ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

 Сондықтан «Мен не нәрсеге үміттене ала-

мын?»  –  деген  сұраққа  Кант: 

«Құдайға  деген  сенімге»

,  –  деп  жауап 

береді.

«адам  деген  не?»

  –  деген  сұраққа  И.Кант  қарама-қайшы  жа-

уап  береді.  Адамдар  табиғатынан  тойымсыз,  сараң,  билікке, 

басымдыққа  ұмтылады,  ештеңенің  парқын  білмейді.  Бірақ,  екінші 

жағынан,  кесімді  ұйғарымға  сәйкес,  адамдар  өздерінің  іс-әрекеттерін 

моральдық  тұрғыдан  түсіндіруге  тырысады.  Адамдар,  бір  жағынан, 

бір-бірінен  алшақтайды,  ал,  екінші  жағынан,  жақындайды,  өйткені 

1

  Эвдемонизм  –  өмір  мақсатын  адамның  бақытқа,  жақсы  тұрмысқа  жетуге  ұмтылуы  деп 

189

өз  қажеттіліктерін  іске  асыра  отырып,  олар  бір-бірлерінен  көмек 

іздеуге  мәжбүр.  Нақты  өмірде  адамдар  арасында  қалыптасатын 

қарама-қайшылықтар,  жалпы  алғанда,  қоғам  тұрғысынан  тарихты 

алға  жылжытады.  Қоғамды  жетілдіру  мүмкіндігіне  қарай,  адамдар 

көбірек  еркіндік  алады  және  сонымен  бірге  қарама-қайшылықтарға 

тап болады. Айтылғандарды қорытындылай келе, И.Кант: «Адам, ша-

масы,  сондай  бір  қисық  тақтайдан  жасалған  болуы  керек:  сүргілей 

берсең, әрине, түзеледі, бірақ мүлтіксіз түзу болып шықпайды», – деп 

тұжырымдайды.

И.Канттың 

жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: