Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

210 
жеңілдетеді. Бҥйрек тҥтікшелеріндегі фосфор реабсорбциясын тҿмендетеді де, 
гиперфосфатурия, гипераминоацидоурия, гипофосфатемия дами бастайды. Кейбір 
мҥшелердің қызметі бҧрмаланады. Кребс циклында пирожҥзім қышқылының лимон 
қышқылына айналуы тежеледі. Сондықтан, лимон қышқылы азаяды да, ацидоз дамиды. 
Паратгормон остеокластардың қызметін ҥдетіп, сҥйек ткандарын бҧзып, ондағы 
кальцийдің қанға шығуына тікелей ҽсер етеді, орнына басқа тҧздар орналасады. 
Мешелдік қҧбылыс бҧл остеоблас пен остеокластың қалыпты жҧмысындағы осте-
оидты тканнің оссификациялық қҧбылыстың бҧзылуы. Мешел ауруында остеомоляция 
(сҥйектің жҧмсаруы, гипоплазиясы, жаңа тіннің ҿсуінің тежелуі) пайда болады.
Мешелдің ең бірінші клиникалық белгісі – жҥйке жҥйесінің бҧзылуы болып 
табылады: оған кҿңіл-кҥйінің ҿзгеруі, қорқақтық, ҧйқысынан шошу, жылауықтық, маза-
сыздық, тершеңдік, ҽсіресе ҧйқы жҽне тамақтану кезінде терлеу жатады, дермографизм - 
қызыл болады. Бҧл тітіркенгіштікті кҥшейтіп, қышытады. Осының ҽсерінен бала басын 
жастыққа ҥйкей береді де шҥйдесінің шашы тҥседі. Тер жабысқақ, қышқыл исті болып 
келеді. Баланы қолға алғанда, ол қорқып жылайды. Сҥйек тканінің бҧзылуы, яғни, ҥлкен 
еңбек қырының жҽне бас сҥйегінің жҧмсарғаны байқалады. Бҧл кезеңде қандағы кальций 
мҿлшері азаймайды. Ал, фосфор мҿлшері аздап азаяды, кейбір жағдайда қалыпты болуы 
да мҥмкін. Ҽрі қарай краниотабес байқалады, ауыр жағдайда, ҽсіресе, уақытына жетпей 
туған балаларда, бас сҥйегінің жҧмсаруы кҥшейе тҥседі. Бас сҥйегінің деформациясы 
пайда болады. Маңдай сҥйегі тҿрт бҧрышты немесе «олимпиялық» болып ҿзгереді. 
Мешелдің ауыр тҥрлерінде бет сҥйектеріде ҿзгереді. Жақ сҥйектері деформацияға 
ҧшырап, шайнауы бҧзылады, тіс шығуы тежеліп, олардың шығу реті бҧзылады. Кеуде 
қуысы да деформацияға шалдығуы мҥмкін: мешелдік «тасбиық», «гаррисон жырасы», 
«қҧс тҿс» пайда болады, кеуде қуысының апертурасы кеңейіп, кейіннен аяқ-қолдар сҥйегі 
зақымданады да, «білезік», «інжу талшығы», немесе қолдың доға тҽрізденіп, майысуы 
байқалады. Жамбас сҥйегінің деформациясы, байланыс аппараты мен бҧлшық еттің 
гипотониясы пайда болады. Баланың іші бақаның іші тҽрізденіп, жалпайып («бақа іші»), 
бҥйірі топмпайып («мешелдік іш»), бала отырғанда, денесін қолымен тіреп отыруға 
мҽжбҥр болады.
Мешелмен ауырған балалар басын мерзімінен кеш ҧстап, кеш отырып, жҥріп, 
тҧрады. Жҥйке-іс ҽрекетінің дамуы жас деңгейінен қалыс қалады. Жҥрек-қан тамыр 
жҥйесінің, ішек-қарын жолының қызметі бҧзылып, нҽжісі қорытылмай сҧйық болады. 
Бауыр ҿсіп, оның қызметі бҧзылады. Қанда ҽртҥрлі дҽрежедегі анемия байқалады.
Қанда гипокальциемия 0,09 – 0,095 г\л, гипофосфатемия байқалады. Қандағы белок 
спектры ҿзгреді: альбумин тҿмендеп, глобулин арытады.
Д витаминінің емдік дозасына сезімталдығының дҽрежесіне сҽйкес рахитті екі тҥрге 
бҿледі: 

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: