын алады. Қор құндылықтарының – бағалы қағаздар мен туынды бағалы қағаздардың айналысымен байланысты ьолғандықтан оны қор рыногы деп те атайды. « Қор рыногы» термині бастапқыда бағалы қағаздармен мәміле жасалынатын және рәсімделінетін мекеменің – қор биржасының атымен байланысты.

Рыноктың барлық тұрпаттарының өзара байланысы қаржы рыногының жұмыс істеу шарттарын айшықтайды. Оған мыналар жатады:

1. 
   реттелінген тауар рыногының болуы, яғни кез келген түрлердегі және арналымдағы тауарлар мен қызмет көрсетулер бойынша сұраным мен ұсынымның теңгерімділігі;
   
2. 
   Ұлттық ( орталық ) банк тарапынан ақша айналысын қалыпты реттеп отыру : бұған қолма-қол және қолма-қолсыз айналым бойынша эмиссияға бақылау жатады;
   
3. 
   кредит рыногының жандандырылуы, оның толық коммерциялануы, яғни кредит ресурстарын еркін рынокқа орналастыру, крелит ресурстарының қозғалысы Орталық банктің пайыздық есептік мөлшерлемесін, коммерциялық банктердің міндетті резервтерінің нормасын, ашық ақша рыногында операциялар жүргізуді белгілеу арқылы реттелінеді.
   

Қаржы рыногының жұмыс істеуінің негізгі алғышарттарына мыналар жатады:

1. 
   бәсекені дамыту мен монополизмді шектеу мақсатындағы материалдық өндіріс сферасының бастапқы шаруашылық буындарының- меншіктің барлық нысандары кәсіпорындарының, соның ішінде мемлекеттік сектордың да кең дербестігі;
   
2. 
   қаржы ресурстарын қайта бөлудегі мемлекет рөлінің қысқаруы: өндірістік күрделі жұмсалымдарды орталықтан қаржы ландырудың, қаражаттарды кәсіпорындар арасында ішківедомстволық қайта бөлудің азаюы;
   
3. 
   шаруашылық жүргізуші субъектілер мен халықтың бағалы қағаздарға және басқа активтерге инвестицияланатын ақшалай табыстарының өсуі;
   
4. 
   бюджет тапшылықтарын қаржыландыру үшін несие қорын пайдалануды тоқтатуреспубликалық, сондай-ақ жергілікті бюджеттердің тапшылықтары мемлекеттік қарыздарды шығару арқылы жабылуы тиіс.
   

Қаржы рыногы бағалы қағаздардың бағасын белгілеу жолымен бизнестің нақтылы құнын бағалауға мүмкіндік береді: тиімді жұмыс істейтін шаруашылық жүргізуші субъектілерде олардың неғұрлым жоғары бағасы белгіленеді.

Қаржы рыногының болуы инфляцияны тежейді, өйткені бюджет тапшылығын жабу үшін үкімет ақша эмиссиясын пайдаланбайды, рынокта еркін жүретін, бағасы сұраным мен ұсыным арқылы анықталатын құнды қағаздар шығарады.

Экономикалық реформа процесінде қаржы рыногының қалыптасып, жұмыс істеуі экономиканың дағдарысын тудыратын және оның инфляциясымен қосарланатын қарама-қайшылықтарға және қиыншылықтарға кезігеді.

Инфляция бағалы қағаздарға айтарлықтай шектеу жасайды- олар қысқа мерзімді несие құны жоғалмай жеңіл өтетіндей болуы тиіс. Бағаның үнемі өсіп отырған жағдайында инвесторлар қаражаттарды өтімі аз бағалы қағаздарға ұзақ мерзімді инвестициялар үшін жылжымайтын дүние – мүлікке, тауарларға, еркін айырбасталымды бағалы қағаздарға жұмсау неғұрлым тартымды болып табылады.

Қаржы рыногының дамуы халықтың көпшілік бөлігінің тұрмыс деңгейінің төмендігінен тежеліп отыр, мұның өзі жеке инвесторлардың санын азайтады. Кәсіпорындардың төлеуге созылмалы қабілетсіздігі жағдайында олардың қаражаттарды бағалы қағаздарға салуы екі талай.Ақша қаражаттарының тапшылығы қысқа мерзімді кредиттер мен дерозиттер бойынша пайыздық мөлшерлемелердің өсуіне жеткізеді, мұның нәтижесінде бағалы қағаздардың табыстылығы банктердің ақша – кредит операциялары жөніндегі мұндай табыстылықпен бәсекелесе алмайды.

Қаржы рыногының жұмыс істеуінің маңызды факторы сонымен қатар саяси тұрақтылық болып табылады, ал бағалы қағаздардың айналысы бірқатар елдердің экономикалық кеңістігін қамтуы мүмкін. ТМД елдерінің саяси болмыстары не ол, не бұл кәсіпорындарының рентабельділігіне қатысты ұзақ мерзімді болжамның мүмкіндігін жоққа шығарады және солай болған соң бағалы қағаздарды сатып алу ықыласын шектейді.

Қаржы рыногының жандануы корпоративтік бағалы қағаздарды – экономиканың нақты секторы кәсіпорындарының акциялары мен облигацияларын шығару және олардың айналысын жандандыру кезінде мүмкін. Қазақстанда соңғы уақытқа дейін қаржы рыногының бұл сегменті жақсы дамымады, бұл жалпы экономикалық әлуетті тежейді.

Инвестициялық институттар, қор биржалары, биржадан тыс сауда, депозит мекемелері түріндегі құрамды элементтерді кірістіретін ұлттық қор жүйесін қалыптастыру бір мезгілде басқа нарықтық құрылымдардың, ең алдымен әр түрлі тұрпаттағы акционерлік қоғамдардың қалыптасуымен, бұл жүйенің қызметін мемлекеттің экономикадағы оң құрылым жасаушы рөлі кезіндегі сенімді заңнамалық қамтамасыз ету жағдайында жүргізілүі тиіс
Қор биржасы
Бағалы қағаздармен сауда саттықты қор биржасы, заңдарға сәйкес өзге де ұйымдар ұйымдастырады.

Қор биржасы- акционерлік қоғамның ұйымдық- құқықтық нысанында құрылған, осы сауда-саттық ұйымдастырушының сауда жүйесін пайдалана отырып, оларды тікелей жүргізу арқылы сауда-саттықты ұйымдық және техникалық жағынын қамтамасыз етуді жүзеге асыратын заңи тұлға және акционерлік қоғам нысанындағы өзін-өзі реттейтін коммерциялық емес ұйым. Қор биржасының қызметі өзін-өзі өтеу қағидатына негізделеді және оның қызметінен түскен кірістер биржаны материалдық-техникалық дамуға пайдаланады.

Қор биржасы:

1. 
   сауда жүйелерін пайдалану және қолдау;
   
2. 
   қор биржасының тізіміне бағалы қағаздарды енгізу жорамалданып отырған немесе енгізілген эмитенттерге, сондай-ақ қор биржасында айналысқа жіберілетін бағалы қағаздар мен өзге де қаржы құралдарына талап қою;
   
3. 
   қор биржасында айналысқа жіберілген бағалы қағаздар мен өзге де қаржы құралдарымен мәміле жасау мақсатында сауда жүйесіне кіруге өз мүшелеріне мүмкідік беру, осы қаржы құралдары бойынша тұрақты сауда-саттықұйымдастыру және өткізу, қаржы құралдарымен мәмілелер бойынша есеп айырысуды ұйымдастыру және жүзеге асыру, не осындай есеп айырысуды жүзеге асыру үшін қажет ақпаратты әзірлеу;
   
4. 
   өз мүшелеріне ұйымдық, консультациялық, ақпараттық және өзге де қызметтер көрсету;
   
5. 
   бағалы қағаздар рыногы және өзге де қаржы құралдары мәселелері бойынша талдамалық зерттеулер жүргізу;
   
6. 
   банк заңнамасында белгіленген тәртіппен банк операцияларының жекелеген түрлерін жүзеге асыру және қор биржасының ішкі құралдарында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
   

Қор биржасы заңнамаға сәйкес тіркелінеді және бағалы қағаздармен биржалық қызмет жүргізуге Бағалы қағаздар жөніндегі ұлттық комиссиясында лицензия алады.

Бағалы қағаздар рыногының кәсіби қатысушылары және заңдарға сәйкесбағалы қағаздардан басқа өзге қаржы құралдарымен өзге де мәліметтерді жүзеге асыру құқығы бар өзге де заңи тұлғалар қор биржаларының мүшелері болып табылады. Қор биржасында бағалы қағаздар рыногының кәсіби қатысушыларының кемінде он мүшесі болуы тиіс. Қор биржасының мүшелері мәмілелерді жасау осы мүшелер үшін қор биржасының ережелерінде жол берілетін қаржы құралдарының түрлері бойынша сауда-саттыққа қатысуға құқылы.

Сауда-саттық ұйымдастырушының кірісі оның негізгі қызметінен алынатын қаражат есебінен құрылады. Сауда-саттықты ұйымдастырушы мынадай жағдайларда:

1. 
   сауда-саттық ұйымдастырушының мүшелігіне кіргені үшін;
   
2. 
   сауда-саттық ұйымдастырушының мүлкін пайдаланғаны үшін;
   
3. 
   бағалы қағаздар листингі үшін және олардың сауда-саттықты ұйымдастырушының тізімінде болғаны үшін;
   
4. 
   мәмілелерді тіркеу және рәсімдеу үшін;
   
5. 
   ақпараттық қызмет көрсеткені үшін және өзге де жағдайларда ақшалай жарнамалар мен алымдар алады.
   

Қаржы рыногының жұмыс істеуі мемлекеттік реттеуді талап етеді. Ол бағалы қағаздар рыногының субъектілері қызметіне міндетті талаптар белгілейтін нормативтік құқықтық актілер шығыру, эмиссиялық бағалы қағаздарды шығаруды тіркеу мен оларда көзделген шарттар мен міндеттерді элементтердің сақтауын бақылауды жүзеге асыру, бағалы қағаздар рыногының кәсіби қатысушыларымен олардың өзін-өзі реттейтін ұйымдар қызметін лицензиялау және олардың қызметіне бақылау жасау және т.с.с. жолдармен жүзеге асырылады. Қазақстанда мұндай функцияларды жүзеге асырушы уәкілетті орган Ұлттық банктің құрамындағы Бағалы қағаздар жөніндегі депортамент болып табылады. Ол эмитент қызметіне талаптар мен стандарттарды белгілейді, эмиссиялардың проспектілерін және бағалы қағаздарды шығару туралы шешімдерін тіркейді, эмиссиялар бойынша барлық шарттар мен міндеттемелерді эмитенттердің сақтауына бақылауды жүзеге асырады, бағалы қағаздар рыногының кәсіби қатысушыларының қызметін лицензиялайды, бұл рыноктағы әлемдік қаржы дағдарысының және экономиканың нақты секторларындағы өндірістің құлдырауынан туындаған сыртқы және ішкі факторлардың еліміздің бағалы қағаздар рыногына тигізетін жайсыз әсеріне қарамастан, ол даму үстінде. Республиканың бағалы қағаздар рыногында жасалып жатқан қадамдар соңғы кездері айтарлықтай белсенді бола түсті. Стратегиялық тұрғыдан келгенде экономиканы сақтандыру, қазір жұмыс істеп тұрған өндіріс орындарын жандандыру жөнінде жаңаларын құру үшін қажетті алғы шарттар жасау, халықтың әлеуметтік жағдайын жақсарту жөніндегі табысы шаралар ғана Үкіметтің қаржы рыногының өтімділігінің төмендігі проблемасын толақ шешуіне мүмкіндік береді.

Биржаның негіз қалаушы қағидаты бағалы қағаздар рыногының өтімділігін қамтамасыз ету болып табылады. Қор биржасы бағалы қағаздар рыногының субъектісіне келтірілген залалдардың орнын толтырады және оған өз жарғысын, биржалық сауда ережелерін бұзғаны немесе коммерциялық құпияны жария еткен жағдайда заңнамаға сәйкес жауап береді.


3-тақырып. Капитал нарығы.

Мақсаты. Капитал нарығы туралы түсінік, қатысушылары. Бағалы қағаздар эмиссиясы және айналысы. Бағалы қағаздардың жіктелуі. Акциялар түсінігі ерекшеліктері, кірістіліктері.

Неггізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны.

1. 
   Капитал нарығының қарыз нарығынан айырмашылығы.
   
2. 
   Бағалы қағаздар эмиссиясы, жіктелуі.
   
3. 
   Бағалы қағаз эмиссиясының тіркелу тәртібі.
   
4. 
   Акциялар: түрлері, орналастыру тәртібі, құндары, курсы.
   
5. 
   Облигациялар: түрлері, қамтамасыз етілуі, кірістілігі.
   

1. 
   Ақша нарығы туралы түсінік. Ақша нарығының құралдары.
   
2. 
   Банктік акцептер және олардың ерекшеліктері.
   
3. 
   Қазыналық вексельдер және оларға мінездеме.
   
4. 
   Коммерциялық вексельдер.
   
5. 
   Депозиттік сертификаттардың түрлері және оларды шығару ерекшеліктері.
   

Ақша жалпыға ортақ балама ретіндегі тауар өндірісі мен тауар айырбасына қажет, ол еңбектің әр түрлі жіктелуі кезінде әр түрлі өнімдерді дайындауға қажетті қоғамдық еңбек шығындарын салыстыруға мүмкіндік береді.

• 
  Металдық
  
• 
  Қағаздық
  
• 
  Несиелік
  
• 
  Электрондық ақша
  

• 
  Төлем функциясы
  
• 
  Коммерциялық несиелендіруді ету қамтамасыз
  
• 
  Есепке алу және т.б.
  

1. 
   Валюта нарығы түсінігі, оның басқа нарықтармен қатынасы.
   
2. 
   Валюталық спот операциялары.
   
3. 
   Мерзімді валюталық операциялар.
   
4. 
   Валюталық операцияларды бақылау және реттеу.
   
5. 
   ҚР валюталық реттеу туралы заңдылығына түсініктеме.
   
6. 
   Халықаралық валюта-несие ұйымдары қызметтеріне сипаттама.
   

1. 
   Туынды бағалы қағаздар туралы түсінік.
   
2. 
   Варранттар және опциондар.
   
3. 
   Фьючерстік контрактер.
   
4. 
   Туынды бағалы қағаздарды шығару мен орналасытрудың ерекшеліктері.
   

Негізгі сұрақтар мен қысқаша мазмұны.

1. 
   Қаржы нарығындағы банктердің ролі.
   
2. 
   Банктердің мнвестициялық және несиелік операциялары.
   
3. 
   Коммерциялық банктердің бағалы қағаздардың эмитенттері және инвесторлары.
   
4. 
   Коммерциялық банктердің қаржы нарығындағы кәсіби қызметкер.
   

1. 
   ҚР зейнетақы жүйесі.
   
2. 
   ҚР мемлекеттік емес жинақтайшы зейнетақы қорлары.
   
3. 
   Зейнетақы қорларының операциялары.
   
4. 
   Зейнетақы жинақтарын сақтауды кепілдендіру жүйесі.
   

1. 
   Сақтандырудың экономикалық мәні, қажеттілігі.
   
2. 
   Сақтандырушының қаржылық негізі.
   
3. 
   Сақтандыру тәуеклдері.
   
4. 
   Сақтандыру маркетингі.
   
5. 
   Сақтандыру компанияларының инвестициялық стратегиялары.
   

1. 
   Инвестициялық компаниялардың құрылуы, қызметі, ерекшеліктері.
   
2. 
   Инвестициялық компаниялардың типтері.
   
3. 
   Тұрақты және өзгермелі бағалы қағаздар портфелі, оларды басқару.
   

1. 
   Қор нарығндағы кәсіби қызмет.
   
2. 
   Брокердің іс-әрекеті.
   
3. 
   Брокер қор биржасында.
   
4. 
   Биржалық мәмілелер.
   

1. 
   Ұлттық банктің қызметтері, міндеттері.
   
2. 
   Қаржы нарығындағы өзін-өзі реттеу ұйымдарының ролі.
   
3. 
   Өзін - өзі реттеуші ұйымдардың ролі, қызметтері.
   
4. 
   ҚР қаржы нарығының даму стратегиясы.
   

«Қаржы нарықтары және делдалдары» курсы экономикалық ғылымның маңызды бөліктерінің – базалық оқу пәні болып табылады. Қаржы туралы ғылымның ерекшеліктері зерделетін «Қаржы менеджменті»- арнаулы пән және оның мақсаты – теориялық курс. Ол болашақ қаржыгерлер мен банкирлерді кең профильді маман ретінде дайындауға негіз береді. Бұл курс экономикалық теория, макро және микро деңгейдегі экономика, қаржы, бухгалтерлік есеп және аудит, менеджмент және сол сияқты басқа оқу пәндерімен қосылып, ақша-несие қатынастарының, банктік қызмет теориясының және ұйымдастыру негіздерінің мәні туралы білімді қалыптастырып, олардың маңызы мен экономикадағы қолдану механизмін тереңірек түсінуге мүмкіндік береді.

Семинар сабағы оқу сабағын өткізудің неғұрлым кең қолданылатын нысаны болып табылады. Ол пәнді оқытудың негізі және неғұрлым күрделі мәселелерін игеруге мүмкіндік береді.

Семинар сабағының негізгі тапсырмалары мыналар:

• 
  дәрісте берілген студенттің өз бетінше жұмыс істеу бырсында игерілген теория және тәжірибе сұрақтары бойынша білімді тереңдету;
  
• 
  әдебиеттер мен басқалай ақпараттық материалдармен өз бетінше жұмыс істеу қабілетін қалыптастыру;
  
• 
  қарастырылатын мәселелерге сәйкес талдау жасай білу қабілетін қалыптастыру;
  
• 
  материалдың игерілгендігіне бақылау жасау.
  

Семинар сабағына студенттер қаржының көптеген анықтамалары мен, қаржылық бақылау, қаржылық басқару түрлерімен, бағалы қағаздарды жетілдіру нысандарымен танысады. Практикалық оқып-үйренуге бастайтын, сондай-ақ қаржы заңдылықтарын қамтамасыз етуге комплексті шаралар қолдану көзделеді.

1. 
   СӨЖ орындауға дайындық кезінде ойлау, әр түрлі нұсқаулар ұсынып және оларды шетел тәжірибесімен салыстыру қажет.
   
2. 
   Жеке және топ презентациясын жүргізу кезінде міндетті түрде тақырып сұрақтарын бөлу керек, ойды мазмұндау формасын табу және көрсетілім пособияларын қолдану қажет. Презентация тақырыбының логикалық моделін құрастыру қажет, яғни кіріспе, негізгі бөлім және қорытынды бөлімдері.
   

Бірнеше тақырыпты еңбектерді шолу немесе белгілі бір тақырып бойынша бірнеше автордың пікірі, қандай да бір тақырыпты, сондай ақ бір ойшылдығ еңбегін талдау реферат болып табылады. Реферат кітапханадағы белгілі бір оқулықтар негізінде жазылады. Реферат комьпютерде 14 шрифтпен жазылады, 1,5 интервалымен, жан жақтары сол жағы- 3 см, оң жағы-1,5см, жоғарғы және төменгі жағы 1,5 см. Жалпы бет көлемі – 13-15бет. Кіріспе- 1,5 бет, негізгі бөлім- 10-12 бет, қорытынды бөлім-1,5 бет. Кіріспе 3 беттен бастап нөмірленеді.

Реферат құрылымы:

1. 
   Титуль беті
   
2. 
   Жоспар
   
3. 
   Кіріспе
   
4. 
   Негізгі бөлім (2-3 сұрақтан) тұрады
   
5. 
   Қорытынды бөлім
   
6. 
   Пайдаланылған әдебиеттер (3-4 әдебиет кем дегенде)
   

1.Қаржы нарығының экономикалық мәні мен функциясы

2. Қаржы нарығының құрылымы

3. Қазақстанның қаржы нарығының ерекшеліктері

1. 
   Ақшаның пайда болуы және оның тауарлы табиғаты.
   
2. 
   Құнның салыстырмалы және эквиваленттік формасы – құнның екі қарама-қарсы жақтары. Ақша жалпы құн эквиваленті ретінде.
   
3. 
   Ақшаның дүниежүзілік қызметі.
   

1. Депозиттерді сақтандыру жүйесі және депозиттердің сақтандырудың шетелдік тәжірибесі. 2. Депозиттерді ерікті сақтандыру, міндетті түрде сақтандыру, мемлкеттік сақтандыру, жеке сақтандыру, аралас түрде сақатндыру. 3. «Қазақстанның жеке тұлғаларының депозиттеріне кепілдік беру қоры» ЖАҚ оынң негізгі қызметі , құрылтайшысы.

1) несие қағидалары,

2) Несие формалары: банктік, мемлекеттік, дербес, тұтынушылық, коммерциялық, халықаралық, ипотекалық..

Әдістемелік нұсқаулар: Дәрісті оқу, ұсынылған әдебиеттерді оқу, терминдерді тауып, оның әрбіреуіне сипаттама жазып, жаттап алу керек

Пайдаланатын әдебиет: Сейіткасымов Г.С. «Ақша, Несие, Банктер». – Алматы: Экономика, 2005, Сәниев М.С. «Ақша. Несие. Банктер», - Алматы, 2001ж., 1. Бақтиярова А.Ж., Баудиярова Э.Н. «Ақша.Несие.Банктер пәні бойынша студенттерге арналған түсіндірме экономикалық сөздіктер». Орал, 2008 жыл
5 апта

Тақырып: Валюта нарығы және валюталық операциялар

ОЖСӨЖ мақсаты: Осы тақырыпқа бойынша үй тапсырмаларын тексеру, жаңадан енген терминдердің мазмұнын түсіндіру

Өткізу түрі: жазбаша және ауызша

Сұрақтар:

1) Валюта бағамы, оның ел экономикасына әсері. Валюта қатынастары;

2) ҚР валюта жүйесі;

3) Дүниежүзілік валюта жүйесінің даму кезеңдері: Париж конференциясы, Генуя конференциясы, Бреттон Вудс конференциясы

Сәниев М.С. «Ақша. Несие. Банктер», - Алматы, 2001ж., Бақтиярова А.Ж., Баудиярова Э.Н. «Ақша.Несие.Банктер пәні бойынша студенттерге арналған түсіндірме экономикалық сөздіктер». Орал, 2008 жыл

1. 
   Жалған капитал түсінігі.
   
2. 
   Жалған капиталдың нақты және қарыз капиталынан айырмашылығы.
   
3. 
   Бағалы қағаздар жалған капиталдың формасы ретінде. Бағалы қағаздардың түрлері: акциялар, облигациялар, жинақ сертификаттары, вексель.
   
4. 
   Бағалы қағаздар эмиссиясының тәртібі.
   
5. 
   Бағалы қағаздарды шығару және айналысқа түсіру тәртібі.
   

1. Бұл тақырыпты толық қамту үшін студент берілген әдебиеттер мен қосымша материалдар оқу қажет.

2. Сақтандыруда қолданылатын негізгі түсініктер мен терминдерге жазбаша қысқаша сипаттама беру. (Слип, оферта, акцепт, агент, брокер, своп, делдал, тариф, сақтандыру оқиғасы, сақтанушы, сақтандырушы, өкілетті аудитор, тәуекел, полис).

3. Төмендегі сұрақтар бойынша қосымша тапсырма орындау:

А)Сақтандырудың қаржы несие қатынастарындағы ролі.

Б) Заңды және жеке тұлғалардың мүліктік қызығушылығын қорғауды қамтамасыз ету үшін сақтандыруды пайдаланудың қажеттілігі.

1. Банктерді қайта құру: ерікті және еріксіз қайта құру

2. Шетелдердегі Орталық және коммерциялық банктердің қызмет ету ерекшеліктері

6. 
   Банктердің негізгі қызметтері. Банктің қызмет етуін қалыптастыру, қайта ұйымдастыру және оны тоқтату тәртібі
   
7. 
   Банктік лицензия түсінігі. Банктердің банкротқа ұшырау барысындағы қолданылатын іс-қимылдары
   

1.Жинақтаушы зейнетақы қорларының құқықтары мен міндеттері

2.Жинақтаушы зейнетақы қорларының қызметінің негізгі қағидалары

3.Инвестициялық қорлар мен компаниялардың қалыптасуы мен қызметі

4.Инвестициялық қорлардың типтері

Әдістемелік нұсқаулар: дәрісті қайталау, сұрақ бойынша конспект жазу үшін ұсынылған әдебиеттерді оқу

Пайдаланатын әдебиет: Бохаев Д.Т., Искаков Ұ.М., Рузиева Э.А. Қаржы нарығы және делдалдары. Алматы: Экономика, 2008жыл
10 апта

Тақырып: Сақтандыру ұйымдары және қорлары. Мамандандырылған қаржылық институттар

ОЖСӨЖ мақсаты: Тақырыпты толық түсіну

Өткізу түрі: жазбаша

Тапсырмалар:

Бақылау жұмысын жазуға дайындалу

1. 
   Дамыған елдердегі қор биржаларын басқару мен ұйымдастыру ерекшеліктері.
   
2. 
   Қазақстан Республикасындағы қор биржаларының қызметі мен мақсаты.
   
3. 
   Бағалы қағаздар нарығына қатысушылар. Оның кәсіби мамандары: брокерлер мен дилерлердің қызметі
   

1. Өзін өзі реттеу ұйымдарының түсінігі мен қызметі

2. Қазақстанның өзін өзі реттеу ұйымдарының міндеті

3. Әлемдік қаржы нарығының мәні мен мағынасы

4. Қаржы нарығының негізгі даму кезеңдері

Әдістемелік нұсқаулар: дәрісті қайталау, сұрақ бойынша конспект жазу және баяндама жасау үшін ұсынылған әдебиеттерді оқу,

Пайдаланатын әдебиет: Сейіткасымов Г.С. «Ақша, Несие, Банктер». – Алматы: Экономика,
14 апта

Тақырып: Халықаралық бағалы қағаздар нарығы және әлемдік валюта нарығы

ОЖСӨЖ мақсаты: Бақылау жазу арқылы тақырыпты есте сақтау

Өткізу түрі: жазбаша

Тапсырмалар: Бақылау жазу үшін дәрісті қайталап, ұсынылған әдебиеттерді оқу

Әдістемелік нұсқаулар: дәрісті қайталау, сұрақ бойынша конспект жазу және баяндама жасау үшін ұсынылған әдебиеттерді оқу,

Пайдаланатын әдебиет: Бохаев Д.Т., Искаков Ұ.М., Рузиева Э.А. Қаржы нарығы және делдалдары. Алматы: Экономика, 2008жыл
15 апта

Тақырып: Шет елдердің зейнетақы жүйесі мен дамыған және дамушы елдердің қаржы нарығы

ОЖСӨЖ мақсаты: Дәрісте үлгерілмеген сұрақтарды талқылау, үй тапсырмаларын тексеру

Өткізу түрі: ауызша

Сұрақтар:

1. 
   Чилидің зейнетақы нарығы
   
2. 
   Дамыған және дамушы елдердің зейнетақы нарықтары
   
3. 
   АҚШ пен Жапонияның зейнетақы нарықтары
   

Бұл пән бойынша курстық жұмыс жоспарланбаған.

СӨЖ – дидактикалық тапсырмаларды өз бетімен орындауға, танымдық қабілетті арттыруға және белгілі бір ғылым саласысына байланысты білімін толықтыруға негізделген оқу процесінің ерекше бір түрі.

СӨЖ шығармашылық белсендікті, логикалық ойлауды дамытуды қамтамасыз ететін практикалық тапсырмаларды жүзеге асырумен байланысты болып табылады.

СӨЖ оқытушының қатысуымен (ОЖСӨЖ) аудиториядан тыс және оқытушысыз аудиториядан тыс (СӨЖ) сабақтардан тұрады.

• 
  типтік және жұмыс оқу бағдарламарының негізгі бөлімдеріне сай келетін тапсырмалар жүйесі
  
• 
  рефераттардың, баяндамалардың, шығармашылық жұмыстардың тақырыптары
  
• 
  негізгі және қосымша әдебиеттердің тізімі
  
• 
  кеңес түрлері
  
• 
  бақылау түрлері
  
• 
  бағалау критериялары, орындалатын жұмыстың көлемі және оны тапсыру уақыты т.б.
  

• 
  жазбаша жұмыстарды дайындаумен (реферат, баяндама, бақылау тапсырмалары,глосаррий),
  
• 
  ғылыми жобаны өндеумен (проблемалық мақалалар),
  
• 
  виртуальдық жұмыстарды іздестірумен (интернет жүйесі және локальды желі арқылы),
  
• 
  электрондық курстың материалын меңгерумен (компьютерлік жүйе арқылы),
  

• 
  Мәтінмен жұмыс істей білу
  
• 
  Білімді қарым қатынас жасауға бейімділік
  
• 
  Өзіндік ұйымдастыру
  
• 
  Жоғары білімділік пен ой-өрістің кеңдігі
  

1. 
   Қаржы нарығы – нарыктык категория.
   
2. 
   Бағалы қағаз нарығы құрылымы.
   
3. 
   Қазақстан қор биржасының ұйымдастырылуы.
   
4. 
   Несие нарығы, қалыптасуы, дамуы.
   
5. 
   Валюта нарығы, ерекшеліктері.
   
6. 
   ҚР-дағы бағалы қағаздар нарығын реттеу.
   
7. 
   Брокерлік фирманың қызметінің ұйымдастырылуы.
   
8. 
   Қаржы нарығындағы институционалдық инвесторлар.
   
9. 
   ҚР-ның банк жүйесінің дамуы .
   
10. 
    Мемлекеттік бағалы қағаздар нарығының ұйымдастырылуы, дамуы.
    
11. 
    Негізгі бағалы қағаздар нарығы.
    
12. 
    Туынды бағалы қағаздар нарығы.
    
13. 
    Вексель – борыштық міндеттеме
    
14. 
    ҚР зейнетақы жүйесінің дамуы
    
15. 
    ҚР несие жүйесі
    
16. 
    ҚР ипотекалық несиелендірудің проблемалары
    
17. 
    Акционерлік қоғамның дивиденттік саясаты
    
18. 
    Инвестициялық қорлардың қызметі
    
19. 
    Жинақ банкілердің актив және пассив операциялары
    
20. 
    Банктік маркетинг
    
21. 
    Банктік менеджмент
    
22. 
    Несиелік капитал мен пайыз
    
23. 
    Халықаралық несиенің нысандары
    
24. 
    Банктің өтімділігін басқару
    
25. 
    Коммерциялық банктердің қызметтері
    
26. 
    Инвестициялық банктердің операциялары
    
27. 
    Несиегердің төлем қабілеттілін бағалау
    
28. 
    Банкир үйлері мен олардың сипаттамасы
    
29. 
    Коммерциялық банктің несие саясаты
    
30. 
    ҚР сақтандыру ісінің даму проблемалары
    
31. 
    Халықаралық қаржы есеп айырысудың нысандары мен әдістері
    
32. 
    Халықаралық қаржы-несие институттары
    
33. 
    Несиенің мәні мен экономикадағы рөлі
    
34. 
    Коммерциялық банктегі стратегиялық жоспарлау
    
35. 
    Қазақстанның тұрғындық құрылыс жинақтаушы банкінің қызметі
    
36. 
    Сақтандырудың әлеуметтік және экономикалық мәні.
    
37. 
    Коммерциялық банктің актив операциялары
    
38. 
    Коммерциялық банктің пассив операциялары
    
39. 
    Коммерциялық банктердің дәстүрлі емес қызметтері
    
40. 
    Сақтандыру сферасындағы маркетинг
    
41. 
    Коммерциялық банктердің пайда болу тарихы
    
42. 
    ҚР зейнетақы жүйесін жетілдіру бағыттары
    
43. 
    ҚР ипотекалық несиелендіруді жетілдіру бағыттары
    
44. 
    ҚР бағалы қағаз нарығының қалыптасу мен даму проблемалары
    
45. 
    Қор биржасының қызметі
    
46. 
    ҚР валюта нарығының қалыптасуы мен дамуы
    
47. 
    Коммерциялық банктердің валюталық операциялары
    
48. 
    Банк қызметіндегі тәуекелдік
    
49. 
    Банктік қызметті бақылау мен қадағалау
    
50. 
    Банктік қызметті ұйымдастырудың негізгі қызметтері
    

Бұл пән бойынша қарастырылмаған

Бағалау саясаты келесі принциптерге негізделу керек: шынайлық, әділдік, айқындылық, икемділік, жоғары дифференциация.

Қорытынды бағалауға рейтингтік бақылау және емтихан кіреді.

Ќорытынды бағалау мен рейтингті бақылау

• 
  Семестрдің 7(8) аптасында (1-7 апта нәтижесі бойынша) және 15 аптада (8-15 апта нәтижесі бойынша) оқытушы 100 пайыздық шкала бойынша рейтингті бақылау нәтижелерін шығарады және оқытушы өткізген рейтингке қойылатын баға, ағымды, рубеждік бақылау балдарының сомасын көрсетеді.
  
• 
  Қорытынды баға мына формула бойынша есептеледі
  

P1 - бірінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

P2 - екінші рейтингті бағалаудың цифрлік эквиваленті

Е – емтихандағы бағалаудың цифрлік эквиваленті

Яғни 30% (1 рейтинг) + 30% (2 рейтинг) + 40% (емтихан).

Семестр барысында екі аралық бақылау жүргізіледі 7(8) және 15 апталарда.

Аралық бақылаулар бойынша студенттің максималды үлгерім көрсеткіші 60% құрайды. Семестр аяғында оқу пәні бойынша қорытынды аттестациялау – емтихан өткізіледі (максималды көрсеткіші - 40%).

Пән бойынша қорытынды емтихан бағасы аралық бақылаулар және қорытынды аттестациялаудың максималды көрсеткіштер сомасы ретінде анықталады.

Қорытынды емтихан пәннің негізгі теориялық және практикалық материалдарын қамтитын нұсқауларға бөлінген тест тапсырмалары түрінде өтеді.

Әріптік бағалау және оның балдардағы цифрлік эквиваленті дұрыс жауаптардың пайыздық көрсеткіші бойынша анықталады (кесте бойынша)

Курсты бағалау бүкіл семестрді қамтиды, сондықтан студент барлық сабақ түрлерінде беделді түрде қатысуы керек. Максимальды балды студент қойған сұраққа нақты, дұрыс жауап берсе, жұмыстарын мұқия, толық жағдайда жауап берсе, ғана алады.

1. 
   Коммерциялық несие болып:
   

Б) банк несиесі

В) сатушының сатып алушыға несиесі табылады

2. 
   Бірінші талап бойынша қайтарылған қысқа мерзімді несиенің түрі:
   

Б) ипотекалық несие

В) онкольдық несие

3. 
   Айналым құралдарын несиелендірумен байланысты, сауда-комиссиондық операциялардың әртүрлілігін көрсететін несие формасы: