Колбин Геннадий Васильевич (07.05.1927 – 19.01.1998 жж.)

көтеріліп, 1986 ж. Желтоқсан көтерілісі мен 1989 ж.  Жаңаөзен оқиғасы белең 

алды.  Қазақтар республикадағы  жетекші  ұлтқа  айнала  бастады.  Колбин 

жергілікті халықтың саяси белсенділігін төмендету үшін жазалау шараларын 

күшейтті  (Қылмыстық  жауапкершілікке  тарту,  жұмыстан,  оқудан  шығару, 

тағы басқалар). Бірақ бұл  шаралар еш нәтиже бермеді.  

Наразылыққа жылдар бойы қордланған себептер түрткі болды. Халықты 

ашындырған  Орталықтың  дәстүрлі  өктемдік  әрекеттері  мен  қайта  құру 

жариялаған демократиялық принциптер арасындағы қарама-қайшылықтар еді. 

Брежнев  атындағы  алаңға  жиналған  дені  студенттер  мен  жұмысшы  жастар 

орталықтың  кадр  саясатын  жүргізуіндегі    өктемдігіне  наразылық  білдірді. 

Олар ұлт саясатының өмірлік іс жүзінде  дұрыс жүргізілуін, республиканың 

егемендігін сыйлауды, ұлттық тіл мен мәдениеттің дамуын қамтамасыз етуді, 

жергілікті    халық  арасынан  саяси  қайраткерлердің  шығуына    кедергі 

келтірмеуді, кадр саясатын әділ жүргізуді және т.б.  талап етті. 

Бұл талаптар қазақ және орыс тілдерінде жазылған: “Советтік Қазақстан 

жасасын!”, “Біз, қазақ ежелден еркіндік аңсаған!”, “Ұлт саясатының лениндік 

принциптерін  сақтауды  талап  етеміз!”,  “Ешқандай  ұлтқа  артықшылық 

берілмесін!”, “Әр республиканы өз көсемі басқарсын!”  – деген жастар алып 

шыққан  түбегейлі    көкейтесті    ұрандар  былай  алып  қарағанда  марксизм-

ленинизм қағидаларынан тұрған еді. Желтоқсан қозғалысы 3 күнге созылды. 

Қозғалыстың  бірінші  сатысы  –  16-нан  17-не  қараған  түні  1979  ж. 

Ақмоладағы    сияқты  студент,  жұмысшы  жастардың  жатақханаларындағы 

толқумен  басталды. Ақмолада түнде жазылған транспоранттар мен сол түнгі 

жазылған транспоранттар  үндесіп жатты. Желтоқсан қозғалысының сол  бір 

түні жастар үшін толқу, тербеліс кезеңі болды.  

Көтерілістің екінші сатысы – желтоқсанның 17-сі күні таңғы сағат 7-8-ден, 

кешкі 18 сағатқа  дейінгі кезең, бұл 200-300 адамдық шағын митингілерден 

мыңдаған  адам  қатынасқан  митингілер,  наразылық  демонстрациясы,  партия 

басшыларының,    оқу  орындарының  ректорлары  мен  декандарының,  билік  

әмірші күштердің өкілдерімен диалог болған кезең еді.  

Желтоқсан  қозғалысының  үшінші  сатысы  –  бұл  баррикаданың  екі 

жағындағы  күштердің  арбасудан  алысуға,  текетірестен  сүзісуге,  жұлысуға 

ұласуы, қозғалыстың бунт-стихиялы көтеріліске айналу сәті, жүйенің қарулы 

жазалаушы отрядының күш жұмсап, наразы топты еріксіз қорғаныс жасауға, 

күшке  күшті  қарсы  қою  кезеңі болды. Сөйтіп,  жастар  бастаған бейбіт  шеру 

“экстремистік  пиғылдағы  ұлтшылдар  тобының  бүлігі”,  –  деп  бағаланып, 

Кремль көсемдерінің шешімімен жаппай жазалауға ұласты. 

жүктеу 440,26 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: