Қазақстандағы емдеу – сауықтыру және демалыс
орындары
Қазақстанда табиғатын ерекше қорғауға алынған
аймақтарға рекреациялық ресурстар, көрікті аймақтар,
жер асты минерады сулар, мәдени және тарихи
ескерткіштер жатады. Қазақ жеріндегі табиғи емдік
қасиеті бар жерлер туралы алғашқы мәліметтер XIX
ғасырдың орта кезінен басталды. 1834-1880 жылдар
аралығында Шығыс Қазақстандағы Рахманов бұлақтары,
Қапаларасан,
Бурабай
көлі
және
Барлықарасан
бұлақтарының шипалы қасиеттері туралы мәліметтер
жарияланды.XX ғасырға дейін қазақ жерінде әрқайсысы 30
адамдық Бурабай мен Бершүгірде ғана екі емдек-
сауықтыру
орталығы
болған.
1920-1925
жылдар
аралығында Бурабай, Мойылды, Ауыл, Сөр, Рахманов
бұлақтары, Шымған, Жаңақорған демалыс орындары
ашылды. Қазақстанның сарқылмас табиғи емдік байлығы
химиялық құрамы әр алуан минералды бұлақ көздері,
шипалы балшығы бар толып жатқан көлдері, әртүрлі
климаты мен әсерлі көрікті жерлері-жергілікті емдеу-
сауықтыру жүйесін дамытуға өте қолайлы. Қазір елімізде
120 дан асатын емдеу-сауықтыру, демалыс үйлері бар.
Олар емдеу факторларына қарай минералды сумен
емдейтін, шипалы балшықпен емдейтін, климатпен
емдейтін болып үшке бөлінеді. Минералды сумен емдейтін
емдеу-сауықтыру орындары: Түрксіб, Сарыағаш, Алма-
Арасан, Қапал-Арасан, Барлықарасан, Жаркент -Арасан
салаларын
пайдаланады.
Олар
гелиотерапия-күн
сәулесімен емдеу, аэротерапия-ауамен емдеу, мезгіл-
мезгіл таза ауаға шығу (терренкур), жаяу туризм әдістерін
пайдалануда жатады. Шипалы балшықпен емдейтін:
Шортанды, Мойылды, Атырау, Жаңақорған, Мерке
82
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ
ПРОБЛЕМАЛАРЫ
Оқу құралы
жатады. Қазақстан Республикасының аумағы демалыс
ресурстарға (климат, минералды суларының құрамы мен
қасиеттерінің алуан түрлілігі емдік батпақтар ) бай болып
келеді. Елімізде 300 -ден астам бұрғыланған және
минералды су көздері бар.
Қазақстандағы емдік ресурстарды зерттеу бойынша
500 минералды су көздері, 50 климаттық емдеу орындары
бар екендігі анықталды. Қазіргі кезеңде елімізде 12 емдеу-
сауықтыру орталығы , 2 пенсионат, 6 демалыс үйі бар.
Емдік сауықтыру мекемелеріне демалыс уақытында ем
қабылдау, демалысын тиімді өткізу бағытында 14
облыстық кәсіподақ ұйымдары жұмыс жасайды. Емдік-
сауықтыру орталықтары Қарағанды, Ақтөбе, Солтүстік
Қазақстан облыстарында жоқ. Сонымен бірге Каспий
теңізі жағалауы, Маңғыстау, Атырау облыстарында,
Солтүстік және Шығыс Қазақстан тау кен өнеркәсібі
дамыған аймақтары емдік мақсатта пайдаланылмаған.
Қарқаралы мен Баянауыл аймағын емдік туризм
бағытында дамыту қолға алынбаған және көптеген
минералды батпақтары бар көлдерді пайдалану жүзеге
асырылмаған. Қазақстандағы минеральды су көздерін
алғаш анықтаған 1890 жылы Темір жорықтары болатын.
1834 жылы Ф.Геблер « Рахманов бұлағы » туралы толық
мәлімет берді., 1849 жылы А.Влангли Қапал-Арасан
минералды су көзін зерттеген. 1917 жылға дейін
Қазақстанда екі емдеу-сауықтыру орталығы Вергиогыр
және Буровой, сонымен бірге Шымғандағы тау климат
станциясы болған. Басқа емдік бағыттағы минералды су
көздері ХХ ғасырдың 30 жылдары анықталды.« Курорт»–
неміс тілінен аударғанда табиғи емдік қасиетіне ие орын.
Емдік қасиеті бойынша емдік-сауықтыру орындары:
83
минералды су, шипалы батпақ, қолайлы климат болып
бөлінеді.
Емдеу
сауықтыру
орталығы
Орналасқан орны
Ақжайық
Орал облысы
Атырау
Атырау облысы
Сосновой бор
Қостанай облысы
Зеренді
Ақмола облысы
Көкшетау
Көкшетау қаласы
Светлый
Ақмола облысы
Щучинск
Ақмола облысы
Жаркент – Арасан
Алматы облысы
Қапаларасан
Алматы облысы
Алма -Арасан
Алматы облысы
Рахманов бұлағы
Шығы Қазақстан облысы
Көктем
Алматы қаласы
Сарыағаш
Оңтүстік Қазақстан обл
Түрген
Алматы облысы
Мойылды
Павлодар облысы
Жаңақорған
Қызылорда облысы
Бурабай
Ақмола облысы
Достарыңызбен бөлісу: |