Бағдарламасы 2013 ж №1 басылым 5В072400 «Технологиялық машиналар және жабдықтар» мамандықтары үшін

жүктеу 5,16 Mb.

бет	295/385
Дата	30.12.2019
өлшемі	5,16 Mb.
	#25462
түрі	Бағдарламасы

1 ... 291 292 293 294 295 296 297 298 ... 385

(3.2.12.2)

Ионизация болмаған жағдайда К катоттан бөлінген электрондар түгелдей анотқа жетеді десек, онда

(3.2.12.3)

болады.

(3.2.12.1) және (3.2.12.2) формулаларын салыстырып жазуға болады:

(3.2.12.4)

Егер d=5 см,

(бір сантиметр жолда катодтан шыққан электрон жаңадан екі электрон тудырады) болса, онда

тоқ шамасының мыңдаған есе артатындығы көрінеді.

Тәуелсіз газ зарядтарының түрлерін қарастырайық:

Солғын эаряд.

Ұзындығы 30-50 см шыны түтік алып, оның К катод пен А анод электродтары арасына бірнеше жүз вольт кернеу түсіріп, түтік ішіндегі қысымды 13 Па-ға дейін төмендеткенде (3.2.11.4)– суретте көрсетілгендей газ разряды пайда болады.

3.2.12.2-сурет. Солғын разрядтың пайда болуы
Бұл суретте 1– катодтық жарқыл немесе катодтық қабыршақ делінеді;

2– катодтық қараңғы кеңістік; 3- солғын разряд; 4 - Фарадей қараңғы кеңістігі; 5– анодтық оң жарқыл.

Потенциялдың кемуі түтік бойымен бір қалыпты болмайды, оның кемуі қараңғы кеңістікте өте үлкен болады (а – потенциалдың катодтық кемуі). Бұдан соң бүкіл түтік бойына потенциял кемуі өте аз болады да (жуықтап алғанда 1-2 В/см), соңында анод маңында анодтық кернеу түсуі байқалады. (суретте в - бөлігі).

Солғын разядты ұстап тұру үшін қажетті негізгі процестер оның катодтық бөлігінде жүреді. Катодтық қараңғы кеңістікте катодтан электрондарды жұлып шығарушы оң иондар және электрондар өте үлкен үдеу алады. Солғын заряд аймағында электрондардың газ молекулаларын соққылауынан иондану пайда болады. Соққы нәтижесінде катодтан жаңа электрондар жұлынып шығарылады. Бұл екінші реттік электрондардың катодтан шыққан кездегі жылдамдығы аз болады, олар қараңғы кеңістікте үдеу алып тағы да газдарды иондайды. Сөйтіп солғын заряд үзілмейді. Егер түтіктегі қысымды тағы да азайтсақ газ жарқылы азаяды, бірақ түтік қабырғасы жарқылдай бастайды. Мұндай аз қысымда оң иондардың катодтан жұлып шығарған электрондары газ молекулаларымен сирек соқтығысады. Олар үлкен үдеу алып шыны қабырғасына соқтығып жарық шығарады (катодтық люменесценция). Мұндай электрондар ағынын катод сәулелері деп атайды. Анодтық оң жарқыл қозған молекулалардың негізгі күйге ауысуынан туады. Әр түрлі газдардың молекулалары бұл жағдайда әр түрлі толқын ұзындықтарындағы сәуле шығарады. Сондықтан оң бағананың жарық шығаруы әрбір газға тән түс береді. Бұл жағдай әр түрлі рекламалар мен жазуларға арналған газды түтіктерде қолданылады. Неон газ разряды түтіктері қызыл, аргон газ разряды түтігі көкшіл- жасыл жарқыл шығарады.

2) Ұшқынды заряд.

Ұшқынды разряд атмосфералық қысымда электр өрісінің жоғарғы кернеулігінде (

) пайда болады. Ұшқын формасы жарқылдаған ирегі бар тармақталған канал болады. Бұл каналмен қысқа мерзім ішінде (

) өте үлкен тоқ

жүреді. Каналдың диаметрі 40 см, ал ұзындығы 10 км-дей болады. Ішіндегі температура өте жоғары болып (=10^-4K) оның жарқырауын тудырады. Газдың тез қызуы қысымның кенет артуына, соққы және дыбыс толқындарының пайда болуына әкеп соғады. Сондықтан, ұшқынды разряд дыбыс құбылысының қуаты аз ұшқын кездегі әлсіз сытырдан бастап бұлттардың арасында найзағай соңынан пайда болатын күннің күркіреу құбылысымен қосарлана жүреді. Ұшқынды разряд стримерлік теория бойынша түсіндіріледі. Стример – күшті иондалған канал. Ол соққы арқылы ионданудан пайда болған электродтар тасқынынан және фотондық ионданудан туады. Тасқындар бірін-бірі қуып жетіп өткізгіш көпір – сн жоғарғы риметрлер тудырады. Бұл өткізгіш көпірмен келесі моменте ұшқындық канал тудырушы қуатты электрондар ағыны жүреді.

Ұшқын заряд іштен жанатын двигательдерде жанған қоспаны тұтату үшін пайдаланылады. Электр жүйелерінде кернеуді ұшқындық разрядттаушы ретінде қолданылады.

жүктеу 5,16 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 291 292 293 294 295 296 297 298 ... 385