Қазақстан республикасы 45minut kz – 45minut org Ұстаздарға арналған басылым редакциясы

№1 Ой - көкпар
Сыныпқа үй тапсырмасы бойынша сұрақтар беремін. Сынып оқушылары жауап береді.
Шыңғыс ханның шын есімі?
Алтын орда қай хан тұсында өз атынан теңге шығара бастады? 
ХҮ ғасырдың басында Қазақстан жерінде қандай оқиға болды?
Қазақ хандығының құрылуына қандай жағдай себеп болды?
Әбілхайыр ханның үстемдігіне наразы болған қазақ тайпалары қай жақа қоныс аударды?
Қай хан тұсында Ақ орда нығайып, Әмір-Темір агрессиясына батыл қарсылық көрсетті?
Алтын ордада басқақтар немен айналысты?
Мағолстан қай ғасырда ыдырады?
Қай хандығы алғашқы кезде қай жерлерді иеленді?
Маңғол шапқыншылығынан кейін Қазақстан жерінде пайда болған 1-ші ірі мемлекет?
ІІ) «Алтын қақпа» ойын
Ойын бойынша оқушыларға деңгейлік тапсырма беріледі.
І. Деңгей «Тас қақпа»
1. Түрік қағанаты қай жылы құрылды,тұңғыш қағанын ата?
2. Рабат дегеніміз не?
3. Қытай деректері бүкіл Монғолия халқын қалай деп атайды?
4. Шахристан дегеніміз не?
ІІ. Деңгей «Күміс қақпа»
Қытай жолаушылары қай қаланы «Ақ өзен» бойындағы қала деп атады?
ХІ ғ мәдени-тарихи ескерткіштерді ата?
Монғолдар Алтын ордада қай кезде толығымен Түркіленді?
 ІІІ. Деңгей «Алтын қақпа»
ХІҮ ғ Алтын орданын ыдырау үрдісі кезінде Қазақстанда пайда болған мемлекетті ата?
Ноғай ордасы Алтын ордадан қай ханның кезінде біржолата бөлініп шықты?
ХІҮ-ХҮ ғ Қазақстандағы феодалдық мемлекеттерде тархандық сый нені білдіреді?
Жаңа сабақты түсіндіру
Біз үшін қай заманда тарихымыз болмасын қымбат, айтулы кезеңдерде ту ұстаған бабаларымыздың барлығыда құрметті, 
бірақ сол, бұрынғы-соңғы тарихта, орны бөлек екі адам бар десек, олар-Керей мен Жәнібек. Екеуіде дана ер. Алаштың асып-
туған ұлдары.
Ата жөнімен таратсақ, қазақтың үш жүзіне ортақ төре деген рудан.
  
Қазақ хандығы
Қазақ хандығының құрылу себептеріне тоқталайық:
101
Шыңғыс хан
Жошы хан
Тоқай-Темір
Өз-Темір
Қожа
Бәдіғұл
Орыс хан
Тоқтақия
Болат    Керей
Құйыршық Жәнібек
Қазақ хандығының 
құрылуы себептері
Әбілқайыр 
хандығындағы ру-
тайпалардың саяси 
жағдайы
Халық бұхарасының 
Әбілқайыр ханға 
наразылығының күшейуі
Олардың өміріндегі 
дағдарыстар
Хан ұрпақтарының билікке 
таласуы
Керей мен Жәнібектің Қазақ 
хандығын құруға ұмтылуы
Әбілқайырдың Ойраттардан 
соғыста жеңілуі
Алым-салықтың көбеюі
Моғолстан билеушісі мен қазақ 
сұлтандарының келісімге келуі. 
ХАН
Шонжар-сұлтандар 
сайланды
Елді биледі
Шыңғыс ұрпағы 
болуға тиісті
Әскердің жоғарғы басшысы болды

Қазақ хандығы әлеуметтік топтарға бөлді.
1.
Ақсүйектер-Шыңғыс ұрпақтары, ру тайпа ақсүйектері, хандар мен сұлтандар салықтан босатылды.
2.
Қарашалар-Қарапайым адамдар, мал өсірушілер, егінші шаруалар салық төледі.
Керей мен Жәнібектің алдына қойған мақсаты:
1.
Көшпелі шаруалардың жайылымдарды пайдаланудағы Дешті-Қыпшақ даласында бұрыннан қалыптасқан тәртібін
қалпына келтіру.
2.
Шығыс   пен   Батыс   арасындағы   сауда   керуен   жолы   үстіне   орналасқан   Сырдария   бойындағы   Сығанақ,   Созақ,
Отырар, Яссы қалаларын қазақ хандығына қарату.
3.
Қазақ тайпаларынаң басын қосып қазақтың этникалық аумағын біріктіру.
ҮІ. Математикалық ойын
400:2-532= (Әбілқайырдың қайтыс болған жылы)
400х3+148=(Моғолстанның құрылған жылы)
2800+105-1500=(Әмір-Темірдің қайтыс болған жылы)
728х2+0=(Қазақ хандығының құрылған жылы)
500х2+395= (Тоқтамыс пен Темірдің шешуші шайқасы)
Ү Венн диаграммасы
«Қазақ мемлекеті»
«Қазақ хандығы»
Екі мемлекеттің басшыларын салыстыру
Қазақ хандығы                                                      Қазақ мемлекеті
Керей мен Жәнібек                                               Н. Ә Назарбаев  
Қорытынды бөлім
Сабақты бекіту   Проблемалық сұрақтар қою
Қазақ хандығының құрылуында қандай алғы шарттар болды.?
М.Х. Дулати қазақ хандығы туралы қандай еңбек жазды?
Қазақ хандығы қандай әлеуметтік топқа бөлінді?
Жәнібек пен Керей қай мемлекеттен бөлінді?
Қазақ хандығының алғашқы хандық құрған жері?
Оқушыларды бағалау
Үйге тапсырма беру
 «Қазақ хандығының құрылуы тақырыбын оқып келу»
Тест құрастыру
* * * * *
Бөріқұлақова Ботакөз Айтуғанқызы
Оңтүстік Қазақстан облысы, Созақ ауданы,Ақсүмбе аулы,
С. Қожанов атындағы жалпы орта мектебінің бастауыш сынып мұғалімі
Сабқтың тақырыбы: Заттың атын білдіретін сөздер.Адам болам десеңіз.
Сабақтың мақсаты:
а) Абай Құнанбаев өмірі мен шығармаларына түсінік беру. «Адам болам десеңіз» өлеңін оқыту. Өлеңдегі негізгі ойды
иеяны ұғындыру. Заттың атын білдіретін сөздер туралы ұғым қалыптасуына мүмкіндік жасау.
ә) Өлең мазмұнына сай оқушыларды адамгершілікке, жалқаулықтан бойларын аулақ ұстауға, көркем жазып, мәнерлеп
оқуғатәрбиелеу.
б) Сабақтаәңгімелеу, сұрақ-жауап, ойын элементтерінпайдалану арқылы оқушылардың ой-өрінісін, тіл байлығын, есте
сақтау қабілеттерін, мәнерлеп оқу машығын, көркем жазу дағдысын арттыру.
Сабақтың типі: Жаңа сабақ    Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: СТОәдістері( топтастыру әдісі, ойын, сұрақ-жауап, кестемен жұмыс)
Пәнаралық байланыс:өзін-өзі тану, дүниетану, математика, көркем жазу.
Сабақ көрнекілігі: Оқулық, дәптер, тақта, сөзжұмбақ, Абай портреті, сызбалар,кестелер, суреттер, стиктер.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
                                              Қайырлы таң досым!
                                               Қайырлы күн болсын.
Бүгінгі күн сәрсенбі,
Сәттілікке толсын.
Біздің алар бағамыз,
Кілең бестік болсын!
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру:
Ойын:  «Төрт түлік» 
Ойын шарты: Төрт түлікті сұрақтарға жауап беру арқылы жинақтау.
102
Тапқыр қолбасшысы, 
ақылды басшы, әйгілі 
қайраткер әрі батыр 
дарынды елші, хан
Бейбітшілік пен 
тәуелсіздік дара 
тұлға халықты 
көбейту
Іскер елбасшы, 
байыпты сарапшы, 
мықты қайраткер, 
сарабтал саясаткер 
президент