Алматыкітап баспасы

87
Python
программалау тілінде шарт циклі операторын қалай 
қолданамыз?
While циклі
4.3
«Циклдік процесс» дегеніміз не?
Циклдік процестерге күнделікті өмірден қандай мысалдар 
келтіре аласың? 
Программалауда циклдердің қандай түрлері бар? 
Есіңе түсір.
«Шарт» пен «цикл» ұғымын қалай байланыстырар едің? 
Мысал келтір.
Өткен тақырыптарда 
for
параметрлі циклінің жұмысымен та-
ныстық. Енді циклдің екінші бір түрі – шарт циклі 
while
-дың жұ-
мысымен танысайық. Шарт циклі 
while-
дың жұмыс істеу реті 
1-схемада 
берілген. Шарт циклі 
whіle 
(әзірге) ре-
зервтік сөзі мен цикл шарты 
<шарт>
логикалық типтегі өрнектен тұрады. 
Цикл шарты логикалық өрнек түрінде 
жазылады. Логикалық өрнектің нәти-
жесі бульдік типтегі нәтиже болады. 
Шарт циклінің логикалық өрнегі 
true
(ақиқат) немесе 
false
(жалған) мәнін 
ғана қабылдайды. Цикл ішіндегі операторлар орындалуды баста-
мас бұрын цикл шартының мәні тексеріледі. Шарт «ақиқат» мәнін 
қабылдаса, цикл өз жұмысын жалғастырады. Егер өрнектің мәні 
«жалған» болса, онда цикл жұмысын аяқтайды. Басқа операторды 
немесе өрнекті цикл ішінде орналастыру үшін, 
while
мен цикл шарты 
жазылғаннан кейінгі жолдарда 4 бос орын тастап жазу қажет. Цикл 
ішіне орналасқан операторлар мен өрнектер цикл шарты жалған 
мәнін қабылдағанша ретімен орындала береді. Егер цикл шарты 
while <шарт>: 
цикл денесі
<1-оператор не өрнек>
<2-оператор не өрнек>
...
< n 
– 
оператор не өрнек>
1-схема. 
while
циклінің 
жазба түрі
әзірге циклі – цикл пока – while loop
цикл шарты – условие цикла – loop condition
IV бөлім Python тілінде алгоритмдерді программалау
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.COM
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года
№
217

88
жалған болса, онда цикл денесі орындауды бастамай-ақ өз жұмысын 
тоқтатады.
While операторының жұмыс істеу негіздерін түсіну үшін мысал-
дар қарастырайық. Ол үшін «параметрлі циклдер» тақырыбында 
алынған 1-мысалды тағы да қайтадан қарастырамыз. Екі цикл опера-
торының жұмысымен бірдей мысал арқылы танысу олардың жұмыс 
ерекшеліктерін түсінуді оңайлатады.
Мысалдың шарты бойынша 1-ден 100-ге 
дейінгі сандарды қосуды шартты цикл көме-
гімен орындауға болады
 (1-сурет)
. Шарт тек-
серу циклі
 «і шамасының мәні 100-ден кіші 
ме?»
деген сұрағын әр жолы қайталап оты-
рады. Циклдік алгоритмдердің блок-схемасы 
1-суретте
берілген. 
Бұл цикл жұмысы

жүктеу 5,47 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: