ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

  әлемді 

құратын 

ұғымдар 

туралы болып отыр. Платонның еңбегін одан кейін 

ғана 

түсінік-ұғымдардың

,  олардың  табиғатының,  бір-бірімен  өзара 

әрекеттесуінің  ерекше  егжей-тегжейлілікпен  зерттеле  бастағанынан 

көруге болады.

Платонның 

таным теориясына

 келсек, онда оның негізінде 

 (грекше – anamnesis – еске түсіру) жатыр. Адам тәннен және жаннан 

тұрады. Бірақ жан жердікі емес, ол идеялар Әлемінен шыққан. Жерге, 

яғни нақты бір адамның денесіне түсіп, ол көгілдір аспанның шексіз-

шетсіз  көкжиектеріне  тұңғиық  тереңнен  көз  сүзетін  тұтқынды  еске 

түсіреді.  Мысалы,  оқушы  бір  математикалық  есепті  шығарып  отыр 

дейік. Ол зердесіне күш салады, ал егер оның жаны идеялар әлемінде 

математикалық теңбе-теңдіктердің қалай болғанын еске түсірсе, онда 

оқушының басына есептің шешімі келе қалады.

Сезімдік  таным  көбіне-көп  алдамшы,  өйткені  бұл  тән  әлемінің  өзі 

тұрақсыз, өтпелі. Сондықтан Платон оны 

докса

 (грекше doxa – пікір) 

деп  атайды.  Бірақ,  егер  сезімдік  тәжірибенің  деректері  түсініктерге 

негізделсе,  онда  ғылым  қақпалары  (грекше  episteme  –  жазу,  ғылым) 

ашылады.

Алайда бізді идеялар әлемімен жақындастыратын ғылым ғана емес. 

Одан  да  әлеуеттірек  күш  бар  –  ол