Алматы энергетика ж

 

3.  ЭЭӚ  қандай  факторлары  процестің  технологиялық  кӛрсеткіштеріне 

әсер етеді? 

4.  Электродтық  материалдарға  және  жұмыс  сұйықтарына  қандай 

талаптар қойылады? 

5. ЭИ динамикалық қорғанысы қалай орындалады? 

6. ЭЭӚ әдісінде қандай негізгі технологиялық операциялар негізделген? 

7.  Электр  эрозиялық  жабдықтарға  және  электр  қауіпсіздігі  бойынша 

ӛңдеу технологиясына қандай негізгі талаптар қойылады? 

8. Кернеу импульстерінің сипаттамасы. 

 

2.1 кесте

 

Тәжірибе 

нӛмірі

 

Түрленбелі факторлар 

Эксперименталдық 

мәліметтер 

Есептеу нәтижелері

 

ЭИ 

материалы 

Тетіктің 

полярлылығы 

ЭИ 

диаметр

і 

Ӛңдеу 

уақыты 

Сызықты

қ тозу 

Ӛңдеу 

тереңдігі 

Ӛнімділігі 

, М, 

мм

3

/мин 

Салыстырмалы 

тозу, Υ, %

 

  

х

1

 

код 

х

2

 

код 

х

3

 

код  t, мин

 

l

э

, мм 

h, мм 

 

 

1 

  

- 

  

- 

  

+ 

 

 

 

 

  

  

  

  

 

 

  

  

2 

  

+ 

  

- 

  

- 

 

 

 

 

  

           

  

  

3 

  

- 

  

+ 

  

- 

 

 

 

 

  

           

  

  

4 

  

+ 

  

+ 

  

+ 

 

 

 

 

  

           

  

  

  

  

  

  

  

  

  

 

 

 

 

  

        

  

  

  

  

  

  

  

  

  

  

 

 

 

 

  

        

  

  

  

Тапсырылған параметрлер:  тетіктің  материалы_____________,  ЭИ  берілісінің 

тереңдігі _________, импульстердің жиілігі ________. 

 

 

3  Зертханалық  жұмыс  №3.  Электр  доғаларының  сипаттамаларын 

зерттеу 

 

Жұмыстың мақсаты: тұрақты және айнымалы ток электр доғаларының 

теориялық  негіздерімен  және  негізгі  заңдылықтарымен  танысу.  Негізгі 

сипаттамаларды түсіруді және тәжірибелік нәтижелерді ӛңдеуді үйрену. 

 

3.1 Қысқаша теориялық мәліметтер 

 

Разряд  бағанасындағы  жоғары  ток  тығыздығымен,  электродтар 

аралығындағы  жоғары  температурамен  және  электродтардың  айналасындағы 

потенциалдың тӛмендігімен сипатталатын, токтың газ немесе вакуум арқылы 

ӛту құбылысы электр доғалық разряд деп аталады. 

Тұрақты  ток  электр  доғаларында  үш облыс  болады:  анодтық,  катодтық 

және оң доға бағанасы. 

Электр  доғасының  жеке  облыстарының  қысқаша  сипаттамаларын 

қарастырайық.  

 

Оң  бағана.  Доғалық  бағанада  ӛтетін  физикалық  процестердің 

сипаттамаларының бірі - доға бағанасының электр ӛрісінің кернеулілігі болып 

табылады.Доғадағы  электр  ӛрісінің  кернеулілігінің  Е,  В/см  шамасы,  оның 

жану  шарттарына,  ток  шамасына,  электродтардың  материалына  байланысты 

бір сантиметрге бірден жүз вольтқа дейінгі ӛте кең шектерде болады. Доғалық 

бағананың  қима  ауданының  бірлігі  арқылы  ӛтетін  ток  келесі  ӛрнектегідей 

таратылады: 

 

𝑗 =  𝑛

𝑒

∙ 𝑒 ∙ 𝜇

𝑒

+ 𝑛

𝑖

∙ 𝑒 ∙ 𝜇

𝑖

 𝐸, 

 

мұндағы  n

e

,  n

i

–  доғалық  бағанадағы  сәйкес  электрондар  және  иондар 

тығыздығы, I/см

3;

 

е – электронның заряды, кулон; 

μ

е

, μ

i 

– электрондар және иондардың қозғалғыштығы; 

Е  –  доға  бағанасының  каналы  бойынша  электр  ӛрісінің  кернеулілігі, 

В/см. 

 

Электрондардың 

қозғалғыштығы 

иондардың 

қозғалғыштығынан 

бірнеше рет кӛп болғандықтан, электрондардың тогының тығыздығы шамамен 

ӛрнектеледі: 

 

𝑗 ≈ 𝑛

𝑒

∙ 𝑒 ∙ 𝜇

𝑒

𝐸. 

 

           𝑛

𝑒

∙ 𝑒 ∙ 𝜇

𝑒

= 𝜍  ӛрнегі  доғалық  бағананың  ең  бір  маңызды  сипаттамасы 

болып табылады және плазманың ӛткізгіштігі деп аталады. 

Электр  доғасы  үшін  Ом  заңы  дифференциалдық  формуламен 

ӛрнектеледі: 

 

𝑗 = 𝜍𝐸. 

 

 

 

I – доғаның катодтық облысы; II – оң бағана; III - доғаның анодтық облысы. 

3.1 сурет 

Доғалық  бағанаға  келтірілген  энергия  жылу  ӛткізгіштік,  конвекция, 

жарықтық сәулелендіру есебінен шашырайды.