1
Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі
«Алматы энергетика және байланыс университеті»
коммерциялық емес акционерлік қоғамы
А.Д. Дінасылов, Э.А. Яхъяев, Е.М. Мажиев
КОНСТРУКТОРЛЫҚ ҚҰЖАТТАРДЫ
ОРЫНДАУДЫҢ ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕРІ
Оқу құралы
Алматы
АЭжБУ
2016
2
ӘОЖ 658.512
КБЖ 30.2
Д.91
Пікір берушілер:
педагогикалық ғылымдарының кандидаты, ҚазҰАУ
механика және ауылшаруашылық машиналарды конструкциялау
кафедрасының қауымдасырылған профессоры
Ә.Ә. Төлбаев,
техникалық ғылымдарының кандидаты, Қ.И. Сәтбаев атындағы ҚазҰТУ
сызба геометрия кафедрасының доценті
У.Т. Қарымсаков,
техникалық ғылымдарының кандидаты, АЭжБУ
аэроғарыштық техниканы басқару жүйелері кафедрасының профессоры
Қ. Сәлімжан
Алматы энергетика және байланыс университетінің Ғылыми кенесі
басуға ұсынды (23.05.2016 ж. № 12 хаттама). АЭжБУ 2015 ж. ведомстік
әдебиеттер басылымдарын шығарудың тақырыптық жоспары, реті 49
Дінасылов А.Д.
Д.91
Конструкторлық құжаттарды орындаудың жалпы ережелері: Оқу
құралы /
А.Д. Дінасылов, Э.А. Яхъяев, Е.М. Мажиев. – Алматы: АЭжБУ,
2016. – 131 б.: кесте 8, ил. 144, әдеб. көрсеткіші - 44
атау.
ISBN 978-601-7889-02-9
Оқу
құралында
«Инженерлік
және
компьютерлік
графика»,
«Компьютерлік сызу және 3D-модельдеу негіздері», «Инженерлік графика»
және басқа, түрлі салалардағы бакалаврлардың графикалық даярлығын
қамтамасыз ететін пәндерге жататын материал қарастырылады. Құралда
өндірістік бұйымдардың сызбалары мен сұлбаларын шығаруға керекті
халықаралық стандарттардың негізгі талаптары келтірілген. Материалды
мазмұндау иллюстрациялармен түсіндіріледі.
Оқу құралы АЭжБУ барлық мамандықтары студенттеріне арналған.
ӘОЖ 658.512
КБЖ 30.2
ISBN 978-601-7889-02-9
АЭжБУ, 2016,
Дінасылов А.Д.,
Яхъяев Э.А.,
Мажиев Е.М., 2016
3
Мазмұны
Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
1 Жалпы мәліметтер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.1 Сызба туралы ұғым. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1.2 Стандарттар туралы бастапқы мәліметтер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2 Сызбаларды безендіруге қойылатын КҚБЖ стандарттарының негізгі
талаптары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7
2.1 Пішімдер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
2.2 Масштабтар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2.3 Сызықтар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2.4 Сызба қаріптері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
2.5 Негізгі жазулар . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 14
3 Сызбаларда өлшемдерді қою . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15
4 Бұйымдарды сызбаларда кескіндеу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22
4.1 Көріністер. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23
4.2 Тіліктер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28
4.3 Қималар . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32
4.4 Сызбалардағы шарттылықтар мен қарапайымдылықтар. . . . . . . . . . . . . 34
4.5 Бөлшектер материалдары және олардың сызбалардағы белгіленуі . . . . 35
5 Бөлшектердің эскиздерін және жұмыс сызбаларын орындау . . . . . . . . . . . . 40
5.1 Жұмыс сызбалары мен эскиздерге қойылатын негізгі талаптар. . . . . . . 40
5.2 Бөлшектер эскиздерін орындау . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40
5.3 Жұмыс сызбаларын орындау реті . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44
6 Біріктірулер туралы ұғым. Бұрандалы біріктірулер және оларды
сызбада кескіндеу. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
6.1 Бұрандалы біріктірулер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45
6.1.1 Бұранда және оны сызбада кескіндеу . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47
6.1.2 Стандартты бұрандалы бекіту бөлшектері және олардың
шартты белгілеулері. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . .56
6.1.3 Бөлшектерді бұрандамамен біріктіру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . 63
6.1.4 Құбырлардың бұрандалы біріктірулері. . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65
6.2 Кілтекті біріктірулер. . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 67
6.3 Ойма кілтекті біріктірулер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .72
6.4 Пісірмелі біріктірулер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 75
6.5 Тойтармалы біріктіру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . 81
6.6 Дәнекерленген және желімделген біріктірулер . . . . . . . . . . . . . . . . . .. . 87
7 Құрастыру бірліктерінің сызбалары . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85
7.1 Бұйымдар туралы жалпы мәліметтер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. 85
7.2 Құрастыру бірліктері сызбаларының түрлері мен арналуы.. . . . . . . . . . 89
7.3 Құрастыру сызбаларының мазмұны. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
7.4 Құрастыру сызбасында өлшемдерді көрсету. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90
7.5 Сипаттізім. Құрастыру бірлігінің құрамдас бөліктерінің позиция
нөмірлерін түсіру . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Достарыңызбен бөлісу: |
