Дәріс бойынша қорытынды бақылау сұрақтары

№ 7 

дәріс 

Адам 

1.

 

Философия тарихындағы адам мәселесі. 

2.

 

Адамды түсінудегі биологизаторлық, социологизаторлықты 

сынау.  

3.

 

"Адам", "Жеке адам", "даралық", "тұлға" ұғымдарының 

диалектикасы.  

4.

 

Қазіргі философиядағы адам өмірінің мәні туралы ойлар. 

Философия  тарихындағы  адам  мәселесі,  оның  пайда  болуы, 

қалыптасуы және адамзаттың дамуының, антропосоциогенез процессі, 

табиғаттың  қайталанбас  Адам  және  Ғалам.  Зат  әлемі.  Адамды 

қарастырудың  философиялық  тәсілінің  ерекшелігі.  Ежелгі  Үнді  діни-

философиялық  ілімдердегі  адам  мәселесі.  Конфуцийшілдік  және 

даосизм  жүйесіндегі  адам  мәселесі:  ер  және  әйел  бастамалары 

(Инь/Ян).  Антикалық  философия  тарихындағы  адам  бейнелері 

(Пифагор, Платон, Эмпедокл, Протагор, Сократ,  Аристотель).  Сократ 

адам  жанына,  адамгершілік  сапасына,  дүние  заттары  мен  идеядан 

айырмашылығына  көп  көңіл  аударды.  Демокрит,  Эпикур  және 

Лукреций  адамның  таза  табиғи  болмыстығын  нығайтады.  Ал,  Платон 

болса, адам табиғаттың объективтік мәңгілік идеяларымен анықтайды. 

Аристотель  осы  дуализмді  шешуге  ұмтылып  адамды  "әлеуметтік 

жануар"  деп  жар  салды.  Христиандық  антропология:  адам  Құдайдың 

бейнесі  ретінде  (Әулие  Аугустин,  Акуинолық  Томас).  Ренессанс 

дәуіріндегі  адамның  индивидуалистік  түсінігі  (Пико  делла 

Мирандола).  Жаңа  заманның  механистикалық  антропологиясы 

(Б.Паскаль,  Ж.Ламетри).  Л.Фейербахтың  антропологизмі.  Адам 

мәнінің  марксистік  түсінігі.  Ф.Ницше  философиясындағы  «Асқан 

адам».  Адам  және  оның  әлемдегі-болмысы:  экзистенциализм.  Іскер 

адам:  прагматизм.  Э.Кассирер:  адам  символдық  жануар  ретінде. 

Й.Хейзинга:  «ойнаушы адам». Г.Маркузе: «бір  өлшемді адам».  ХХ ғ. 

философиялық антропология (М.Шелер, Х.Плеснер, А.Гелен). 

Қазақ  философиясындағы  адам  мәселесі.  Адам  мәселесінің  Абай 

даналығында  бейнелену.  Шәкәрімнің  адамның  өмірмәндік  бағдары 

туралы  экзистенциалдық  рефлексиясы.  Адам-қоғамдық  қатынастың 

жемісі мен субьектісі. "Жеке адам" (Индивид) ұғымы (адамзат тегінің 

бірі) 

осының 

біріншісіне 

назар 

аударды. 

"Даралық" 

(Индивидуальность)  ұғымы  әр  адамның  айырықша  қайталанбас, 

өзіндік  ерекшелігін,   басқаларға  ұқсамайтындығын   білдіреді:   "Кісі-

тұлға"  ұғымдары  (жеке  адамның  белгілі  бір  қауым  мүшесі  ретіндегі 

әлеуметтік  мәнді,  тұрақты  сипаты)  бірінші  кезекте  нақты  адамның 

қоғамдық өмірдегі белсенді субьектілігін анықтайды.  

 

жүктеу 0,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: