Бағдарламасы 6М050800 «есеп және аудит» мамандығы астана 2014

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Экономикалық факультет
Кафедра «Есеп, аудит және талдау»


«Бекітілді»

ЭФ Кеңес төрағасы

э.ғ.д., профессор Мақыш С.Б.

__________________________

Хаттама №__«__»____2014 ж.

Магистратураға қабылдау емтихандарының
Бағдарламасы

6М050800 «ЕСЕП ЖӘНЕ АУДИТ» МАМАНДЫҒЫ

АСТАНА 2014

«Есеп, аудит және талдау» кафедра отырысында қарастырылып бекітілді

Хаттама № 21 «10»06.2014ж.

«Есеп, аудит және талдау»

кафедрасының менгерушісі Алибекова Б.А.

6М050800 «Есеп және аудит» мамандығы бойынша магистратураға қабылдау емтихандарының бағдарламасы құрылды:

э.ғ.к., доцент м.а. - Акимова Б.Ж.

э.ғ.к., доцент м.а. – Есжанова Ж.Ж..

э.ғ.к., доцент м.а. –Қайранбеков Б.О.

аға оқытушы, есеп және аудит магистрі – Аленова Б.Л.

аға оқытушы, есеп және аудит магистрі – Таштанова Н.Н.

6М050800 «Есеп және аудит» мамандығы магистранттарын дайындау үшін қабылдау емтихандарының сұрақтарының жалпы сипаттамасы келесі пәндер арқылы көрініс табады:

- Қаржылық есеп І, ІІ;

- Басқару есебі;

- Аудит;

- экономикалық талдау.

«Қаржылық есеп І» пәні бухгалтерлік есептің қысқы мерзімді және ұзақ мерзімді активтер есебі, олардық құнсыздануы, міндеттемелер, кірістер мен шығыстар, капитал мен резервтер есебі қаржылық есептілікті ұсыну сияқты фундаменталды тақырыптарын қамтиды.

«Қаржылық есеп II» - «Қаржылық есеп 1» пәнінің жалғасы болып саналады, онда бизнесті біріктіру және шоғырландырылған қаржылық есептілікті дайындау, инвестициялық меншік, біріккен қызмет және байланысты тараптар сұрақтары қарастырылады. Қаржылық есеп сұрақтары кәсіби ой пікірін қалыптастыруды, халықаралық стандарттарға сәйкес қаржылық есептілікті дайындау үшін ақпараттарды жинау, тіркеу және өңдеу дағдысын қалыптастыруды қажет етеді.

«Басқару есебі» пәні шетелдердегі басқару есебін ұйымдастыру тәжірибесін қоса алғанда шығындарды есепке алу және басқару туралы білімінің бар болуын қамтамасыз етеді.

«Аудит» пәні нарықтық экономиканың басқа да түсініктемелерімен кешенді байланыстағы аудиттің негізгі түсініктемелерінің және аудиторлық тексерулердің теориясын, ұйымдастырылуын, технологиясы мен әдістемесін, тексеру материалдарының қарастырылуы мен рәсімделуінің тәртібін аудиттің жалпы қабылданған халықаралық жүйесінен шыға отырып қарастыратын негізгі терминдер мен анықтамаларды білуді талап етеді.

«Экономикалық талдау» пәні халықаралық стандарттарға сай құрылған ұйымның қаржылық есептілігін талдау үшін ақпараттарды жинау, тіркеу және өңдеу дағдысын қалыптастыруға бағытталған.

Жоғарыда аталған пәндер бойынша білім алу 6М050800 - «Есеп және аудит», мамандығы бойынша магистратурада ары қарай білімін жалғастыру үшін міндетті және қолайлы негіз болып саналады, өйткені магистратурада кәсіби компетенцияларға ие болу бакалавриат академиялық біліміне ие болуды қажет етеді.

Активтердің жіктелуі: қысқа мерзімді активтер. Ақша қаражаттарын тану және олардың эквиваленттері. Ақшалай операциялар есебін ұйымдастыру. Дебиторлық берешекті тану және жіктелуі. Бастапқы бағалау. Сатып алушылар мен тапсырыс берушілер есебі.

Қорлардың танылуы. Қорлардың бағалануы. Сатып өткізудің мүмкін ықтимал құны. Сатып алудың нақты құны. Қорларды бағалау әдістері. Дайын өнім, тауарлар, аяқталмаған өндіріс есебі. Қорлардың бухгалтерлік және қоймалық есебі.

Негізгі құралдарды тану критерийлері. Болашақ экономикалық пайда. Негізгі құралдардың бастапқы құны. Негізгі құралдарды сатып алу құны. Негізгі құралдардың кейінгі есебі: тарихи құн бойынша есебі; негізгі құралдарды қайта бағалау. Негізгі құралдардың амортизациясы: пайдалы қызмет мерзімі және есептеу әдістер, есепте көрініс табуы.

Материалдық емес активтерді тану. Сатып алу кезінде материалдық емес активтерді тану және бағалау. Бастапқы құны бойынша есеп үлгісі. Қайта бағаланған құн бойынша есеп үлгісі. Материалдық емес активтер амортизациясының әдістері. Пайдалануды тоқтату және істен шыққан материалдық емес активтер.

Активтердің құнсыздануы, оның анықтамасы және танылуы. Өтелім құны. Сатуға кеткен шығындарды шегерген кейінгі әділ құны. Пайдаланудан құндылық. Құнсызданудан болған залалдарды тану. Құнсызданудан болған залалды реверсивтеу

Міндеттемелер түсінігі және жіктелуі. Қаржылық міндеттемелер есебі: банктік және өзге де қарыздар, қатысушылар табысы және дивиденттері.

Салықтар бойынша міндеттмелер есебі. Өзге де міндетті міндеттемелер және еркін төлемдер есебі. Кредиторлық берешек есебі: жабдықтаушылар мен мердігерлер; еншілес (қауымдастырылған, бірлескен) ұйымдар; бөлімшелер мен құрылымдық бөлімшелер; қарыздар бойынша шығыстар ХҚЕС 23. Еңбекақы бойынша қысқа мерзімді міндеттемелер есебі.
Өзге міндеттемелер есебі: алынған аванстар; алдағы кезең табыстары; істен шығу топтарының міндеттемелері; өзге де міндеттемелер.
Тақырып 7. Түсім, кіріс пен шығыстарды тану (ХҚЕС IAS 18)

Түсімді тану крителийлері. Мәмілені сәйкестендіру. Тауарларды сатудан түскен түсімді тану; көрсетілген қызметтерден түскен түсімді; пайыздар түріндегі; лицензиалық төлемдер мен дивиденттер. Кірістер мен шығытар түсінігі. Өнімді сатып өткізу мен қызмет көрсетуден түскен кіріс есебі. Қаржыландырудан түскен кіріс есебі. Өзге кірістер есебі. Сатып өткізілген өнім мен көрсетілген қызметтердің өзіндік құнының есебі. Кезең шығыстарының есебі. Өзге шығыстар есебі. Жиынтық кіріс пен залалдарды тану; жабу өткізбелері; корпоративті табыс салығы бойынша шығыстар есебі.

Шығарылған қаржылық құралдарды бастапқы тану (ХҚЕС IAS 32 и 39). Меншікі және қарыздық капитал болып жіктелуі. Жарғылық капитал есебі: шығарылған акционерлік капитал; пайлар мен салымдар. Төленбеген капитал еесбі. Ұйымның резервтер есебі: резервтік капитал, активтерді қайта бағалау резервтері; шетел валюталарын қайта есептеу резервтері және өзге де резервтері. Есепті кезеңнің және өткен жылдардың бөлінбеген пайдасы.Жабылмаған залалдың есепте және қаржылық есептілікте көрініс табуы.

Қаржылық есептілік маңызы. Қаржылық есептіліктегі маңыздылығы. Баланс баптарын өара есепке алу. Бухгалтерлік балансты ұсыну. Баланстың минималды талаптары. Пайда мен залал туралы есептің минималды талаптары. Пайда мен залал туралы есептіліктің екі формасы. Капиталдағы өзгерістер туралы еесптіліктің қрылымы. Капиталды өзгерістерің екі формасы. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептілікті ұсыну. Операциялық, инвестициялық және қаржылық қызмет бойынша ағындарды ұсыну.

Бизнесті біріктіруді сәйкестендіру. Сатып алу әдісін қолдану. Сатып алушы - ұйым анықтамасы. Кәсіпорындарды біріктіру құны. Сатып алынатын ұйымның сәйкестендірілген активтері мен міндеттемелері. Іскерлік бедел. Кәсіпорындарды сатылап біріктіру.

Шоғырландырылған қаржылық есептілікті ұсыну. Шоғырландырылған қаржылық есептіліктің қолдану аясы. Дара қаржылық есептілікте еншілес, бірігіп бақыланатын және қауымдастырылған ұйымдардың инвестициялар есебі. Шоғырландырылған пайда мен залал туралы есептілік

Инвестициялық жылжымайтын мүлікті тану. Жылжымайтын мүлік иесімен пайдаланылатын. Бастапқы бағалау. Инвестициялық жылжымайтын мүлікті кейінгі бағалау. Кейінгі шығындар. Инвестициялық жылжымайтын мүлікті жіктеу өзгерістері.

Сатыпға арналған ұзақ мерзімді активтерді тану және жіктелуі. Сатыпға арналған ұзақ мерзімді активтерді бағалау. Сатыпға арналған активтер тобы. Сатыпға арналған айналымнан тыс активтер мен активтер тобын құнсызданудан болған залалдарды тану және оларды резервтеу. Сату жоспарындағы өзгерістер.

Бағалау міндеттемелер: тану және бағалау. Қазіргі бар міндеттемелер. Өткен оқиғалар. Шартты активтер және шартты міндеттемелер, қаржылық есептілікте ашылуы.

Дисконтталған құн түсінігі. Жай және күрделі пайыздар. Ақшаның болашақтағы құны. Ақшаның ағымдағы құны. Аннуитеттер, олардың түрлері

Жал түсінігі. Жалдың жіктелуі. Жал беруші мен жалдаушының есептілігіндегі операциялық жал. Жал беруші мен жалдаушының есептілігіндегі қаржылық жал: бастапқы тану және бағалау, кейінгі бағалау. Кері жалдау бойынша операциялар есебі. Кері операциялар; кері қаржылық жалдау.

Функционалдық валюты. Операцияларды шетелдік валютада көрсету. Бағам айырмашылықтарын тану. Қолданыстағы валютаны өзгерту. Функционалды валютадан басқа, есептіліктегі валютаны қолдану.

Салықтық база. Ағымдағы салықтық міндеттемелерді және салықтық активтерді тану. Тұрақты және уақытша айырмашылықтар. Салық салынатын уақытша айырмашылықтар. Шегерілетін уақытша айырмашылықтар. Пайдаланылмаған салық залалдары және пайдаланылмаған салық несиелері. Танылмаған кейінге қалдырылған салық активтерін қайта бағалау. Танылмаған кейінге қалдырылған салық міндеттемелерін және салық активтерін тану. Танылмаған кейінге қалдырылған салық активтері және міндеттемелері: шығынға(табысқа) және капиталға жатқызу.

Әсер етуі бойынша үлестік құралдардың жіктелуі. Елеулі әсер ету критерийлері. Үлестік қатысу бойынша есепке алу әдісін қолдану. Үлеске қатысу әдісінен шығару. Бірлескен қызмет.

Қаржы құралдары, олардың мәні және жіктелуі. Қаржы құралдарын тану және бағалау (Бастапқы және кейінгі; Мәміле жасасу күні есептесу күніне қарсы). Әділ құн. Әділ құны анықтау әдістері. Амортизацияланған құн: дисконт және сыйақы амортизациясы. Қаржылық құралдарды қайта жіктеу.

Акцияға шаққандағы негізгі пайда. Пайда. Акциялар. Акцияға шаққандағы таратылатын пайда.

Есеп саясатын таңдау және қолдану. Есеп саясатындағы өзгерістер. Бухгалтерлік бағалаудағы өзгерістер, елеулі қателер, ретроспективті және перспективті қолдану. Ретроспективті қолдануды шектеу. Ақпаратты ашу.

Байланысты тараптар туралы ақпаратты ашып көрсету. Байланысты тараптарды анықтау. Байланысты тараптармен байланысты операциялар мен қатынастарды идентификациялау. Ұйым мен байланысты тараптар арасындағы өзара есеп айырысуларда өтелмеген сальдоларды сәйкестендіру

Басқару есебінің мәнін анықтау. Басқару есебінің функциялары: операциялық басқару, өнімнің өзіндік құнын калькуляциялау, басқарушылық басқару және стратегиялық басқару. Басқару есебінің сапалық сипаттамалары: орындылық, түсініктілік, салыстырмалылық, объективтілік, сенімділік, толықтық, уақытымен, шығындар/пайда критерийі. Басқару және қаржылық есеп жүйелерінің салыстырмалы сипаттамасы: есеп жүргізудің міндеттілігі,ақпаратты қолданушылар,есеп жүргізу ережесі, уақытпен байланыстыру, ақпараттың нақтылық деңгейі, есептілікті ұсынудың кезектілігі және уақыты, есеп жүргізудің дұрыстығына жауапкершілік. Басқару есебінің ақпаратын қолданушылар. Шешімдер қабылдауда басқару есебінің рөлі. Басқару процесі (менеджмент). Басқару процесінде бухгалтер-талдаушының рөлі. Кәсіби этика. Жауапкершілік есебі (шығындар орталығы, пайда орталығы және инвестициялар орталығы). Өндірістік есеп және оның басқарудағы рөлі. Басқару есебінің өндірістік есеппен байланысы.

«Шығындар және шығыс» түсінігі. Шығындар басқару есебінің маңызды объектісінің бірі ретінде. «Шығындардың пайда болу орны», «шығындарды тасушы», «жауапкершілік орталығы» түсініктері.

Қорларды бағалау үшін шығындардың жіктелуі: өнімдерге жқмсалатын шығын және кезең шығындары, тура және жанама шығындар, өндірілген және сатылған өнімнің өзіндік құны туралы есеп.

Шешімдер қабылдау үшін шығындардың жіктелуі: шығындардың тәртібі, айнымалы және тұрақты шығындар, жартылай тұрақты және жартылай айнымалы шығындар, жиынтық шығындар және ең аз және ең көп мәндер әдісі, шоттар әдісі, инженерлік әдіс және регрессионды талдау; релевантты және релевантты емес шығындар, қайтарылмайтын шығындар, альтернативті (уақытша) шығындар, инкрементті (өспелі) және маржиналды шығындар.

Жоспарлау мен бақылауға арналған шығындар: нормативті (стандартты) шығындардың нақты шығындармен салыстырмасы, бақыланатын және бақыланбайтын шығындар.

Шығындар бағалау әдістері: ең аз және ең көп мәндер әдісі, шоттар талдауы,инженерлік әдіс және регрессионды талдау.

Шығындарды топтау және бөлу. Жанама шығындарды бөлу және қайта бөлу негіздері. Негізгі өндіріс есебі. Көмекші өндіріс есебі. Меншікті өндіріс шалафабрикаттарының есебі. Өндірісті шығындар есебі, материалдар есебі. Материалдарды бақылау циклі. Қорлардың өзіндік құнын бағалау (қорларды басқарудың альтернативті жійелері мен модельдері, «дәл уақытында» өндірісі (JIT)).

Өндірістік шығындар есебі: еңбек есебі. Еңбекті төлеу әдістері, еңбек тиімділігін есетеу. Еңбекті төлек бойынша шығындардың көрсінісі. Еңбек күшінің ағымдылық және өнімділік коэффициенті. Үстеме шығындар есебі.

Өндірістік емес жауапкершілік орталықтарының шығындарын өндірістік бөлімшелер арасында қайта бөлу. Қайта бөлу базасын және әдістемесін таңдау. Тікелей, қадамдық шығындарды бөлу әдістерінің қолдану аясы және мәні,қайта бөлу әдісі және теңдеулер жүйесі. Артық және бөлінбей қалған өндірістік үстеме шығындарды есептеу әдістері.

Өнімнің (жұмыстың, қызметтің) өзіндік құны – кәсіпорын қызметінің сапалық көрсеткіші. Өзіндік құнның құрамы және түрлері. Басқару есебіндегі өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнына қосылатын шығындар тұрамы. Калькуляция баптары бойынша өндіріске жұмсалатын шығындар есебі. Өнімнің (қызметтің, жұмыстың) өзіндік құнын калькуляциялаудың попроцесті әдісі: оның ерекшеліктері және қолдану аясы. Эквивалентті бірлік түсінігі. Материалдық және қосылған шығындардың эквиваленттік бірлігі. Эквиваленттік өндіріс: нормативті және нормативтен тыс жоғалтулар. Кезең басындағы аяқталмаған өндіріс. Әртүрлі деңгейдегі аяқталған өзіндік құн элементтері.Өткен процестегі өнімнің өзіндік құны. ФИФО әдісі және орташа құн әдісі арқылы шығыдардың калькуляциясы. Попроцесті калькуляциялау деңгейлері: өндірістің шартты көлемін есептеу; өнім бірлігінің өзіндік құнын талдау; қорытынды өзіндік құнды есептеу.

Шығындар есебінің тапсырыстық әдісі және өнімнің өзіндік құнының калькуляциясы. Есептің тапсырыстық әдісі: оның ерекшеліктері және қолдану аясы. Тікелей шығындар есебі (материалдық және еңбек шығындары) және олардың тапсырыстық шығындар жүйесінде есептен шығарылуы. Өндірістік үстеме шығындар есебі. Орындалған тапсырыстар және сатылған өнімнің есебі. Тапсырыс, шарт бойынша өзіндік құнды калькуляциялау. Қалдықтар және ақауларды түзету шығындарының есебі. Аяқталған шарттар бойынша пайданы есептеу. Аяқталмаған өндірісті және тапсырыс бойынша қайтарылатын соммаларды бағалау.

Шығындарды үлестірудің функционалды жүйесі. Ұқсастық пен айырмашылық, мінездемесі. Шығын сақтаушылары, шығын топтары, қызмет түрлері бойынша шығындардың орталары. Шығынның мақсаттық калькуляциясы. Шығын калькуляциясының басқа да түрлері.

Шығындарды есептеу жеделділігі мен оларды бақылау бақылау бойынша оған тәуелді калькуляциялаудың әдістері: нақтылы және нормативтік шығындарды есептеу. Нақтылы өзіндік құнның калькуляциясы мен өндірістегі нақтылы шығындарды есептеу қағидалары.Әдістің қасиеті, кемшілігі. Нормативтік шығындар(стандарттық, бюджеттік) түсінігі. Жеке нормативтерді қалыптастыру реті. Ұйымның нормативтік базасына қойылатын талаптар.

«Ауытқу» түсінігі, ауытқудың пайда болу себептері. Жағымды және жағымсыз ауытқулар. Негізгі құралдар (құралдарды қолдану мен құны бойынша ауытқулар); негізгі еңбек бойынша ауытқу (төлем мөлшерлемесі мен тиімділігі бойынша ауытқу); тұрақты үстеме шығындар бойынша ауытқулар (өндірістің көлемі мен сметасы бойынша ауытқу); Жалпы ауытқулар.

Бір өнімге нормативтік шығындар элементтері: тура құралдардың нормативтік құны, тура құралдардың нормативтік саны, нормативтік жұмыс уақыты (тура еңбек шығындары бойынша); тура еңбекті төлеудің нормативтік мөлшерлемесі; тура және ауыспалы үстеме шығындардың нормативтік коэффиценті. Үстеме шығындарды, тура еңбекті, тура құралдар шығындарын нормативтік есептеу реті. Өнімнің өзіндік құнын калькуляциялауда нормативтік шығындарды қолдану. Шығындардың нормалар және нормалардан ауытқуы бойынша есебі. Нормативтік әдістің модификациясы (нормативтік шығындардың толық, толық емес есебі).
Тақырып 9. Стандартты калькуляция

Шығындар мен калькуляциялауды нормативтік есептеу әдісінің жалғасы ретінде «стандарт –кост» жүйесі. («стандарт –кост» жүйесі бойынша нормативтік есептеу әдісінің ерекше ерекшеліктері). Өзіндік құнның стандартты алгоритмы. Шығындарды бақылау қаражаты ретінде ауытқуды талдау. Ауытқуларды есептеу және оларды талдау. Ауытқулардың түрлері: тура құралдар шығындарының ауытқуы; тура еңбек шығындарының ауытқуы; үстеме шығындарының ауытқуы. Бақыланатын және бақыланбайтын ауытқу. Себептерді анықтау, ауытқулардың пайда болуы.Жағымсыз ауытқулардың пайда болу себептерін тез арада жою. Ауытқуларды есептеу сатылары және оларды бухгалтерлік есеп шоттарда жазу.Ақаулардың құнын анықтау.Шынымен бар үстеме шығындарды стандарттармен сәйкестендіру.

Өзіндік құнның шығындарды (абзорпшн-костинг) толық үлестіру мен шығындардың ауытқуы бойынша калькуляциясы. Толық шығындарды үлестірумен шығындардың калькуляциясы: өнімнің (жұмыс, қызмет көрсету) өзіндік құнының құрамында тура және жанама шығындардың есебі. Ауытқулы шығындар бойынша өзіндік құн калькуляциясы. Түсініктеме «толық емес өзіндік құн».«Директ-костинг» жүйесіндегі өнімнің өзіндік құнына қосылатын шығындар. «Директ-костинг» жүйесіндегі есеп жазбалар мен жүйедегі толық шығындар есебі. Шығындар есебі әдісінің өзіндік құнға, өндіріс қорының бағалануы мен табысына әсері. Түсініктеме «маржиналды табыс». Толық шығындар есебі кезінде және маржиналды табыстылық кезінде пайдалар мен залалдар есебі. Операциялық табысты есептеу реті. Толық шығындарды есептеу жүйесімен салыстырғанда «директ-костинг» жүйесінің негізгі артықшылықтары. Табыстың көлеміне клькуляциялаудың екі әдісінің әсер етуін салыстырмалы талдау.

Шығынсыздықты талдау: оның мақсаты мен тәсілдері. Шығынсыздық нүктесі мен мақсаттық табыс. Талдау әдістері табыстың кірістерге және шығыстарға байланысты: теңдеу әдісі, жалпы пайданың әдісі (маржиналды табыс), графикалық әдіс. Кәсіпорынның шығынсыздық графигін қалыптастыру реті мен кризистік нүктені анықтау.(Бірқалыптылық нүктесі). Қауіпсіздік маржасы(кромка). Операциялық рычаг. Талдау кезінде қабылданған «шығын- өнімнің көлемі-табыс».

Бірге өндірілетін және қосымша өнімдер түсінігі. Технологиялық процессте бөлімнің нүктесі мен бөлек шығындар. Бірге өндірілетін өнімдер арасындағы кешенді шығындарды үлестіру әдісі: табиғи бірліктер әдісі, сатылым құнының әдісі, тартудың таза құны әдісі, жалпы пайданың тұрақты үлесі әдісі. Шешім қабылдаған кезде кешенді шығындарды үлестіру жүйесінің кемшіліктері. Жанама өнімнің есебі.

Бюджеттендірудің мақсаты мен есебі. Ұйым бюджетінің функциялары. Бюджеттендіру процессінің кезеңдері. Сатылым көлемін жоспарлаудың қиыншылықтары. Сатудан түскен түсімге кәсіпорынның бақыланбайтын факторларының әсері (бәсекелестердің қызметі, жеткізушілердің тұрақтылығы, жарнаманың қорытындылығы және т.б.). Негізгі бюджет үшін функционалды сметаларды құрастыру мысалы. Бюджет түрлері: шығыс нүктесі ретінде сатылым бюджеті: негізгі бюджетті құрастыру. Өндіріс бюджеті. Матениалдар бюджеті. Еңбек бюджеті. Өндірістік жанама шығындар бюджеті. Өндірістік өзіндік құнның бюджеті. Коммерциялық және административтік шығындар бюджеті. Табыс және шығыс бюджетін құрастырудың реті мен мазмұны, ақша қаражаттарының бюджеті,бюджеттік бухгалтерлік баланс. Кәсіпорынның жоспарлы жұмысы кезінде осы құжаттардың маңызы. Сметалық бақылау жүйесіне кіріспе. Иілгіш сметаны құрастыру.

Шешім қабылдау кезінде есептік ақпарат. «Релевант ақпараты» түсінігі. Басқарудағы релеванттық тәсіл. Алдағы кезеңде рлевантты шығындарды және кірісті анықтау. Қысқа мерзімді басқарушылық шешімдерді қабылдау. Құнды шешімдерді қабылдау.Баға қалыптастыру бойынша шешім қабылдауға әсер ететін негізгі факторлар. Баға қалыптастыру шығындары – қосу. Қосылымның пайызын анықтау. Мақсатты баға қалыптастыру. Арнайы тапсырысқа баға қалыптастыру. Қысқа мерзімді басқарушылық шешімдерді қабылдау үшін толық және ауыспалы шығындар әдісін қолдану. Өзіндік құннан төмен баға бойынша арнайы тапсырыстың орындалуы жөнінде шешім қабылдау үшін релевантты ақпарат. Қосымша өнімді өндіруге мүмкін құнды анықтау. Өндірістің көлемін ұлғайту кезінде бағалардың төмендеуі жөнінде шешім қабылдау.Лимиттік факторды есепке ала отырып, өнімді өндіру құрлымын анықтау.

Капитал жұмсалымы сметасын құрастыру мақсаты мен кезеңдері.Инвестицияларды бағалаудың дисконттық емес әдісі: өтелімдіктің әдісі мен өтелімділіктің жұп коэффиценті. Инвестицияларды бағалаудың дисконтты әдісі: Дисконтты ақша ағымы, таза келтірілген құн (NPV), табыстылықтың ішкі көрсеткіші (IRR). Таза келтірілген құн мен табыстылықтың ішкі көрсеткіштерін салыстыру.

Аудиттің мәні, мақсаты және маңызы. Аудиттің пайда болуы және дамуы. Қазақстанда аудиттің қалыптасуы және дамуы. Аудиттң пәні, объектілері және функциялары.

Аудит түрлері және олардың сипаттамасы. Аудитке ілеспе қызметтер сипаттамасы.
Тақырып 2. Аудиторлық қызмет және оны нормативтік – құқықтық реттеу

ҚР аудит жүргізуді нормативтік реттеу жүйесі. ҚР «Аудиторлық қызмет туралы» заңы және ҚР аудиторлық қызметті реттеуші басқа да нормативтік – құқықтық актілердің сипаттамасы. Аудиторлық қызметті реттеуші мемлекеттік орган және оның негізгі функциялары. Кәсіби ұйымдардың құқықтары мен міндеттері және оларды аккредиттеу тәртібі. Біліктілік комиссиясы қызметін қалыптастыру және жүзеге асыру тәртібі. Аудиторларды аттестаттау. Аудиторлық қызметті лицензиялау.

Аудиттің халықаралық стандарттары мен олардың сипаттамасы. Аудиторларының Әдеп кодексі. Фирмашілік аудит стандарттары және олардың мазмұны. Аудит субъектілерінің құқықтары, міндеттері және жауапкершілігі. Аудиторлардың құқықтары, міндеттері және жауакершілігі.

Аудиторлық ұйымдардың құқықтары, міндеттері және жауакершілігі. Аудиттелетін субъектінің құқықтары, міндеттері және жауакершілігі.
Тақырып 4. Қателер мен алаяқтық, олардың елеулілігін бағалау

Қателік пен алаяқтық жөніндегі түсінік, олардың жіктелуі. Бұрмалауды кездестіргендегі аудитордың әрекеттері. Елеулілік денгейі және оны анықтау әдістемесі. Елеулілік қағидаттарын аудиторлық процедуралар орындау барысында қолдану. Елеулілік қағидаттарын аудит қортындысын талдауда қолдану.

Аудиторлық тәуекелділік және оның құрамы. Ажырамас тәуекелділік және оны бағалау. Бақылау тәуекелділігі. Таба алмау тәуекелділігі. Елеулілік және аудиторлық тәуекелділіктің арасындағы байланыс. Аудиторлардың жауапкершілігін сақтандыру.

Аудиторлық дәлелдер және оның түрлері. Аудиторлық дәлелдер алудың акпарат көздері. Аудиторлық дәлелдер алудың әдістері. Дәлелдер алу барысында субъект басшылары беретін түсініктер. Аудиторлық дәлелдер алу барысында эксперттер қызметін пайдалану.

Аудиторлар жұмысының сапасын бақылау түрлері. Жұмыс сапасын бақылаудағы аудиторлық ұйым басшысының, аудиторлық тексеріс жетекшісінің, аға аудитордың, аудиторлық тесксерістің қатардағы қатысушыларының функциялары мен жауапкершілігі. Фирма ішінде жұмыс сапасын бақылау. Аудиторлық тексеріс сапасын бақылау. Аудитордың жұмыс құжаттары.

Ішкі бақылау жүйесі және оның құрамы. Бақылау ортасы туралы түсінік және оның құрамы. Бақылау ортасын бағалау. Бақылау тәсілдері және олардың көптүрлілігі. Бақылау жүйесінің сенімділігін бағалау әдістері. Бақылау тәсілдерін тестілеу.

Сұрыптаудың аудиттегі негізгі қағидаттары. Сұрыптап тексерудің статистикалық әдістері. Сұрыптап тексерудің статистикалық емес әдістері.

Сұрыптап тексеруді жүргізудің кезендері. Сұрыптап тексеру тәуекелділігінің бірінші және екінші түрлерінің сипаттамасы.
Тақырып 10. Аудиторлық тексеруді жоспарлау

Жоспарлаудың қағидаттары мен кезендері. Аудитордың клиентпен алдынала танысуы. Фирма ішіндегі бастапқы жоспарлау стандарты және оның негізгі бөлімдерінің сипаттамасы: шаруашылық субъекті және оның басшылығы жайлы мәлімет шаруашылық субъекті жалпы ақпарат, негізгі есептілік көрсеткіштер, ішкі бақылаудың және есеп жүйесін жазу, аудитордың пікірі.

Міндеттеме хат және аудитті жүргізу жөніндегі келісім шарт. Аудиттің жалпы жоспарын дайындау. Аудит бағдарламасын дайындау. Бақылау тәсілдерінің тестісін және аудит бағдарламасының тәсілдерін маңыздылық тарапынан қалыптастыру.
Тақырып 11. Аудиторлық қорытынды: жасау, тапсыру тәртібі

Аудиттің қортындысы туралы жазбаша мәлімет берудің мақсаты. Аудитордың жазбаша мәліметінің мазмұны. Аудитордың жазбаша мәліметін дайындау тәртібі. Аудиторлық қорытынды және оның негізгі элементтері. Аудиторлық қорытынды түрлері және олардың мазмұны.

Экономикалық талдаудың мәні. Индукция және дедукция әдістері. Шаруашылық процестерінің себептік байланысы. Экономикалық талдаудың объектісі мен пәні. Экономикалық талдаудың мақсаттары мен пайдаланушылары. Экономикалық талдаудың міндеттері. Экономикалық талдау және шектес ғылымдар.

Экономикалық талдаудың әдісі түсінігі. Экономикалық талдау әдістеріне тән ерекшеліктер. Экономикалық талдаудың тәсілдері мен амалдары: дәстүрлі (абсолютті және қатысты айырмашылықтар тәсілі, орташа шамалар тәсілі, салыстыру тәсілі, топтау тәсілі, индекстік әдіс, баланстық әдіс) және математикалық (математикалық статистика әдісі, эконометрикалық әдістер, корреляциялық-регрессиялық талдау әдісі).

Детерминирленген және стохастикалық талдауда факторларды жүйелеудің негізгі әдістері. Факторлық детерминирленген үлгілердің негізгі типтері. Факторлық үлгілерді өзгерту әдістері.Үлгілеу ережелері.

Қаржылық коэффициенттер. Табыстылық және рентабельділік коэффициенттері. Қорларды қолдану тиімділігінің көрсеткіштері. Нарықтық белсенділік көрсеткіштері. Біріктірілген көрсеткіштер.

Басқарушылық талдау мақсаттары мен міндеттері. Басқарушылық талдау рөлі мен маңызы. Қаржылық және басқарушылық талдаудың өзара байланысы. Басқарушылық талдаудың ақпарат көздері. Басқарушылық талдаудың мазмұны,негізгі кезеңдері және ерекшеліктері.

Маркетингтік қызметті талдаудың мәні мен міндеттері. Өнімге сұранысты талдау және тапсырыстар портфелін қалыптастыру. Сұраныс жоқ өнім тәуекелін бағалау. Өнімді өткізу нарықтарын талдау. Бағалық саясатты талдау. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін талдау.

Өндірістік нәтижелерді талдау міндеттері мен көздері.Өнім өндіру мен өткізу қарқынын бағалау. Өнім көлеміне әр түрлі факторлардың әсер етуін талдау. Өнім көлеміне құрылымдық өзгерістердің әсерін талдау. Жұмыс ырғақтылығын талдау. Өнімнің бәсекеге қабілеттілігін бағалау және талдау.

Еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілгендікті талдау. Жұмыс уақыты қорын пайдалануды талдау. Еңбек өнімділігін талдау. Еңбек ресурстарын қолданудың тиімділігін талдау. Өндірістің негізгі құралдармен қамтамасыз етілгендігін талдау. Негізгі құралдарды қолданудың интенсивтілігі мен тиімділігін талдау. Материалдық ресурстармен қамтамасыз етілгендігін талдау. Материалдық ресурстарды қолдану тиімділігін талдау.

Өнімнің өзіндік құнын талдаудың мәні, міндеттері және көздері. Өнімнің өзіндік құнының құрылымы мен құрамы. Экономикалық элементтер бойынша өнімді өндіру және өткізу шығындарын талдау. Шығындардың калькуляциялық баптары бойынша өнімнің өзіндік құнын талдау. Жекелеген өнім түрлерінің өзіндік құнын талдау.

Қаржылық талдаудың мақсаты мен міндеттері. Басқарушылық шешім қабылдау кезіндегі қаржылық талдаудың рөлі. Қаржылық талдау әдістері.

Талдамалық процедуралар сипаттамасы. Кәсіпорынның активтері мен пассивтерін құрылымдық талдау: пассивтер құрылымын талдау, активтер құрылымын талдау. Балансты көлденең және тікелей талдау. Салыстырмалы талдамалық баланс.

Төлем қабілеттілік және өтімділік ұғымдарының экономикалық мазмұны. Төлем қабілеттілік және өтімділік көрсеткіштері. Ағымдағы төлем қабілеттілік. Перспективті төлем қабілеттілік. Өтімділіктің негізгі көрсеткіштерінің қарқынын экономикалық тұрғыдан түсіндіру. Аралық көрсеткіштер қарқынын есептеу және талдау.

Қаржылық тұрақтылықтың абсолюттік көрсеткіштері. Қаржылық тұрақтылықтың үш факторлы үлгісі. Қаржылық тұрақтылықтың қатысты көрсеткіштері және оларды талдау. Қаржылық тұрақтылық коэффициенттерін түсіндірудің ерекшеліктері. Қомпанияның дәрменсіздігі және абсолютті төлем қабілетсіздігі түсініктері. Қарыз алушының несие төлеу қабілеттілігін талдау.

Ақша қаражаттары және оның эквиваленттерінің түсінігі. Ұйымның ақша қаражаттарын талдау мақсаты. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есеп, оның талдамалық құндылығы. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есепті қалыптастырудың тікелей және жанама әдістері, олардың артықшылықтары мен кемшіліктері. Ақша қаражаттарының қозғалысы туралы есептің құрылымы: компанияның операциялық, инвестициялық, қаржылық қызметінен түсетін ақша ағындары.

Ұйымның табыстары мен шығыстарын талдау. Таза пайданың (залалдың) қалыптасуының жалпы сызбасы және факторларды бағалау. Сатудан түсетін пайда факторларын талдау. Сатудың залалсыздығы шарттарын анықтау әдістері. Операциялық шығыстар мен табыстарды талдау. Төтенше шығыстар мен табыстарды талдау. Рентабельділікті факторлық талдау. Дюпон моделі.

1. 
   Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы» 2007-жылғы 28-4-ақпандағы №234-ІIІ заңы (өзгертулер және толықтырулармен)
   
2. 
   Қaзaқcтaн Pecпубликacының «Аудиторлық қызмет» туралы 1998 жылғы 20 қарашадағы N 304-І Зaңы (өзгертулер және толықтырулармен)
   
3. 
   Аудиттің халықаралық стандарттары - http://www.minfin.gov.kz
   
4. 
   Ұлттық қаржылық есептілік стандарты -http://www.minfin.gov.kz
   
5. 
   Халықаралық қаржылық есептілік стандарттары-http://www.minfin.gov.kz
   
6. 
   Бухгалтерлік есеп шоттарының жоспары. Қазақстан Республикасы қаржы Министрінің 2007-жылғы 23-мамырдағы №185 бұйрығымен бекітілген.
   
7. 
   Жұматов М.К. Халықаралық қаржылық есептілігі стандарттарына сәйкес бухгалтерлік есеп: оқу құралы / М.К. Жұматов.- Астана, 2011.- 119б.
   
8. 
   Халықаралық қаржылық есептілігі стандарттарына сәйкес бухгалтерлік есеп: оқу құралы / А.С.Садиева, М.К.Жуматов, Б.Ж.Акимова, Э.М.Тлеуова.- Астана, 2011.- 393б.
   
9. 
   Алибекова Б.А. Бухгалтерлік есеп қағидалары: оқулық - Астана: Сарыарка, 2012.- 264 б.
   
10. 
    Әбдіманапов Ә.Ә. “Бухгалтерлік есеп пен есеп берудің принциптері”. Алматы, 2006.
    
11. 
    Кеулімжаев Қ.К., Әжібаева З.Н., Құдайбергенов Н.А. “Бухгалтерлік есеп принциптері”. Алматы, Экономикс 2003.
    
12. 
    Кеулімжаев Қ.К., Құдайбергенов Н.А. “Бухгалтерлік есеп; теориясы және негіздері”. Алматы, 2006.
    
13. 
    Кеулімжаев Қ.К. "Шоттар корреспонденциясы”. Алматы, БИКО 2006.
    
14. 
    Назарова В.Л. Бухгалтерлік іскерлік корреспонденция. Оку куралы. Алматы: Экономика, 2002.
    
15. 
    Назарова В.Л. Бухгалтерский учет хозяйствующих субъектов. Алматы: Экономика, 2004.
    
16. 
    Радостовец В.К., Радостовец В.В., Шмидт О.Ю. “Кәсіпорындардағы бухгалтерлік есеп” Алматы. 2002.
    
17. 
    Ряжнова О.В. “Международные стандарты бухгалтерского учета и финансовой отчетности”. М., 2002.
    
18. 
    Дюсембаев К.Ш., Теория и эволюция аудита, Алматы:Экономика, 2012г. – 252 с.
    
19. 
    Абленов Д.О. Қаржылық аудит және талдау: Теория, әдіснама, практика: Оқу құралы. / Д.О. Абленов.- Алматы: Экономика, 2010.- 528 б.;
    
20. 
    Абленов Д.О. Аудит негіздері - Алматы: Экономика, 2005 – 450c.
    
21. 
    Ажибаева З.Н. және т.б. Аудит: Оқулық – Алматы: Экономика, 2006 – 530 c.
    
22. 
    .Қаржылық талдау : оқу құралы /В.З.Черняк, Ү.Ж.Шалболова.- Астана:Фолиант, 2013. - 160 б.
    
23. 
    .Қаржылық талдау: оқулық / Т. Ж. Демесінов. - Алматы : Дәуір - 2011. - 320 б.
    
24. 
    Қаржылық талдау : оқулық / Б. С. Өтебаев. - Астана : ҚазЭҚХСУ, 2008. - 220 б
    
25. 
    Шеремет А.Д. «Теория экономического анализа». - Москва, Инфра-М, 2006.
    
26. 
    Артеменко В.Г. Анализ финансовой отчетности: Учеб.пособие. / В.Г.Артеменко, В.В.- Москва: Омега-Л, 2006.- 270 с.;
    
27. 
    Фирманың бәсекеге қабілеттілігі: оқу құралы / Е. Әмірбекұлы.- Алматы: Эверо, 2012.- 116 б.
    
28. 
    Кәсіпорын экономикасы және кәсіпкерлік: оқулық / А.Д. Үмбетәлиев.- Алматы: Экономика, 2009.- 462 б