Ќазаќстан Республикасыныѕ 2015 жылєы 23 ќарашадаєы №414-v еѕбек Кодексі

2) жалақыны индекстеу тәртібі туралы; 

3)  босатылатын  жұмыскерлердің  жұмыспен  қамтылуын,  оларды  даярлауды,  біліктілігін 

арттыруды, қайта даярлауды және жұмысқа орналастыруды қамтамасыз ету туралы; 

4) даярлаудан, қайта даярлаудан және біліктілігін арттырудан өтетін жұмыскерлерге, сондай-

ақ жұмысты оқумен қоса атқаратын жұмыскерлерге берілетін кепілдіктер мен жеңілдіктер туралы; 

5) жұмыскерлердің тұрғын үй және тұрмыстық жағдайларын жақсарту туралы; 

6) жұмыскерлерді сауықтыру, санаторий-курорттық емдеу және олардың демалысы туралы; 

7)  кәсіптік  одақ  органдарына  сайланған  жұмыскерлерге,  сондай-ақ  сайланбалы  өкілдерге 

кепілдіктер және олардың қызметін жүзеге асыру үшін жасалатын жағдайлар туралы; 

8)  кәсіптік  одақ  мүшелері  болып  табылатын  жұмыскерлермен  еңбек  шарты  бұзылған  кезде 

кәсіптік одақ органының уәжді пікірін ескерудің тәртібі туралы; 

9)  жұмыскер  зейнеткерлік  жасқа  толған  кезде  жұмыс  берушінің  бастамасы  бойынша  еңбек 

шартын бұзған жағдайдағы өтемақы төлемі туралы; 

10)  жұмыс  берушінің  орналасқан  жерінен  немесе  жиналатын  жерден  жұмыс  орнына  дейін 

және кері қайтқанда жұмыскердің жолда болған уақыты үшін өтемақы төлемі туралы; 

11) Қазақстан Республикасының міндетті әлеуметтік сақтандыру туралы 

заңнамасына

 сәйкес 

жүзеге  асырылған,  жүктілікке  және  босануға,  жаңа  туған  баланы  (балаларды)  асырап  алуға 

байланысты  табысынан  айырылған  жағдайда  төленетін  әлеуметтік  төлем  сомасын  шегергендегі 

орташа жалақысын сақтай отырып, жүктілікке және босануға байланысты демалысқа, жаңа туған 

баланы (балаларды) асырап алған жұмыскерлерге берілетін демалысқа ақы төлеу туралы; 

12) жұмыскерлер мен жұмыс берушінің өздері келтірген нұқсан үшін жауаптылығы туралы; 

13) ерікті зейнетақы жарналары туралы; 

14) жұмыскерлерді және олардың отбасыларын медициналық сақтандыру кепілдіктері туралы, 

қоршаған ортаны қорғау туралы; 

15) сақтандыру ұйымымен зейнетақы аннуитеті шартын жасасу үшін жұмыскердің қаражаты 

жеткіліксіз  болған  жағдайда,  оның  пайдасына  жұмыс  берушінің  қаражаты  есебінен  ерiктi 

зейнетақы жарналарын жүзеге асыру туралы; 

16) жұмыскерлерді Қазақстан Республикасы еңбек заңнамасының негіздеріне оқыту жөніндегі 

іс-шаралар туралы; 

17)  жәрдемақылар  мен  өтемақы  төлемдері,  оның  ішінде  еңбек  қызметіне  байланысты 

жазатайым оқиғалар кезіндегі төлемдерді төлеу туралы; 

18)  тараптар  айқындаған  және  осы  Кодексте  айқындалған  басқа  да  мәселелер  бойынша 

жұмыскерлер мен жұмыс берушінің өзара міндеттемелері енгізілуі мүмкін. 

3.  Ұжымдық  шарт  Қазақстан  Республикасының  еңбек  заңнамасымен,  бас,  салалық,  өңірлік 

келісімдермен  салыстырғанда  жұмыскерлер  жағдайын  нашарлатпауға  тиіс.  Мұндай  ережелер 

жарамсыз деп танылады және қолданылмауға тиіс. 

  

158-бап.  Ұжымдық  шарттың  қолданылу  мерзімдері,  аясы  және  тараптардың 

жауаптылығы 

1. Ұжымдық шарт тараптар айқындайтын мерзімге жасалады. 

2. Егер ұжымдық шарттың ережелерінде өзгеше көзделмесе, ол қол қойылған кезден бастап 

күшіне енеді және тараптардың орындауы үшін міндетті болады. 

3. Ұжымдық шарттың күші жұмыс берушіге және солардың атынан ұжымдық шарт жасалған 

ұйым  жұмыскерлеріне  және  оған  қосылған  жұмыскерлерге  қолданылады.  Қосылу  тәртібі  мен 

шарттары ұжымдық шартта айқындалады. 

4.  Ұйым  таратылған,  ол  банкрот  деп  жарияланған  кезде  ұжымдық  шарттың  қолданылуы 

барлық жұмыскерлермен еңбек шарттары тоқтатылған күннен бастап тоқтатылады. 

5.  Тараптар  өкілдерінің  ұжымдық  шарт  жасасу,  өзгерту,  толықтыру  жөніндегі  келіссөздерге 

қатысудан  жалтаруы  немесе  ұжымдық  шарт  жасасудан  негізсіз  бас  тартуы,  келіссөздер  жүргізу 

мерзімдерін  бұзуы  және  тиісті  комиссияның  жұмысын  қамтамасыз  етпеуі,  келіссөздер  жүргізу 

және  ұжымдық  шарт  ережелерінің  сақталуын  бақылауды  жүзеге асыру  үшін  қажетті  ақпаратты 

бермеуі, 

сол 

сияқты 

оның 

талаптарын 

бұзуы 

немесе 

орындамауы 

Қазақстан 

Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылыққа әкеп соғады. 

  

  

15-тарау. ЖЕКЕ ЕҢБЕК ДАУЛАРЫН ҚАРАУ 

  

159-бап. Жеке еңбек дауын қарау тәртібі 

1. Шағын кәсіпкерлік субъектілерін және заңды тұлғаның атқарушы органының басшыларын 

қоспағанда,  жеке  еңбек  дауларын  -  келісу  комиссиялары,  ал  реттелмеген  мәселелер  не  келісу 

комиссиясы шешімінің орындалмауы бойынша соттар қарайды. 

2.  Келісу  комиссиясы  жұмыс  беруші  мен  жұмыскерлер  өкілдерінің  бірдей  санынан  тепе-тең 

негізде  ұйымдарда,  оның  филиалдары  мен  өкілдіктерінде  құрылатын,  тұрақты  жұмыс  істейтін 

орган болып табылады. 

3.  Келісу  комиссиясы  мүшелерінің  сандық  құрамы,  оның  жұмыс  істеу  тәртібі,  келісу 

комиссиясы  шешімінің  мазмұны  мен  оны  қабылдау  тәртібі,  келісу  комиссиясы  өкілеттігінің 

мерзімі, делдалды тарту туралы мәселе жұмыс беруші мен жұмыскерлер өкілдерінің арасындағы 

жазбаша келісімде не ұжымдық шартта белгіленеді. 

4.  Келісу  комиссиясына  келіп  түскен  өтінішті  көрсетілген  комиссия  берілген  күні  міндетті 

түрде тіркеуге тиіс. 

Дау  өтініш  берушінің  және  (немесе)  Қазақстан  Республикасының  нормативтік  құқықтық 

актілеріне  сәйкес  берілген  өкілеттіктер  шегінде  ол  уәкілеттік  берген  өкілдің  қатысуымен 

қаралады. 

5. Келісу комиссиясы дауды өтініш тіркелген күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарауға 

және  дау  тараптарына  шешімнің  көшірмесін  оны  қабылдаған  күннен  бастап  үш  күн  мерзімде 

беруге міндетті. 

6.  Келісу  комиссиясының  шешімі,  жұмысқа  қайта  алу  туралы  дауды  қоспағанда,  онда 

белгіленген мерзімде орындалуға тиіс. 

7.  Келісу  комиссиясының  шешімі  белгіленген  мерзімде  орындалмаған  жағдайда,  жұмыскер 

немесе жұмыс беруші сотқа жүгінуге құқылы. 

8.  Келісу  комиссиясының  тараптары  келісу  комиссиясының  мүшелерін  Қазақстан 

Республикасы  еңбек  заңнамасының  негіздеріне,  келіссөздер  жүргізу  машығын  дамытуға  және 

еңбек дауларында консенсусқа жетуге жыл сайын оқытуды жүргізуге міндетті. 

  

160-бап. Жеке еңбек дауларын қарау бойынша жүгіну мерзімдері 

Келісу комиссиясына немесе сотқа жеке еңбек дауларын қарау бойынша жүгіну үшін мынадай 

мерзімдер белгіленеді: 

1)  жұмысқа  қайта  алу  туралы  даулар  бойынша  -  жұмыс  берушінің  еңбек  шартын  тоқтату 

туралы  актісінің  көшірмесі  келісу  комиссиясына  тапсырылған  күннен  бастап  бір  ай,  ал  сотқа 

жүгіну  үшін  -  реттелмеген  даулар  бойынша  не  еңбек  шарты  тарапы  келісу  комиссиясының 

шешімін  орындамағанда  жүгінген  кезде  келісу  комиссиясы  шешімінің  көшірмесі  тапсырылған 

күннен бастап екі ай; 

2) басқа еңбек даулары бойынша - жұмыскер немесе жұмыс беруші өз құқығының бұзылғаны 

туралы білген немесе білуге тиіс күннен бастап бір жыл. 

Жеке  еңбек  дауларын  қарау  бойынша  жүгіну  мерзімінің  өтуі  қаралып  жатқан  еңбек  дауы 

бойынша медиация туралы шарттың қолданылу кезеңінде, сондай-ақ келісу комиссиясы болмаған 

жағдайда, ол құрылғанға дейін тоқтатыла тұрады. 

  

161-бап. Жұмыскерді жұмысына қайта алу 

1.  Бұрынғы  жұмысына  қайта  алынған  жұмыскерге  амалсыз  бос  жүрген  (жұмыстан 

шеттетілген)  бүкіл  уақыты  үшін  орташа  жалақысы  немесе басқа  жұмысқа заңсыз ауыстырылған 

кезде төмен ақы төленетін  жұмысты орындаған уақыт үшін, бірақ алты айдан аспайтын уақытқа 

жалақыдағы айырма төленеді. 

2. Жеке еңбек дауын қарау жөніндегі келісу комиссиясының  не соттың жұмыскерді бұрынғы 

жұмысына  қайта  алу  туралы  шешімі  дереу  орындалуға  тиіс.  Жұмыс  беруші  жұмысқа  қайта алу 

туралы  шешімнің  орындалуын  кідірткен  кезде,  келісу  комиссиясы  не сот  жұмыскерге  шешімнің 

орындалуы кідіртілген уақыт үшін орташа жалақысын немесе жалақысындағы айырмасын төлеу 

туралы шешім шығарады. 

  

  

16-тарау. ҰЖЫМДЫҚ ЕҢБЕК ДАУЛАРЫН ҚАРАУ 

  

162-бап. Осы тарауда пайдаланылатын ұғымдар 

Осы тарауда мынадай ұғымдар пайдаланылады: