1 Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі

жүктеу 2,77 Mb. Pdf просмотр бет 88/137 Дата 18.05.2022 өлшемі 2,77 Mb. #38671

1.   Қолөнершілікке байланысты кәсіби сөздер : пышқы – араның  түрі, шербек – үлкен ара, ыңғыру – ағаш оятын құрал, тышуыр – бұрап тесетін  құрал, пәрбі – шойын тескіш, атауыз – шеге суырғыш, біз – аяқкиім тігетін  құрал, тарамыс – аяқкиім тігетін жіп, ұршық – малдың жүнінен жіп иіретін  құрал, көрік, төс, қысқаш – ұста құралдары, т.б.   2. Ауыл шаруашылығына байланысты кәсіби сөздер: а) мақта шаруашылығында қолданылатын сөздер: пая – мақтаның сабағы, шиіт –  мақтаның тұқымы, терімші – мақта теруші. ә) жүгері шаруашылығында қолданылатын сөздер: дүмбі, пәшік, сота; т.б.  б) бау-бақша шаруашылығында қолданылатын сөздер: әңгелек, жәмше, торлама; в) қызылша шаруашылығында қолданылатын сөздер: қылша, өркен, түбіртек,  жом; г) мал шаруашылығында қолданылатын сөздер: жүген, құрық, шылбыр, тізгін,  қамшы, бишік, ер-тұрман, терлік, тоқым, доға, қамыт, т.б.    Терминдер  - ғылым, техника, өндіріс т.б. салаларындағы үғымдар мен жеке  сөздердің атаулары. Терминдер тек тура мағынада қолданылады, мағынасы  үнемі тұрақты болады. Термин сөздердің жасалу жолдары:  а) қазіргі қазақ тіліндегі терминдер орыс, араб, Еуропа тілдерінде қалыптасқан  үлгісінде жұмсалады: мәтін, квадрат, синоним, тангенс, вектор, эпос, поэзия,  пьеса т.б.  ә) қазақ тілінен балама табу арқылы: хаттама (протокол), нарық (рынок), ғарыш  (космос) т.б.  б) сөздерді біріктіру арқылы жаңа термин жасалады: төл+құжат (паспорт),  ән+ұран (гимн), елтаңба (герб) т.б.  104  2. « СУРЕТТІ КӘСІП » – Ойқозғау  Суретке қарап, кәсіп атауын айтыңыз. Кәсіппен байланысты сөздерді  жазыңыз.      жүктеу 2,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз