-сурет.  Жҧлынға пункция жасау әдістері

(дупликатураларынан) жасалынады. Олардың кҿк тамырдан айырмашылығы қабырғалары 
қатты, тығыз, қуысы ашық болады. 
Кҿк тамыр ҥңгірлерінің осындай қҧрылысы бас сҥйегінің ішіндегі қанның тез жҽне 
бос ҿтуіне ықпал жасайды. Дегенмен, ҥңгірлердің дҧрыс жабылмауы (қысқармауы) 
қолайсыз жағдайларға ҽкеліп соқтыруы мҥмкін. Мысалы, бас сҥйегінің тамырларымен қоса 
зақымдалуы. 
Баланың қимыл-қозғалысының, оның жҥйке іс-ҽрекетінің дамуы негізінде кҥрделі 
нервтік процестер жатады. Олар тікелей ОНЖ-нің, оның жоғарғы бҿлігі – мидың ҥлкен 
жарты шарының қабығының қатысуымен жҥреді. 
Жаңа туған кезден бастап баланың ҥлкен жарты шарының қабаты сыртқы, ішкі 
тітіркендіргіштерге қарсы шартты реакциялар беруге дайын болады, бірақ бҧл кезеңде 
шартты бейнелістер ҿте шектелген масштабта ҿтеді. Бҧл тҥсінікті де, себебі жаңа туған 
сҽбидің кҿп уақыты ҧйқымен ҿтеді. Ҽдетте, жаңа туған сҽбидің ҥлкен жарты шарының 
қабаты ҥшін сыртқы тітіркендіргіштер ҿте кҥшті болып есептелінеді, сондықтан сыртқы 
тітіркендіргіштер ҽсерінен ол тез шаршайды, қозуы, тітіркенуі тҿмендейді жҽне бала тез 
физиологиялық ҧйқыға кетеді. 
Жаңа туған сҽбиді жҽне емшектегі бала нашар қозғалғандықтан жҽне ми қабаты 
жеткіліксіз жіктелгендіктен олардың сыртқы қабатты иннервациясының жоғары 
қозғыштыққа жҽне тҿменгі жатқан деңгейге таралып жайылатын (генерализациялық) 
тітіркену мен іркілуге бейімділік байқалады. Сондықтан, осы жаста кҥшті тітіркенгенде 
тырысу жеңіл пайда болады, ал жҽй тітіркенгенде – физиологиялық ҧйқы пайда болады. 
Дҥниеге жаңа келген нҽрестеде кҿптеген шартсыз бейнелістер байқалады. Оларды 
бірнеше ҥлкен топтарға (тҥрге) бҿлуге болады: тҧрақты, ҿмір бойы байқалатын 
автоматизмдер, ҿзіне тҽн қимылдың (қозғалыс) анализаторларының дамуының деңгейінің 
ҿзіне тҽн жағдайын білдіретін жҽне болашақта жойылып кететін ҿткінші (транзиторлы), 
қалдықты (рудиментті) бейнелістер; туылған кезден бастап пайда бола бастайтын, 
сондықтан, кейде байқалмаулары да мҥмкін бейнелістер немесе автоматизмдер. 
Бірінші топқа кҿздің мҥйіздік қабағының, коньюктивалық, жҧтқыншақ, жҧту, аяқ-
қолдың, сіңір, қабақ ҥсті (орбикулопальпебральды) бейнелістер жатады. 
Екінші топта ауыз (оральды) сегментарлы автоматизмдері (сору, іздеу, қабу жҽне 
алақан-ауыз), жҧлын сегментарлы автоматизмдері (ҧстау, МОРО, тіреу, автоматты жҥру, 
еңбектеу, Галант, Перес), жҧлын мен мидың қалпын сақтау бейнелістері (лабиринтті, 
ассимметриялық жҽне симметриялық мойынның қалып сақтау) жатады. 
Ҥшінші топқа орталық мидан келетін дененің қалпын ҧстау автоматизмдері 
(лабиринтті, жҽй жҽне тізбекті жайын жҽне тҧлға бейнелістері) жатады. 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: