Қазақстан республикасы білім жəне ғылым

-тапсырма. Қазақ іс қағаздары тілінің тарихының алғашқы басталу

жүктеу 0,6 Mb.

Pdf просмотр

бет	42/236
Дата	22.01.2022
өлшемі	0,6 Mb.
	#34563

1 ... 38 39 40 41 42 43 44 45 ... 236

33-тапсырма. Мəтінге жоспар құрып, жоспар бойынша əңгімелеп беріңіздер. VI-XIII ғасырлардағы көне түркі жазба

31-тапсырма. Қазақ іс қағаздары тілінің тарихының алғашқы басталу
кезеңінен мəлімет алыңыздар.
32-тапсырма. Тарихи деректерге сүйеніп, мəтінді толықтырыңыздар.
33-тапсырма. Мəтінге  жоспар  құрып, жоспар  бойынша  əңгімелеп
беріңіздер.
VI-XIII ғасырлардағы көне түркі жазба
ескерткіштеріндегі қазақ іс қағаздары тілінің тарихы
Қазақ  іс  қағаздары  тілінің  тарихы VI-XIII ғасырлардағы  көне  түркі  жазба
ескерткіштерінен  басталады. Осы  ғасырлардағы  көне  түркі  жазба
ескерткіштеріндегі  іс  қағаздарының үлгілері қазіргі  іс  қағаздарына  қойылатын
талаптардың бірқатарына жауап береді.
Орта  түркілік  дəуірде  жазылған  хан  жарлықтары  ресми  іс  қағаздарының
стилімен  жазылған  мұра  ретінде  танылады. Бұл  құжаттардың  мазмұнында,
грамматикалық  құрылысында, стилінде  қазіргі  өкілеттік, анықтамалық-
ақпараттық  деп  бөліп  жүрген  құжаттармен  сəйкестік  көп. Орта  түркілік
дəуірден  бізге  жеткен құжат  үлгілері сан жағынан өте аз  болғанымен, жарлық

мəтіндерінің тілі сол дəуірдегі іс қағаздарының тілі мен өзіндік стилінің  қандай
болғанын көрсете алады.
XV-XVII ғасырларда  жазылған  армян  жазулы  қыпшақ  тіліндегі
құжаттарда  іс  қағаздары  терминдері  қалыптаса  бастаған. Істің  мазмұнының
тақырып  ретінде  ірі əріптермен  беттің  ортасында жазылуы, құжатқа  тақырып
беру, оны  жолдың  ортасында  жазу XVI ғасырда  жазылған  кейбір  құжаттарда
ғана  көрсетіліп, кейін  əр  мəтіннің  атын  жолдың  ортасына  жазудың  жүйелі
сипат ала бастауының қалыптаса бастағандығын көрсетеді.
Қазақ  тіл  білімінде  қазақ  əдеби  тілінің  тарихына  байланысты  жазылған
зерттеу  еңбектерінің  ресми  іс  қағаздары  тақырыбына  да  қатысы  бар  екендігі
даусыз. Бұл  еңбектерде  ресми  іс  қағаздарының  тарихы  көне  түркі  жазба
ескерткіштері
жазылған
кезеңнен
басталып
қарастырылғандықтан,
ескерткіштер  тілін  зерттеуге  арналған Ғ. Айдаров, Ə. Құрысжанов, М.
Томановтардың еңбектерінің түркі тілдері тарихын, оның ішінде қазақ ресми іс
қағаздары тілінің тарихын зерттеуде өзіндік маңызы бар екендігі сөзсіз.

жүктеу 0,6 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 38 39 40 41 42 43 44 45 ... 236