ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы

 жөніндегі ұстанымын көреміз. Ол 

христиандық  провиденциализмді  (тарихтың  ақыры  және  қиямет  күні 

туралы  ілімді),  сонымен  бірге  «тарих  –  қайсыбір  замандарда  орын 

алған кездейсоқ фактілердің жиынтығы» дейтін көзқарасты да теріске 

шығарады. Оның пікірі бойынша, «кез келген мемлекеттің шарықтауы 

мен құлауының немесе әлсіреуінің рухани және табиғи себептері бар».

Ертедегі  Римнің  көтерілуі  мен  күшеюі  тарихына  талдау  жасай 

келе, олардың себебін ол адамдар қоғамдық мүдделерді өздерінің жеке 

мүдделерінен жоғары қойған және барлық күштерін соларды қорғауға 

сарп  еткен  азаматтық  құндылықтардан  көреді.  Егер  республикалық 

басқару  билігі  болмағанда,  осындай  патриоттық  азаматтық 

құндылықтар да болмас еді. Осыған сәйкес, Римнің құлау себебін ол 

республикалық биліктен императорлық билікке көшуден көреді.

Ойшылдың  әлеуметтік-философиялық  идеяларын  оның