Анархизм  (ғылымдағы кез келген беделді, сондай-ақ билікті жоққа  шығару) және  волюнтаризм

 (ғылымдағы кез келген беделді, сондай-ақ билікті жоққа 

шығару) және 

волюнтаризм

 (өзінің субъективтік еркін басқаға таңу). 

Бұл көзқарас ғалым тұлғасын жұртшылыққа қарсы қояды, бір немесе 

басқа нормалар мен құндылықтарды салыстырмалы, дәстүрлерге жат 

деп  қарайды,  әртүрлі  ғылыми  дәстүрлерде  тамыр  жайған  универса-

лийлер мен тұжырымдамаларды теріске шығарады.

.  Бұл  барлығын  да  сын  сотына  салу,  шындықты 

тұлғаның  дүниеге  көзқарасымен  ұштастыру,  кез  келген  тұлғаның 

дүниетанымдық бағдарын тану және құрметтеу, шындықтың сюрреа-

лизациясы – нақты мен нақты еместің араласып кетуі және т.б.

Прагматизм

 (пайдалылық). Шындықты тұлғаның таным үдерісін-

дегі өнімді қызметімен, белсенділігімен ұштастыру.

Сөйтіп, XX ғасырдың бірінші жартысында құрылған классикалық 

емес  ғылымның  негізгі  ерекшеліктері:  барлық  ғылыми  мәселелерге 

дәстүрлі  емес

  көзқарас;