1. Жалпы ережелер

Жұмыс үлгілері

1) Рентгендік стационарлық аппараттар - құрастыру, монтаждау, реттеу;

2) Генераторлар - принципиалды тәсімдер бойынша монтаждау және сымдарды қосу;

3) Көп жолақты кабельдер - ұштарын ажырату;

4) Телефон коммутаторлары, ЦБ және МБ телефон коммутаторларының штативтері, «Морзе» телеграф аппараты, автостоп белгі беру релесі, автоблоктау – сынау және реттеу;

5) Таңбалы және қорғау құрылысы бар біріктірме жәшік үлгісіндегі аспаптар – электр тәсімдерді өру, күрделі панельді корпустардағы толықтай электрмен монтаждау;

6) Арнайы үлгідегі қабылдау-жіберу аппаратурасы – монтаждау;

7) Үш полюсті ажыратқыштар – реттеу;

8) Түрлі жүйедегі реле – реттеу;

9) Абоненттерінің саны 1000-ға дейінгі автоматты телефон станциялары – монтаждау;

10) Қуаты 20000 кВт-қа дейінгі күшті трансформаторлар – монтаждау және сынау;

11) Үлкен габаритті күрделі тарату қалқандары – аппаратураны реттеп және кабельді қалап орната отырып толықтай монтаждау;

12) Ағаш өңдеу станоктарының электр қозғалтқыштары – толықтай монтаждау және монтаждан алу, желіге қосу;

13) Тепловоз, метро пойызы мен троллейбустардың электр қозғалтқыштары – құрастыру және монтаждау;

14) Кран электр жабдығы – монтаждау және монтаждан алу.

880. Слесарь–электрмонтажшы 5-разряд

Білуге тиіс: кернеулігі 35 кВт-тан асатын бірегей электр машиналар мен аппараттардың, тұрақты және ауыспалы ток түрлендіргіштері мен жоғары вольтты аппаратураның құрылысы, жұмыс принципі және пайдалану ережесі, механизмдерді, блоктарды, агрегатты станоктарды, топтық бірікпелер мен тәсімдерді күрделі электр монтаждау тәсілдері және оларды сынау әдістері, машиналарды, аспаптар мен автоматиканы сынау және жұмысқа қосу ережесі, кедергі және оқшаулау көлемін өлшеу тәсілдері.

Жұмыс үлгілері

1) Металл өңдеу станоктарының автоматты желілері- электр жабдықтарын толықтай монтаждау;

2) Өте күрделі электр тәсіммен арнайы белгіленген аппараттар-монтаждау және реттеу;

3) Қуатты кіші электр станцияларының жабдықтары – монтаждау;

4) Көп диапазонды және көп каскадты тәжірибелі таратқыштардың үлгілері – күрделі тәсімдер бойынша монтаждау;

5) Қуаты 1000 кВт-тан асатын электр кіші станциялары – монтаждау;

6) Электроникаға, радиотехникаға және телемеханикаға негізделген дербес күрделі электр монтажды тәсімдері бар бірнеше механизмдерден тұратын аспаптар – машина тәсімін өру және толықтай электр монтаждау;

7) Басқару және термореттеу пульттары – монтаждау;

8) Прецизионды және бірегей күрделі станоктар – электр жүйесін монтаждау;

9) Абоненттерінің саны 1000 асатын автоматты телефон станциялары – монтаждау;

10) Қуаты 20000 кВт-тан асатын күшті трансформаторлар – монтаждау және сынау.

881. Слесарь–электрмонтажшы 6-разряд

Білуге тиіс: ұшақтарда техникалық шарттарға сәйкес, кемелерде – теңіз және өзен регистрлері ережелеріне сәйкес жөнделетін электр машиналарының, аспаптар мен күрделі жабдық механизмдерінің конструктивті ерекшеліктері мен жұмыс істеу принциптері.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

Жұмыс үлгілері

1) Бағдарламалық басқарылатын электр вакуумды жабдықтар-бағдарламаларды баптай отырып толықтай монтаждау;

2) Металл өңдейтін, бірегей және прецизионды станоктар-электр механизмдерді сынау және тапсыру;

3) Бағдарламалық басқарылатын металл кесетін станоктар – баптау және сынау;

4) Илемді стандар – электр механизмдері мен электр қозғалтқыштарды, басқару пульттарын монтаждау, сынау, тапсыру.

Есептеу машиналарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр механик
882. Есептеу машиналарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр механик 3-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Есептеу, сомалау және есеп-перфорациялық, электр жалынды, термокопирлік, электр фотографиялық, жарық копирлік машиналарды, ротаторлар мен ротапринттерді ағымдағы жөндеу және қызмет көрсету. Жай және орташа күрделіктегі механизмдерді бөлшекте, жөндеу, құрастыру және реттеу. Бөлшектерді жетілдіре және қиыстыра отырып 11-12 квалитеттер бойынша бөлшектерді слесарлық өңдеу. Литерлік рычагтар жасау. Механизмдерді сынау және тапсыру. Түрлі дәнекерлермен дәнекерлеу. Кейіннен жетілдіре отырып аз жауапты бөлшектерді термоөңдеу. Жай электр тәсімдерді құрастыру және монтаждау. Анағұрлым жоғары білікті электр механиктің басшылығымен күрделі механизмдерді жөндеу және реттеу.

Білуге тиіс: күрделі емес есеп аппараттары мен көшіргіш-көбейткіш машиналардың қызметі, жұмыс істеу принципі және конструкциясы, есеп аппараттарының техникалық шарттары мен сынау әдістері, бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі мен құрылысы, әмбебап кесетін аспаптардың конструкциясы, металлдар мен қорытпалардың механикалық қасиеті, орындалатын жұмыс көлеміндегі электр механика негіздері.

883. Есептеу машиналарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр механик 4-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Есептеу, сомалау және есеп-перфорациялық, электр жалынды, термокопирлік, электр фотографиялық, жарық көшірмелік машиналарды, ротаторлар мен ротапринттерді орташа жөндеу және қызмет көрсету. Есеп-талдау механизмдерін, есеп аппараттарын, жазу машиналары мен басқа да жекелеген тораптардың күрделі механизмдерін бөлшектеу, жөндеу, құрастыру және реттеу. Үздіксіз көшіретін, ротациялық және таспалық үлгідегі электронды есептегіштерді, электрографикалық аппараттарды ағымдағы жөндеу. Бөлшектерді ауыстыру немесе қалпына келтіру. Бөлшектерді 7-10 квалитеттер бойынша слесарлық өңдеу. Жекелеген тораптар мен механизмдерді машинаға құрастыру және орнату. Есеп және жазатын машиналар жұмысының дұрыстығын тексеру. Орташа күделіктегі электр тәсімдерді құрау және монтаждау. Жөндеу түріне ақаулық ведомостілерін жасау.

Білуге тиіс: түрлі жүйедегі есеп және көшіргіш-көбейткіш машиналардың қызметі, жұмыс істеу принципі мен конструкциясы, әмбебап және арнайы айлабұйымдардың қызметі және пайдалану ережесі, пайдаланылатын бақылау-өлшеу аспаптары мен құралдарының қызметі және құрылысы, арнайы кесетін аспаптардың конструкциясы, оқшаулау материалдарының қасиеті, орташа күрделіктегі электр тәсімдерін жасау және монтаждау тәсілдері, микроажыратқыштардың, релелердің құрылысы, біріктіру тәсімдері, шектеулер мен отырғызу жүйесі, кедір-бұдырлықтың квалитеттері мен параметрлері.

884. Есептеу машиналарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр механик 5-разряд
Жұмыс сипаттамасы. Есептеу, сомалау және есеп-перфорациялық, электр жалынды, термокопирлік, электр фотографиялық, жарық копирлік машиналарды, ротаторлар мен ротапринттерді күрделі жөндеу және қызмет көрсету. Үздіксіз көшіретін, ротациялық және таспалық үлгідегі электронды есептегіштерді, электрографикалық аппараттарды орташа жөндеу. Есептеу аппараттары мен жазу машиналарды бөлшектеу, жөндеу және құрастыру. Бөлшектерді 6-7 квалитеттер бойынша слесарлық өңдеу. Пісіруді қажет ететін түрлі бөлшектерді ауыстыру, өңдеу, қиыстыру. Тораптар мен бөлшектерді орнату және реттеу. Күрделі электр тәсімдерді құрау және монтаждау. Литерлік рычагтар мен шрифтіні ауыстыру.

Білуге тиіс: қызмет көрсетілетін машиналардың конструкциясы, электр моторлардың, түзулегіштердің, трансформаторлардың, соленоидтер мен жоғары вольтты блоктардың құрылысы мен жұмыс істеу принципі, эксцентриктерді тексеру принциптері, күрделі электр тәсімдерді құрау және монтаждау тәсілдері, орындалатын жұмыс шегінде электроника негіздері.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

885. Есептеу машиналарын жөндеу және қызмет көрсету жөніндегі электр механик 6-разряд

Білуге тиіс: барлық жүйедегі күрделі есеп-есептеу және көшіргіш-көбейткіш машиналардың конструктивтік ерекшеліктері, кинематикалық және электрлік тәсімдері, құрылысы, машиналарды жөндеу, құрастыру, монтаждау және тексеру ережесі, күрделі және жауапты тораптар мен бөлшектерді қалпына келтіру тәсілдері, жұмыс істейтін тораптардың шекті жүктемесі, күрделі есеп-есептеу машиналарын жөндеудің, сынау және тапсырудың техникалық шарттары.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

Автоматика құралдары мен технологиялық жабдық аспаптары жөніндегі электр механик

Білуге тиіс: жекелеген тораптарды, блоктар мен механизмдердің құрылысы, қызмет көрсетілетін жабдықтың қызметі, пайдалану шарттары мен жұмысы туралы негізгі мәліметтер, жабдықтарға қызмет көрсету және жөндеу жөніндегі жұмыстарды қауіпсіз жүргізу әдістері, кинематикалық беріліс және техникалық тартпалар, электр механикасы мен радиотехника негіздері.

887. Автоматика құралдары мен технологиялық жабдық аспаптары жөніндегі электр механик 4-разряд

Білуге тиіс: электронды құрылғылар мен блоктардың конструктивтік және электрлік ерекшеліктері, электронды құрылғылардың құрылысы мен қызметі, олардың жұмыс істеу алгоритмі мен басқа құрылғылармен өзара байланысы, электронды блоктар мен тораптарды диагностикалау және тестілеу әдістері, жабдықтарға қызмет көрсету әдістері мен тәртібі, ауыспалы электронды тораптар мен блоктарды жөндеу және қалпына келтіру әдістері, электронды құрылғының жұмыс қабілетіне қойылатын техникалық талаптар, бағдарлау, нақты механика, автоматика, есептеу техникасы негіздері.

888. Автоматика құралдары мен технологиялық жабдық аспаптары жөніндегі электр механик 5-разряд

Білуге тиіс: қызмет көрсетілетін жабдықтардың конструкциялық ерекшеліктері, бағдарламалық басқарылатын жүйелердің принципиалды және функционалды тәсімдері, қызмет көрсетілетін жабдықтардың, блоктар мен тораптарды бөлшектеу, құрастыру, жөндеу, монтаждау, реттеу және сынау әдістері, қолданылатын керек-жарақтарды, технологиялық жабдықтар мен микробағдарламалық қамсыздандыруды, кіші жүйелер мен кешендер құрамындағы жекелеген құрылғылар мен бұйымдарды қолдану принциптері мен өзара іс-әрекеті, ТЭЗ және қоректендіру көздерін жөндеу кезінде стенділік жабдықтармен жұмыс істеу әдістері, жекелеген құрылғыларды, блоктарды, аспаптар мен тораптардың жұмыс режимдерін орнату принципі және бағдарламалық басқарудың арнайы жүйелерін пайдалана отырып оларды тапсыру, құрылғы және блоктар командасы жүйесі, бақылау-өлшеу аппаратурасы мен сынау стенділерінің пайдаланылатын үлгілерінің құрамы, үлгісі және жұмыс әдістері, микроэлектротехника негіздері.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

889. Автоматика құралдары мен технологиялық жабдық аспаптары жөніндегі электр механик 6-разряд

Білуге тиіс: электронды микропроцессорлық жабдықтардың конструкциясы, қызметі, шарттары, электронды микропроцессорлық жабдықтарды электрлік, электронды автономды және кешенді баптау тәсілдері мен әдістері, электронды интегралды тәсімдердің, команда жүйелерінің қолданылатын микропроцессорлық серияларының сәулеті мен жұмыс істеу алгоритмі, құрылғылар мен блоктарды бағдарламалау тәсілдері мен әдістері, бағдарламалық басқарылатын микропроцессорлар, электр автоматика, станоктар мен жабдықтар базасындағы электронды құрылыс жабдықтарын жөндеуге қойылатын техникалық талаптар, интегралды микротәсімдер мен басқа да жинақтаушы бұйымдардың импорт аналогтары.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

890. Автоматика құралдары мен технологиялық жабдық аспаптары жөніндегі электр механик 7-разряд

Білуге тиіс: микропроцессорлар базасындағы электронды құрылғылардың немесе мини және микро ЭЕМ және микропроцессорлардың басқаруымен жұмыс істейтін конструкциялық, электрлік және басқа да ерекешеліктері, микропроцессорлық құрылғылар мен бұйымдарды диагностикалау және жөндеу әдістері, микропроцессорлық техника базасындағы бақылау-өлшеу және диагностикалау аппаратурасының құрылысы, қызметі және пайдалану мүмкіндіктері, мини және микро ЭЕМ және микропроцессорлар базасындағы электронды жабдық құрылғыларын жөндеуге қойылатын техникалық талаптар, тәсім техникасының, микропроцессорлық техникасының, робототехника негіздері, икемді өндіріс жүйесі (бұдан әрі - ИӨЖ) құрылу принципі.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

891. Автоматика құралдары мен технологиялық жабдық аспаптары жөніндегі электр механик 8-разряд

Білуге тиіс: үлкен және орта дәрежедегі интеграциялаудың тапсырысты тәсімдерінің сәулеті, жұмыс істеу алгоритмі мен машина командаларының жүйесін, басқару жүйелерінің және жергілікті және ғаламдық желілердегі деректерді жіберу жүйесінің конструкциялық және сәулеттік ерекшеліктері, түрлі контроллерлерді пайдалана отырып РТК, ГПС нақты режимінде және деректер жіберу жүйелерінде болатын ақаулықтарды диагностикалау және жою әдістері, басқару жүйесі электронды жабдықтарын және деректер жіберу аппаратурасын қайта баптау әдістері мен тәсілдері.

Орта кәсіптік білім талап етіледі.

«Слесарлық және слесарлық-құрастыру жұмыстары» бөлімінде қарастырылған жұмысшы кәсіптері атауларының, олардың қолданыстағы БТБА 2002 жылғы шығарылымының атаулары көрсетілген тізбесі БТБА-ның (2-шығарылым), 9- бөлімінің 9-қосымшасында келтірілген.

Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына (2-шығарылым) 1- қосымша
Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік сілтегіші