ҚазаҚстан Республикасының білім және ғылым министРлігі а и. артемьев, с.Қ. мырзалы ғылым таРиХы және ФилОсОФиЯсы



жүктеу 2,22 Mb.
Pdf просмотр
бет152/660
Дата19.04.2022
өлшемі2,22 Mb.
#38219
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   660
ғылым тарихы мен философиясы

ибн-

әл-Шатыр

  XIV  ғасырда,  Коперникке  дейін-ақ,  Птолемей  жүйесіне 

елеулі өзгерістер енгізіп, оны математикалық тұрғыда кейінірек пайда 

болған Коперник жүйесіне парапар болатындай етіп дамытты.

Орта ғасырлардың мұсылмандық философиясы мен ғылымы тура-

лы әңгімемізді аяқтай келе, тағы бір ірі құбылыс туралы айтқанымыз 

дұрыс  болар.  Ол  –  ортағасырлық  рухани  дүние  бейнесін  көрсететін 

«Таза бауырластар трактатының» жарыққа шығуы. «Таза бауырластар» 

немесе  «Тазалық  пен  шынайылық  бауырластары»  –  ол  X  ғасырдың: 

Ирак,  Иран,  Әзірбайжан,  Орта  Азия  елдері  мен  Сібір  ойшылдары  ен-

ген  философтар  тобы.  Олар  дін,  философия  және  жаратылыстану 

ғылымдары  туралы  елу  бір  жасырын  «жолдау»  құрап,  мұсылмандық 

метафизика аясына антика дәуірінің ғалымдары мен ойшылдарының: 

аристотелизм  және  неоплатонизм,  эманация  тұжырымдамасы,  Пто-

лемей  космологиясы,  Гиппократтың  медициналық  ілімі  идеяларын 

енгізген.

Сонымен,  қорытындылайық.  Бұны  белгілі  американдық 

шығыстанушы Франц Раузенталдың: «Сөз жоқ, «білімдерге» қатысты 

табандылық  ортағасырлық  мұсылмандық  өркениетті  ғалымдық  және 

ғылым  мағынасында  айтарлықтай  өнімді  етті,  соның  нәтижесінде 

адамзат тарихына берік үлес қосты», – деген сөздерімен аяқтағанымыз 

дұрыс сияқты (Раузентал Франц. Торжество знания. Концепция знания 

в средневековом исламе. – М.: Наука, 1978. – 330-бет). 

Жинақтай  келе,  ортағасырлық  философия  –  бұл  антикалық 

философияның  тірі  жалғасы,  грек  көкжиегінен  өзіндік  көтерілу,  қол 

жеткен жетістіктерді қайтадан бағалау және Қайта өрлеу дәуірі фило-

софиясына дайындық деп, тағы бір рет атап өткіміз келеді.



99


жүктеу 2,22 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   148   149   150   151   152   153   154   155   ...   660




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау