1. Біздің заманымызға дейінгі жазу- сызулар мен аңыз- жырлар

жүктеу 0,55 Mb. бет 45/177 Дата 12.11.2023 өлшемі 0,55 Mb. #44167

Навигация по данной странице:

• : («Тар заман», «Зар заман») «Тар заман», «Зар заман», «Бар заманды» сипаттаған жырау: (Ш.Қанайұлы)
• : (*Елдің ақшаға құнығуын сынау; *Қазақ даласына келген сауданы айыптау; *Патша әкімдерінің озбырлығын сынау)
• (*Адамдар қарым-қатынасының өзгеруі; *Ақша сауда кпиталының келуі;* Құныққан байлардың құлқыны) Мұрат Мөңкеұлы (1843-1906) Туған жері
• Арнау өлеңдері
• (1843-1906) Атақты Есет шешеннен өнеге алған ақын: (Мұрат Мөңкеұлы ) М.Мөңкеұлының 17жасында айтысып жеңген ақыны: (Жылқышы)
• М.Мөңкеұлы) М.Мөңкеұлының өлеңдері : (Үш қиян ,Өлім , Әттең , бір қапы дүние –ай!) «Әттең , бір қапы дүние –ай!» өлеңінің авторы :(М.Мөңкеұлы)
• М.Мөңкеұлының) М.Мөңкеұлының шоқтығы биік толғауы:(Үш қиян)
• ( М.Мөңкеұлы «Үш қиян») М.Мөңкеұлының әдемілік пен сұлулықты суреттеген өлеңі :(Жалғаншы пәни жалғанда).
• Сарыарқы»,«Қазтуған ») ХV ғасырда өмір сүрген атақты жырау Қазтуған жайында толғау –дастан жазаған ақын :(М.Мөңкеұлы
• («Оқудан қайтқан жігітке хат» , «Еліне жазғаны » , «Бір досқа ») М.Мөңкеұлының эпостық поэма деуге болатын , ең көлемді эпикалық шығармасы: (Қарасай -Қази)
• Қарасай –Қази) Орақ батыр , Ақмырза , Кәрібоз , М.Мөңкеұлының қай шығармасынан кездеседі : (Қарасай -Қази)
• ( Қарасай мен Қази ) ( Елге жау шапқан кезде Қарасай 17 , Қази 15 –те болған). М.Мөңкеұлына қатысы жоқ қатар :(«Қырымның қырық батыры »жырының авторы Абыл Тілеуұлы ).

(Жанғұтты бидің) Шортанбай өлеңдері : («Тар заман», «Осынша азды ел неден?» «Байды құдай атқаны», «Опасыз жалған») Шортанбай өлеңдері : («Тар заман», «Зар заман») «Тар заман», «Зар заман», «Бар заманды» сипаттаған жырау: (Ш.Қанайұлы) Ш.Қанайұлының өлеңдерңндегі сарындар: (*Елдің ақшаға құнығуын сынау; *Қазақ даласына келген сауданы айыптау; *Патша әкімдерінің озбырлығын сынау) Шортанбай өлеңдеріндегі азған заман сипаты : (*Адамдар қарым-қатынасының өзгеруі; *Ақша сауда кпиталының келуі;* Құныққан байлардың құлқыны) Мұрат Мөңкеұлы (1843-1906) Туған жері: Атырау облысы, Қызылқоға өңірі. Шығармалары: «Үш қиян», «Сарыарқа», «Әттең , бір қапы дүние –ай!», «Өлім» , «Оқудан қайтқан жігітке хат», «Еліне жазғаны » , «Бір досқа », «Топқа түскендегі толғауы », «Мұраттың жалпыға айтқаны » , «Қыз », т.б. өлеңдері: Арнау өлеңдері : «Айжарыққа », «Қарақожа болысқа », «Естемір Тұрабай болысқа », т.б. Толғау –дастандары : «Қарасай –Қази », «Қазтуған », «Шәлгез» , Айтыстары : Жылқышымен (17 жасында ) , Бала Оразбен (20жасында ) , Жантолымен , Қаниязбен ,Тыныштықпен , Жаскелеңмен (25 жасында). Жас шағында Есет би мен Абылай ақыннан өнеге алады .мұрын жырау Сеңгірбайұлына ұстаздық еткен. «Қырымның қырық батыры »жырын ,Сыпыра жырау , Асан қайғы , Шалкиіз ,Қазтуған ,Жиембет ,т.б.шығармаларын жеткізуші . «Мұраттың Жантолы қызбен айтысы »-оның ақындық қабілет-қарымын жаңаша қырынан танытқан айтыс. Мұрат Мөңкеұлының өмір сүрген жылдары: (1843-1906) Атақты Есет шешеннен өнеге алған ақын: (Мұрат Мөңкеұлы ) М.Мөңкеұлының 17жасында айтысып жеңген ақыны: (Жылқышы) М.Мөңкеұлының айтысқы түскен ақындарына жатпайтын ақын :(Сүйінбай ) Беріште Есет , Айтуар , Анайы туған Қарқуар – Солардан қалған бұ дүния , Өлімнің сондай жайты бар, -деген шумақ алынған Мұраттың өлеңі: (Өлім) Киім кисе ,жеңі жоқ , Етегі бар да , белі жоқ ... Ел биледі бір сымпыс Екі бұты таралған ,- деген өлеі шумағы алынған ақын :(М.Мөңкеұлын) Болашақ ұрпақтың қамын ойлап зар толғаған үзіндінің авторы Мен қауіп еткеннен айтамын : Кейінгі туған баланың Ұстай ма деп білегін , Шая ма деп жүрегін, Ащы суға тойдырып, Бұза ма деп реңін:( М.Мөңкеұлы) М.Мөңкеұлының өлеңдері : (Үш қиян ,Өлім , Әттең , бір қапы дүние –ай!) «Әттең , бір қапы дүние –ай!» өлеңінің авторы :(М.Мөңкеұлы) Еділді тартып алғаны – Етекке қолды салғаны . Жайықты тартып алғаны – Жағаға қолды салғаны ,-деген үзінді кімнің өлеңінен алынған: (М.Мөңкеұлының) М.Мөңкеұлының шоқтығы биік толғауы:(Үш қиян) Асан қайғы , Қазтуған , Орақ , Мамай , Телағыс – Шораның шұбап кеткен жер ,-деген тармақтар алынған шығарма: (Үш қиян) Заманы қайтіп түзелсін – Ақшасына сүйеніп Қоңсыдан туған би болды . Айтқан сөзі пұл болды . Ақылсыздың баласы Заманың мұндай сұм болды !..Үзінді авторы :( М.Мөңкеұлы «Үш қиян») М.Мөңкеұлының әдемілік пен сұлулықты суреттеген өлеңі :(Жалғаншы пәни жалғанда). М.Мөңкеұлының жер ,құтты қоныс жайлы толғаулары : («Сарыарқы»,«Қазтуған ») ХV ғасырда өмір сүрген атақты жырау Қазтуған жайында толғау –дастан жазаған ақын :(М.Мөңкеұлы) М.Мөңкеұлының хат үлгісінде жазған үш туындысы: («Оқудан қайтқан жігітке хат» , «Еліне жазғаны » , «Бір досқа ») М.Мөңкеұлының эпостық поэма деуге болатын , ең көлемді эпикалық шығармасы: (Қарасай -Қази) М.Мөңкеұлының ноғайлы жұртының аңыздарын баяндайтын жыры: (Қарасай –Қази) Орақ батыр , Ақмырза , Кәрібоз , М.Мөңкеұлының қай шығармасынан кездеседі ?: (Қарасай -Қази) М.Мөңкеұлының жырында жастай жетім қалған батыр –ұландар :( Қарасай мен Қази ) ( Елге жау шапқан кезде Қарасай 17 , Қази 15 –те болған). М.Мөңкеұлына қатысы жоқ қатар :(«Қырымның қырық батыры »жырының авторы Абыл Тілеуұлы ). «Түре айтыс» , «Сүре айтыс » түрін шебер меңгерген зар заман ақыны: жүктеу 0,55 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз