Сурет 19 – Кілтекті қосылыстардың шақтама ӛрістері

 

6.3  Ӛйма кілтекті қосылыстың шақтамалары мен қондырмалары 

Айналдыру  кҥш  ҥлкен  болса,  кілтектің  iстен  шығуы  мҥмкiн.  Осындай 

Оймакілтекті    бiрiктiруде  кҥпшектiң  iшкi  бетiнде  дәл  сондай  пiшiндес  етiп 

жасалған  бiлiк  бетiндегi  ойықтарға  кiрiп  тҧратын  тiстерi  болады.  Бiлiктiң 

бетiнде  де  дәл  сондай  сол  пiшiндес  жасалған,  кҥпшектiң  iшкi  бетiндегi 

ойықтарына кiрiп тҧратын тiстерi болады. Бiрiктiру ҥшiн жасалған кҥпшек пен 

бiлiктiң тiстерiн шлицтер деп атайды. 

     Оймакілтекті  немесе  тiстi  бiрiктiрудiң  кілтекті  бiрiктiруден  артықшылығы: 

ол  кілтекті  бiрiктiруден  берiк,  сондықтан  оны  қуатты  машиналарда  қолдануға 

болады.  Бiлiкке  қондырылған  тiстi  дӛңгелек  немесе  басқа  тетiкбӛлшек  ӛс 

бойымен еркiн қозғала алады. 

     Тiстердiң  кӛлденең  қимадағы  пiшiндерiне  қарай,  шлицтердi  тiкбүйiрлi, 

үшбұрышты,  эвольвент  тәрiздес  шлицтер  деп  ажыратады.  Тiк  бҧрышты 

шлицтер  кӛбiрек  кездеседi.  Тiк  бҧрышты  тiстi  бiрiктiрудiң  негiзгi 

кӛрсеткiштерi: z – тiстердiң (шлицтердiң) саны;  D – сыртқы ҥлкен диаметрi; d – 

iшкi  кiшi  диаметр;  b  –  тiстiң  енi.  Осы  кӛрсеткiштердiң  мәндерiне  қарай  тiк 

бҧрышты  шлицтердiң  кӛмегiмен  бiрiктiрудi  ҥш  серияға  бӛледi:  жеңiл,  орташа 

және ауыр. 

     Тiстi  бiрiктiруде  кҥпшек  пен  бiлiк  шлицтерiнiң  конструкцияларына 

байланысты ҥш тҥрге бӛледi: