ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

204

ғасырдың  бірінші  жартысында 

германияның

  содан  кейінгі  қасіретті 

дамуына  да  ықпал  етті.  Оның:  «Барлық  ақылға  қонымды  нәрселер  – 

шынайы,  ал  шынайылардың  бәрі  –  ақылға  қонымды»  деген  тезисі 

кейіннен әртүрлі озбырлық режимдерді 

ақтау

 үшін қолданылатын «ай-

ырбас  мәнетіне»  айналды.  Шамасы,  ұлы  адамдардың  да  «қателесуге 

құқы» бар болғаны ғой.

Гегельдің өлімінен кейін оның ізбасарлары мен шәкірттері тез арада 

екі партия құрды. Француз парламентарийлерінің лексикасын пайдала-

нып, неміс теологы және солшыл жас гегельшілердің бірі 

Д.Ф.Штраус

 

(1808-1874) гегельшілерді 

оңшылдар

 және 

солшылдар

 деп атады.

Оңшылдарға  сәйкес,  Пруссия  мемлекеті  Рух  рационализмін  ба-

рынша  жүзеге  асырушы  болды.  Солшылдар  диалектика  атынан  сол 

уақытта  болған  барлық  мемлекеттердің  өмір  сүруге  деген  құқын 

теріске шығарды.

Сондай-ақ, діни қарама-қайшылықтар да орын алды. Еске түсірсек, 

Гегель  философия  мен  діннің:  яғни  философия  –  ұғымдар  түрінде 

білдіретін, ал дін көріністер түрінде беретін сәйкестігін дәлелдеді. 

Оң

 

және 

сол

  гегельшілдіктің  қарама-қарсылығы  нақ  осыдан  пайда  бол-

ды.  Христиандықтың  гегельдік  философиямен  үйлесімдігін  дәлелдеу 

мүмкін  бе?  Оңшылдар  сенімді  түрде:  «Иә»,  –  деп  жауап  қатты.  Ал 

солшылдар  Құдай  жолдауларын  тікелей  адамдық  өлшемдерге  сайып, 

қатаң қарсы болды.

жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: