Тарихи және логикалық (қисынды) зерттеу

Ғылыми танымда 

 әдістері бірге қолданылады. 

 бір немесе басқа құбылыстың қалай пайда болғанын, даму бары-

сында қандай сатылардан өткенін, осы жолда басқа үдерістер арқылы 

қалай бұрмаланғанын анықтауға мүмкіндік береді. Аталған әдіс әсіресе 

қоғамдық  ғылымдарда  кеңінен  пайдаланылады.  Мысалы,  тәуелсіздік 

алғаннан  кейін  республика  қандай  кезеңдерден  өтті,  оның  жолында 

қандай кедергілер болды, қазір ол қандай күйде және т.с.с.